Δύο ονομαστά και ποιοτικά τοπικά προϊόντα, τα φασόλια Λήμνου και τα ρεβύθια Λισβορίου, κινδυνεύουν να χάσουν τη φήμη τους, καθώς φαίνεται ότι υπάρχει δίκτυο απατεώνων που διαθέτουν στην αγορά εισαγόμενα όσπρια από την Τουρκία πουλώντας τα για ντόπια. Χθες το πρωί διαβάσαμε στο blog «Τσουκνίδα» ότι υπάρχουν δύο ή τρεις ασυνείδητοι παραγωγοί ρεβυθιών από το Λισβόρι, που πουλάνε ρεβύθια Τουρκίας ως ρεβύθια Λισβορίου, με στόχο να αποκομίσουν αθέμιτα κέρδη.

Στη δημοσιογραφική έρευνα που κάναμε, διαπιστώσαμε ότι το ίδιο συμβαίνει και με τα ασπρομύτικα φασόλια της Λήμνου. Μάλιστα, η δεύτερη περίπτωση έγινε αντιληπτή από τη Διεύθυνση Εμπορίου και επιβλήθηκαν τα σχετικά πρόστιμα. Τα «μαϊμού» φασόλια Λήμνου που διακινήθηκαν στη Λέσβο ήταν 15,3 τόνοι και πρέπει να έχουν ήδη καταναλωθεί.
Το όλο σκηνικό δείχνει για ακόμη μια φορά ότι τόσο τα επώνυμα τοπικά προϊόντα, όσο και το καταναλωτικό κοινό, είναι απροστάτευτα απέναντι στους κερδοσκόπους.
Τα περιθώρια κέρδους από τέτοιες απάτες είναι τεράστια, αρκεί να αναλογιστούμε ότι ο εισαγωγέας που έφερε τα ασπρομύτικα φασόλια από την Τουρκία τα αγόρασε προς 0,96 ευρώ το κιλό και τα πούλησε σε τοπικό χονδρέμπορο προς 3,30 ευρώ. Δηλαδή είχε περιθώριο κέρδους 343,75%. Τα έσοδα του εισαγωγέα από την πώληση των 15,3 τόνων φασολιών ήταν 50.490 ευρώ και τα έξοδα του 14.688 ευρώ, συνεπώς είχε καθαρό κέρδος 35.802 ευρώ. Ποσό τεράστιο αν αναλογιστούμε ότι αφορά σε μόλις 15 τόνους φασολιών.

Και στα ρεβύθια…
Εξίσου μεγάλα είναι τα περιθώρια κέρδους στις νοθείες στα ρεβύθια του Λισβορίου. Η τιμή που εισάγονται τα ρεβύθια από την Τουρκία είναι 0,90 ευρώ το κιλό και η τιμή που πουλιούνται τα ρεβύθια του Λισβορίου είναι 3,50 ευρώ το κιλό. Συνεπώς, το περιθώριο κέρδους διαμορφώνεται στο 388,88%.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Τα όσπρια που καταναλώνονται στη χώρα μας είναι στο μεγαλύτερό τους μέρος εισαγόμενα. Κατά κύριο λόγω προέρχονται από την Τουρκία, τον Καναδά και το Μεξικό. Η εγχώρια παραγωγή οσπρίων είναι περιορισμένη και από χρόνο σε χρόνο μειώνεται συνεχώς. Σε ορισμένες περιοχές της χώρας, όπως είναι το Λισβόρι, η Λήμνος, η Σαντορίνη και η Φλώρινα, έχει επιβιώσει η παραγωγή ιδιαίτερων τοπικών ποικιλιών οσπρίων, τα οποία έχουν ιδιαίτερη γεύση και παρά το μεγάλο κόστος τους είναι περιζήτητα από τους καταναλωτές που τα γνωρίζουν. Όμως, αντί η φήμη αυτών των προϊόντων να δίνει καλό εισόδημα στους παραγωγούς, τους αυγατίζει τα κέρδη των απατεώνων που τα νοθεύουν. Αυτό οφείλεται στο ότι η αγορά είναι ανεξέλεγκτη, καθώς οι ελεγκτικοί μηχανισμοί αδυνατούν να κάνουν ουσιαστικούς ελέγχους. Αλλά και όταν βρουν κάποια περίπτωση απάτης, τα πρόστιμα που μπορούν να επιβάλουν είναι εξαιρετικά μικρά.

Φασόλια Λήμνου απ’ το Ουσάκ
Στις αρχές του Σεπτέμβρη ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Εμπορίου, Παναγιώτης Κουτλής, πηγαίνει σε γνωστή ταβέρνα της Μυτιλήνης με παρέα. Ανάμεσα στα άλλα πιάτα που σερβίρονται στο τραπέζι, είναι και φασόλια Λήμνου ασπρομύτικα. Κατά σύμπτωση ο κ. Κουτλής γνωρίζει ότι τα φασόλια Λήμνου κυκλοφορούν στην αγορά μετά τις 10 Σεπτεμβρίου και συνεπώς ήταν αδύνατο τα συγκεκριμένα φασόλια να ήταν από τη Λήμνο. Ρωτάει τον ταβερνιάρη από που αγόρασε τα φασόλια και εκείνος του δείχνει το οπωροπωλείο που βρίσκεται λίγα μέτρα μακριά από την ταβέρνα. Την επόμενη ημέρα απευθύνεται στον ιδιοκτήτη του οπωροπωλείου, ο οποίος του δείχνει το τιμολόγιο αγοράς των φασολιών από τοπικό χονδρέμπορο. Λόγω επαγγελματικής ευσυνειδησίας, συνεχίζει την έρευνα και διαπιστώσει ότι τα φασόλια έχουν εισαχθεί από τοπικό εισαγωγέα (μέσω του Τελωνείου Θεσσαλονίκης), ο οποίος στη συνέχεια τα πούλησε στον τοπικό χονδρέμπορο. Ο εισαγωγέας έγραψε πάνω στο τιμολόγιο ότι πρόκειται για φασόλια νέας εσοδείας, χωρίς να γίνεται καμμία αναφορά στη χώρα προέλευσης, αν και είναι υποχρεωμένος από το νόμο να αναφέρει ότι πρόκειται για φασόλια Τουρκίας. Ο χονδρέμπορος ισχυρίστηκε ότι πούλησε τα φασόλια σε σειρά μπακάλικων και άλλων καταστημάτων της Λέσβου και έγραψε στο τιμολόγιο ότι προέρχονται από τη Λήμνο γιατί έτσι του είπε ο εισαγωγέας.
Όπως αναφέραμε πιο πάνω, η τιμή εισαγωγής των φασολιών ήταν 0,96 ευρώ το κιλό, ο εισαγωγέας τα πούλησε στο χονδρέμπορο προς 3,30 ευρώ το κιλό κι εκείνος στα καταστήματα λιανικής πώλησης προς 3,60 ευρώ το κιλό. Οι λιανοπωλητές τα πούλησαν προς 4,70 ευρώ το κιλό.
Δηλαδή όλο το εμπορικό κύκλωμα κέρδισε από τα φασόλια αυτά 57.222 ευρώ καθαρά.
Αν και ο εισαγωγέας πούλησε τα φασόλια αυτά ως νέας εσοδείας, στην πραγματικότητα είχαν εισαχθεί στην Ελλάδα το 2007 κι αυτό φαίνεται από τις σχετικές διασαφήσεις που τα συνοδεύουν. Αυτό σημαίνει ότι το προϊόν πιθανότατα είχε ραντιστεί με ισχυρό εντομοκτόνο, διότι πρακτικά είναι αδύνατο να αντέξουν τα φασόλια τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να αλλοιωθούν. Αλλά αυτό είναι μια άλλη πτυχή της υπόθεσης, που πιθανότατα δε θα τη μάθουμε ποτέ.

Τα ρεβύθια
Τα ρεβύθια του Λισβορίου καλλιεργούνται σε μια έκταση περίπου 200 στρεμμάτων στην παράκτια περιοχή του κόλπου Καλλονής, στα όρια του Λισβορίου. Η ετήσια παραγωγή κυμαίνεται γύρω στους 150 τόνους ετησίως και οι αγρότες της περιοχής εκτιμούν ότι είναι αποδοτική, αφού δίνει καλό εισόδημα στον παραγωγό. Η σπορά του ρεβυθιού γίνεται στις αρχές της άνοιξης· ένα βαθύ όργωμα και δισκοσβάρνισμα είναι αρκετά για να γίνει η εγκατάσταση της καλλιέργειας του ρεβυθιού.
Το ρεβύθι του Λισβορίου παρουσιάζει μεγάλη ανθεκτικότητα και μπορεί να καλλιεργηθεί σε ποικιλία εδαφών, από τα ελαφρά αμμώδη μέχρι και τα αργιλώδη. Αυτό του δίνει τη δυνατότητα να επιβιώνει στα δύσκολα εδάφη της Λέσβου και να δίνει ικανοποιητική ποσότητα καρπού.
Το ρεβύθι είναι φυτό πολύ ανθεκτικό στην ξηρασία. Η άρδευσή του όμως στην περίοδο της άνθησης και της καρποφορίας αυξάνει κατά πολύ στις αποδόσεις.
Όσοι τα προτιμούν, γνωρίζουν ότι είναι ιδιαίτερα νόστιμα και εύγευστα, χαρακτηριστικό που οφείλεται στα πολλά ένζυμα που περιέχουν. Οι αγρότες του Λισβορίου θεωρούν ότι η καλλιέργεια τους δίνει καλό εισόδημα. Ο πρώην κοινοτάρχης Λισβορίου, Δούκας Αλβανός, μας είπε ότι τα ρεβύθια του βγαίνουν στην αγορά από τις αρχές Ιουλίου έως τα τέλη Αυγούστου. Αυτή την περίοδο οι διαθέσιμες ποσότητες είναι πολύ μικρές. Ο ίδιος δεν πιστεύει ότι παραγωγοί του χωριού του νοθεύουν το προϊόν που παράγουν, αποδίδοντας περισσότερες πιθανότητες στο να νοθεύεται από εμπόρους.

Ξέφραγο αμπέλι
Οι εισαγωγές οσπρίων Τουρκίας, όπως αναφέραμε παραπάνω, γίνονται από τη Θεσσαλονίκη. Το εκεί Τελωνείο μάθαμε ότι είναι υποχρεωμένο να στείλει σχετική ενημέρωση στις τοπικές αρχές της έδρας του εισαγωγέα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η αρμόδια αρχή είναι η Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης της νομαρχίας. Όμως για να ελέγξει η υπηρεσία όλες τις ποσότητες που εισάγονται και τις εμπορικές συναλλαγές που γίνονται με αυτές, είναι πρακτικά αδύνατο. Πρώτα από όλα γιατί δεν έχει το αναγκαίο προσωπικό και δεύτερον γιατί δεν μπορεί να γνωρίζει εκ των προτέρων σε ποιες περιπτώσεις και πότε θα γίνει νοθεία. Είναι φανερό ότι η κατάσταση θα ήταν πολύ καλύτερη αν στα νησιά του νομού μας λειτουργούσε γραφείο του ΕΦΕΤ κι αν όλοι οι έλεγχοι γίνονταν από μια υπηρεσία, αντί της σημερινής κατάστασης όπου έχουμε τη γνωστή πολυδιάσπαση.