Με απόφαση της γραμματέως της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου που αναρτήθηκε στις 19-8-2024 ανάβει το πράσινο φως για την προέγκριση παραχώρησης χρήσης θαλάσσιας έκτασης είκοσι (20) στρεμμάτων με απευθείας μίσθωση στο φορέα Avramar Ιχθυοκαλλιέργειες Α.Ε., για την μετεγκατάσταση της υφιστάμενης πλωτής μονάδας θαλάσσιας έκτασης 20 στρ., από τη θέση Αγία Μαρίνα (Μπαλούτσος), Δήμου Δυτικής Λέσβου, και συνένωση αυτής με επέκταση, με την υφιστάμενη και λειτουργούσα πλωτή μονάδα στη θέση Δυτικά του Ακρωτηρίου Αγριλιά, Δήμου Μυτιλήνης, για τη δημιουργία ενιαίας πλωτής μονάδας υδατοκαλλιέργειας 50 στρ. εκτροφής, θαλάσσιων μεσογειακών ιχθύων, (Πάρκο Α-Δυτικό των 30 στρ. και Πάρκο Β-Ανατολικό των 20 στρ.) και παράλληλη αναδιαμόρφωση λόγω διαπιστωμένης μετατόπισης.

Το συγκεκριμένο έγγραφο αναρτήθηκε στο ΔΙΑΥΓΕΙΑ στις 19/08/2024 και έχει κοινοποιηθεί μεταξύ άλλων στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, στον Δήμο Μυτιλήνης και στον Δήμο Δυτικής Λέσβου.

Το εισηγητικό πλαίσιο μνημονεύει 30 αναφορές με την τελευταία να κάνει λόγο για την ανάγκη ανάπτυξης του κλάδου των υδατοκαλλιεργειών. Της τελικής απόφασης έγκρισης θα πρέπει να προηγηθούν όλες οι προβλεπόμενες από τον νομοθέτη ενέργειες της εταιρείας Avramar.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι «μετακομίζουν» οι εγκαταστάσεις από την θέση Μπαλούτσος σε θέση πλησίον της υφιστάμενης που βρίσκεται στην Αγριλιά, χωρίς να σημαίνει όμως ότι η θαλάσσια έκταση στην θέση Μπαλούτσος δεν θα χρησιμοποιηθεί μελλοντικά για χρήση ιχθυοκαλλιεργειών. Αυτό εξαρτάται από αποφάσεις των αρμόδιων αρχών ως προς τις περιοχές οργανωμένης ανάπτυξης υδατοκαλλιεργειών.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να υπενθυμμίσουμε την απάντηση Κελέτση σε Παρασκευαΐδη, στην οποία αναφέρεται ότι η θέση Μπαλούτσος έχει περιθώρια ανάπτυξης ιχθυοκαλλιεργειών (βλ. παρακάτω) αλλά και την στρατηγική της κυβέρνησης ως προς την επιλογή συναίνεσης για την ανάπτυξη του συγκεκριμένου κλάδου όπως αυτή έχει εκφραστεί σε δηλώσεις των αρμοδίων, παρά τις όποιες πειριβαλλοντικές επιπτώσεις.
Σε Τεχνική Έκθεση του 2022 με τίτλο «Καθορισμός περιοχών οργανωμένης ανάπτυξης υδατοκαλλιεργειών Λέσβου» που είναι αναρτημένη στο site της ΠΒΑ σημειώνεται ότι η περιοχή Μπαλούτσος περιλαμβάνεται στις περιοχές με σημαντικά περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης της υδατοκαλλιέργειας.
Η εταιρία Αvramar είναι η μοναδική, όπως προκύπτει από Τεχνική Έκθεση, που δραστηριοποιείται στην Λέσβο με ιχθυογεννητικό σταθμό σε Λουτρά, συσκευαστήρια στη θέση Λημνιά, συνοδές εγκαταστάσεις και συνοδές λιμενικές εγκαταστάσεις σε Σκαλοχώρι και Λουτρά.

Οι αντιδράσεις

Θυμίζουμε ότι το θέμα είχε προκαλέσει αντιδράσεις στην κοινωνία του Σκαλοχωρίου η είδηση ότι έχει υποβληθεί στον Δήμο Δυτικής Λέσβου αίτημα για παραχώρηση νέας άδειας για την εγκατάσταση νέων μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας στην περιοχή Μπαλούτσος- Μπαλίνη Σκαλοχωρίου. Είχαν ακολουθήσει  αρνητικές  αποφάσεις Δήμων και Περιφέρειας, με γνωμοδοτικό χαρακτήρα ωστόσο.

Βέβαια οι  δηλώσεις του Υφυπουργό ΥπΑΑΤ, Σταύρου Κελέτση από την Λέσβο, η παρέμβασή του στο Συνέδριο Γαλάζιοι Ορίζοντες, όσο και η απάντησή του στον Βουλευτή Λέσβου του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ, Παναγιώτη Παρασκευαΐδη δείχνουν να συναινούν στην ανάπτυξη ιχθυοκαλλιεργειών. Συγκεκριμένα ο κ. Κελέτσης στην απάντησή του τότε στον κ. Παρασκευαΐδη, ο οποίος ζητούσε την αποτροπή χωροθέτησης της περιοχής, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η περιοχή Μπαλούτσος Σκαλοχωρίου περιλαμβάνεται στις περιοχές με σημαντικά περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης για ιχθυοκαλλιέργεια».

Στο πλαίσιο των αντιδράσεων είχε αποσταλεί ανοιχτή επιστολή προς τους βουλευτές Λέσβου, Χαράλαμπο Αθανασίου, Παναγιώτη Παρασκευαΐδη και Μαρία Κομνηνάκα από την  Επιτροπή Αγώνα ενάντια στα Ιχθυοτροφεία Σκαλοχωρίου  με θέμα την αποτροπή χωροθέτησης Περιοχής Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών και εγκατάστασης ιχθυοτροφείων στην θέση Μπαλούτσος Σκαλοχωρίου. Την επιστολή υπέγραφαν ν οι Τοπική Κοινότητα Σκαλοχωρίου, Πολιτιστικός- Περιβαλλοντικός Σύλλογος Σκαλοχωρίου “Δρυς”, Εξωραϊστικός Σύλλογος  Μπαλίνης Λέσβου “η Αραγίδα”, Πολιτιστικός- Εξωραϊστικός Σύλλογος “Καλό Λιμάνι” Σκαλοχωρίου, Πολιτιστικός Εξωραϊστικός Σύλλογος “Αρχαία Άντισσα’’ , Αθλητικός Όμιλος Σκαλοχωρίου, Σύλλογος Κυριών και Δεσποινίδων Σκαλοχωρίου  “η Σαπφώ”, Σύλλογος Σκαλοχωριτών Λέσβου Αθηνών “ο Άγιος Γεώργιος’’ , Σύλλογος Μπαλούτσου “η Αγία Μαρίνα’’, Σύλλογος Γεωργών και Ποιμένων Σκαλοχωρίου “ο Άγιος Μόδεστος”, Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων Δημοτικού Σχολείου και Νηπιαγωγείου Σκαλοχωρίου.

Τα προστατευόμενα από διεθνείς συμβάσεις λιβάδια Ποσειδωνίας

Σε αυτή τονίζεται ότι αυτό που έχει προκύψει από την εγκατάσταση προ 20ετίας μονάδας ιχθυοκαλλιέργειας σε έκταση 20 στρεμμάτων ήταν η καταστροφή λιβαδιών Ποσειδωνίας. «Πριν από εικοσιπέντε περίπου χρόνια στην ίδια θαλάσσια περιοχή, εγκαταστάθηκε μονάδα ιχθυοκαλλιέργειας σε μία έκταση 20 στρεμμάτων, η οποία ρύπανε και μόλυνε με ποικίλους τρόπους τη χερσαία και θαλάσσια περιοχή, κατέστρεψε λιβάδια ποσειδωνίας και στέρησε από την αλιεία έναν παραδοσιακό ψαρότοπο» αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα με την βιβλιογραφία τα λιβάδια Ποσειδωνίας προστατεύονται από διεθνείς συμβάσεις και από την ευρωπαϊκή νομοθεσία και λόγω της σημασίας τους χαρακτηρίζονται «οικότοποι προτεραιότητας». Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κόκκινη Λίστα Οικοτόπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής χαρακτηρίζονται ως Τρωτά.  Οι κύριες απειλές που αντιμετωπίζουν τα λιβάδια Ποσειδωνίας είναι η θέρμανση των θαλασσών, η ρύπανση, η παράκτια ανάπτυξη και οι ανθρωπογενείς αλλαγές της ακτογραμμής (παράκτια και λιμενικά έργα), όπως και άλλα μηχανικά έργα στη θάλασσα (βυθοκορήσεις και άλλες κατασκευές), η εγκατάσταση και λειτουργία υδατοκαλλιεργειών πάνω από θαλάσσια λιβάδια, η παράνομη και καταστρεπτική χρήση συρόμενων αλιευτικών εργαλείων (όπως οι τράτες βυθού) και η εξάπλωση των ξενικών και εισβολικών ειδών όπως τα ξενικά τροπικά φύκη Caulerpa racemosa και Caulerpa taxifolia που συχνά καταλαμβάνουν τη θέση τους όταν ένα λιβάδι καταστρέφεται.

Η Απόφαση της ΑΔΑ

Στην απόφαση σημειώνεται «Την Προέγκριση παραχώρησης χρήσης θαλάσσιας έκτασης είκοσι (20) στρεμμάτων με απευθείας μίσθωση στο φορέα Avramar Ιχθυοκαλλιέργειες Α.Ε., για την μετεγκατάσταση της υφιστάμενης πλωτής μονάδας θαλάσσιας έκτασης 20 στρ., από τη θέση Αγία Μαρίνα (Μπαλούτσος), Δήμου Δυτικής Λέσβου, και συνένωση αυτής με επέκταση, με την υφιστάμενη και λειτουργούσα πλωτή μονάδα στη θέση Δυτικά του Ακρωτηρίου Αγριλιά, Δήμου Μυτιλήνης, για τη δημιουργία ενιαίας πλωτής μονάδας υδατοκαλλιέργειας 50 στρ. εκτροφής, θαλάσσιων μεσογειακών ιχθύων, (Πάρκο Α-Δυτικό των 30 στρ. και Πάρκο Β-Ανατολικό των 20 στρ.) και παράλληλη αναδιαμόρφωση λόγω διαπιστωμένης μετατόπισης. 

Η θέση της μονάδας ορίζεται από τις γεωγραφικές συντεταγμένες (ΕΓΣΑ ’87) που αναγράφονται στους παρακάτω Πίνακες και απεικονίζονται στα τοπογραφικά διαγράμματα τον αρ. χάρτη 1 κλίμακας 1:5000, (Μάρτιος 2024) τον αρ. χάρτη 2 κλίμακας 1:5000, (Μάρτιος 2024), και τους χάρτες 4 και 5 κλίμακας 1:500, (Μάρτιος 2024) του Διπλ. Αγρ. Τοπογράφου Μηχανικού Σπυρίδων Δεσύλα, που υποβλήθηκαν με την Τεχνοοικονομική έκθεση (Απρίλιος 2024) και αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία αυτής.

Τα αγκυροβόλια στήριξης της μονάδας θα τοποθετηθούν στα σημεία Ε΄, Ζ΄, Η΄, Θ΄(Πάρκο Α), και Α΄, Β΄, Γ΄, Δ΄, με γεωγραφικές συντεταγμένες (ΕΓΣΑ ’87) που αναγράφονται στους παρακάτω Πίνακες, απεικονίζονται στα προαναφερόμενα τοπογραφικά διαγράμματα, εκτός της μισθωμένης υδάτινης έκτασης και σε απόσταση από τα όρια αυτής που δεν υπερβαίνει στην επιφάνεια της υδάτινης έκτασης, το τριπλάσιο του μέγιστου βάθους αυτής.

H Απόφαση Προέγκρισης αποτελεί μια κατ΄ αρχήν έγκριση για μίσθωση της θαλάσσιας έκτασης που ισχύει αποκλειστικά για τον παραπάνω σκοπό και εκδίδεται αφού λήφθηκαν υπόψη:

α) η καταλληλότητα της θαλάσσιας έκτασης, η οποία διασφαλίζεται μέχρι σήμερα μέσω των θετικών γνωμοδοτήσεων των συναρμόδιων Υπηρεσιών. Οι όροι και προϋποθέσεις που εκφράστηκαν στις γνωμοδοτήσεις, θα συμπεριληφθούν αναλυτικά ως όροι της Απόφασης Μίσθωσης – Έγκριση Ίδρυσης και του Μισθωτηρίου Συμβολαίου.

β) το γεγονός ότι η συνολική θαλάσσια έκταση των πενήντα (50) στρ. στην οποία προτείνεται η δημιουργία της μονάδας του θέματος, εντάσσεται στην Περιοχή Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών ΠΑΥ κατηγορίας Β 18 (Γέρα-Λέσβου) Π.Ε. Λέσβου, σύμφωνα με τον Πίνακα 1 του Παραρτήματος της αρίθμ. 31722/4-11-2011 Κ.Υ.Α., όπως ισχύει.

Ο φορέας για την πραγματοποίηση της υδατοκαλλιεργητικής δραστηριότητας της μονάδας, οφείλει να προβεί σε όλες τις νόμιμες διαδικασίες σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παρ. 2 του άρθρου 21 του Ν. 4282/2014 (ΦΕΚ 182/Α/29-8-2014) και του άρθρου 3 της αρίθμ. 646/69401/27-6-2017 Κ.Υ.Α. (ΦΕΚ 2284/Β/5-7-2017), όπως ισχύουν.

Στην περίπτωση που μελλοντικά θεσμοθετηθεί —με την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος — Περιοχή Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ), στην θαλάσσια περιοχή που βρίσκεται η μονάδα, ο φορέας οφείλει να προσαρμοστεί με τις διατάξεις του Π.Δ., του ΕΠΧΣΣΑΥ για τις υδατοκαλλιέργειες και τη σχετική νομοθεσία.

Το Δημόσιο δεν αναλαμβάνει καμιά απολύτως ευθύνη για τυχόν αποζημιώσεις λόγω ζημιών από οποιαδήποτε αιτία ή για ζητήματα που θα προκύψουν μεταξύ του φορέα και ιδιωτών, εκτός από τις εκάστοτε θεσμοθετημένες περιπτώσεις αποζημιώσεων.

Η παρούσα Απόφαση ανακαλείται αυτοδίκαια, σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν. 4282/2014, όπως ισχύει, εάν δύο (2) έτη μετά την έκδοση της, δεν έχει εκδοθεί η Απόφαση μίσθωσης και Έγκριση Ίδρυσης της μονάδας υδατοκαλλιέργειας και το σχετικό αίτημα του φορέα απορρίπτεται. Αν η πάροδος της διετίας δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του φορέα, η προθεσμία για την έκδοση της Έγκρισης ίδρυσης και λειτουργίας της μονάδας υδατοκαλλιέργειας, δύναται με Απόφαση του Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου να παραταθεί για έξι (6) επιπλέον μήνες».