Χθες το βράδυ ολοκληρώθηκε στην Αθήνα το Συνέδριο το σχετικό με την ΕΝΕΡΓΕΙΑ που οργάνωσε το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας. Στο Στρογγυλό Τραπέζι, ένας εκ των ομιλητών ήταν και ο βουλευτής Ευβοίας Δημήτρης Πιπεριάς. Σε μια αποστροφή του λόγου του είπε: «Σε σχέση προς τις ανεμογεννήτριες και τις λοιπές ΑΠΕ, θα πρέπει ακόμη και να καθορισθεί και βεβαίως να ξέρουμε και πού θα έχει τοποθετηθεί η εφεδρεία που θα πρέπει να υπάρχει, που όπως λέγεται πρέπει να είναι 20 - 30% της ισχύος». Αναλογίζομαι ότι αν για το ηπειρωτικό σύστημα της χώρας που είναι της τάξεως 15.000 MW χρειάζεται τέτοια εφεδρεία, για το νησί μας που η εγκατεστημένη ισχύς του σήμερα είναι μόνο 60 περίπου MW (με την ελπίδα να γίνει κάποτε 120 MW) τι πρέπει να γίνει, για να υπάρχει η όποια απαιτούμενη εφεδρεία που θα μπορεί να καλύπτει τα 64 MW του υβριδικού της Ερεσού.
Με αφορμή το πιο πάνω, γράφω το παρόν σε συνδυασμό προς το ότι μετά το προηγούμενο άρθρο μου της 2ας Μαρτίου, έγινα δέκτης ερωτήσεων σε διάφορα θέματα, δύο απ’ τα οποία θεωρώ ότι χρήζουν αμέσου απαντήσεως προς αποφυγή της όποιας συγχύσεως και κυρίως παραπληροφορήσεως. Κάτι τέτοιο ως ακαδημαϊκός δάσκαλος πάντοτε προσπαθούσα να απαλείψω σε αντίστοιχες απορίες των κατά καιρούς φοιτητών μου. Το ίδιο λοιπόν κάνω τώρα, αφού έτσι πρόκειται να εξηγήσω με σαφήνεια σ’ ένα ολόκληρο πληθυσμό, αυτό της Λέσβου, θέματα του προβλήματος ηλεκτροπαραγωγής που τον ταλανίζει πολλά χρόνια, και που φοβούμαι ότι έτσι θα γίνεται για πολύ ακόμη. Αυτά έχουν να κάνουν, με:
1ον) Το να γίνει το υβριδικό σύστημα στην Ερεσό δε συνεπάγεται ότι η Λέσβος απαλλάσσεται από την ύπαρξη εργοστασίου βάσεως, υποστηρικτικού ρόλου (back up) όταν θα απαιτείται. Αυτό, με το δεδομένο ότι το νησί μας δεν είναι και δεν μπορεί για λόγους τεχνικούς, τεχνολογικούς και κυρίως απαγορευτικά οικονομικούς, να διασυνδεθεί με το ηπειρωτικό μας δίκτυο. Γι’ αυτό το λόγο δεν προχώρησε η πρόταση «Ρόκα» για αιολικά 1.600 MW στα νησιά μας.
Αντιθέτως, χρειάζεται εργοστάσιο βάσεως οπωσδήποτε, και χωρίς αυτό το υβριδικό καθίσταται άχρηστο. Άχρηστο σε περίοδο νηνεμίας. Χρήσιμο δε, μέχρι που ο Αίολος θα φυσά. Άχρηστο σε περιόδους παρατεταμένης άπνοιας. Στην περίπτωση αυτή το νερό της πάνω δεξαμενής θα έχει ήδη χρησιμοποιηθεί (για να καλύψει ανάγκες σε ρεύμα) και θα βρίσκεται στην κάτω, οι δε ανεμογεννήτριες δε θα παράγουν ρεύμα για να ξανανεβάσουν αυτό στην πάνω δεξαμενή. Έτσι ο κύκλος εργασίας του συστήματος θα διακοπεί χωρίς τη δυνατότητα να γίνει κάτι. Στην περίπτωση αυτή η επένδυση των 150 εκατ. ευρώ θα παράγει μηδέν, δηλαδή θα έχουμε ένα «αργούν κεφάλαιο», όπως λένε οι οικονομολόγοι.
Για να μη μείνει δε το νησί χωρίς ρεύμα, τότε θα πρέπει να πατηθεί το κουμπί του εφεδρικού εργοστασίου, αυτού της βάσεως.
Οι προπάτορές μας, οι δημιουργοί του κάθε καλού αλλά και κάθε κακού λόγου, που τα σκέφθηκαν, τα βίωσαν, τα έλυσαν, τα είπαν και τα έγραψαν όλα, στην περίοδο άπνοιας και μάλιστα παρατεταμένης στην εκστρατεία των Ελλήνων κατά της Τροίας, βρήκαν ότι για να εξευμενίσουν τον Αίολο, να φυσήξει, και τα πανιά των πλοίων τους επιτέλους να φουσκώσουν, έπρεπε να γίνει η θυσία της κόρης του αρχιστρατήγου. Έτσι, ο βασιλιάς Αγαμέμνονας θυσίασε την πρωτοκόρη του, Ιφιγένεια, και διά του Ευριπίδη στην Αρχαιοελληνική Γραμματεία έμεινε η ανεπανάληπτη τραγωδία «Ιφιγένεια εν Αυλίδι». Σήμερα, σε περίοδο νηνεμίας, για να «δουλέψουν» οι ανεμογεννήτριες του υβριδικού της Ερεσού, ως ρητορική ερώτηση τίθεται το: τίνος κόρη θα θυσιάσουμε για να εξευμενίσουμε τον Αίολο;
2ον) Αφού η δημιουργία του υβριδικού της Ερεσού δε συνεπάγεται την απαλλαγή του τόπου μας από το εργοστάσιο βάσεως, γιατί επιτέλους και ύστερα από 20 και πλέον έτη αβελτηρίας, αδράνειας, παλινωδιών, αναβολών κ.λπ. δεν έχουμε τη δυνατότητα να τελειώσουμε τη μετεγκατάσταση από του Καλαμάρη σε κάπου οπουδήποτε στο νησί μας (Καράβα, Μάγειρας, Βαθρακιά, Σαρακήνα, κ.λπ.) του εργοστασίου της ΔΕΗ;
Πάντως, ας μη θεωρηθεί ότι η δημιουργία του 120 MW νέου αυτού εργοστασίου βοηθά τη λύση του άλλου project, του υβριδικού της Ερεσού. Αντιθέτως το περιπλέκει περισσότερο.
Η περιπλοκή στηρίζεται στο γεγονός ότι όταν δουλεύει το υβριδικό, δε θα δουλεύει το εργοστάσιο βάσεως. Έτσι το επενδεδυμένο κεφάλαιο για την κατασκευή του (155 εκατ. ευρώ κατά τον π. Διοικητή του) θα είναι «αργούν κεφάλαιο». Άραγε, η χώρα μας και μάλιστα τη δύσκολη περίοδο της κρίσεως που περνά τρεχόντως, έχει την πολυτέλεια να χτίζει δύο εργοστάσια (υβριδικού, βάσεως), κεφαλαίου 305 εκατ. ευρώ, μέρος του οποίου θα μένει πάντα ως «αργούν κεφάλαιο»;
Υπάρχουν και άλλα ήσσονος σημασίας θέματα. Όμως τα δύο που διεξοδικά αναλύθηκαν πιο πάνω, θέλω να πιστεύω ξεκαθαρίζουν τις δύο κύριες παραμέτρους του προβλήματός μας.

* Ο Τάκης Χαραλ. Ιορδάνης είναι τ. διευθύνων σύμβουλος της ΕΒΟ, τ. πρόεδρος του Πανελλ. Συλλ. Μεταλλειολόγων Μηχανικών.