Το σημείωμα αυτό είχα σκοπό να το στείλω να δημοσιευτεί την περασμένη Τρίτη αλλά αντικειμενικές δυσκολίες με εμπόδισαν. Καλύτερα, από μια πλευρά, γιατί όπως κατάλαβα, αγαπητοί αναγνώστες, δεν είμαι αρμόδιος να καταπιαστώ με παρόμοια θέματα. Θα κατέληγα να σας βυθίσω σε ερεβώδη χημικά σκότη, με την πρόφαση να σας φωτίσω, αναφέροντας δυσπρόφερτους και πολυσύλλαβους όρους, όπως τα αρχικά του DNA: Deoxyribo Nucleic Acid, που στα ελληνικά αποδίδεται είτε ως Δεσοξυριβοζο-Νουκλεϊνικό Οξύ είτε ως δεοξυριβονουκλεϊκό οξύ, για πολυνουκλεϊνικές αλυσίδες, που σχηματίζουν στο χώρο δεξιόστροφη διπλή έλικα, για νουκλεοτίδια, που αποτελούνται από μια πεντόζη (σάκχαρο με πέντε άτομα άνθρακα), τη δεοξυριβόζη, μια φωσφορική ρίζα και μια αζωτούχο βάση, για τα ονόματα αυτών των αζωτούχων βάσεων, που είναι Αδενίνη (Α) είτε Γουανίνη (G) είτε Θυμίνη (Τ) είτε Κυτοσίνη (C)… Και άλλα τέτοια πράγματα εκστάσεως και φρίκης, όπως θα έγραφε ο Σουρής.
Αρχική αφορμή για το σημείωμα αυτό ήταν η διαπίστωση πως κάποιες λέξεις ή ολόκληρες φράσεις γίνονται της μόδας και τις χρησιμοποιούν οι πάντες, κυρίως όμως οι πολιτικοί, οι παρουσιαστές των Μ.Μ.Ε. και γενικά όσοι θέλουν να εντυπωσιάσουν με την ευρυμάθειά τους, αδιαφορώντας αν αυτά που λένε ταιριάζουν ή όχι με την περίπτωση. Παλαιότερα είχαμε την έκφραση «εφ’ όλης της ύλης», σχετικά προσφάτως τις «κόκκινες γραμμές» και τώρα «το έχει το DNA μας» ή «είναι γραμμένο στο DNA μας». Πριν από λίγες εβδομάδες ο πρωθυπουργός μας, σε λόγο του, είχε πει πως η προοδευτικότητα (ή κάτι τέτοιο) είναι μέσα στο DNA, το δικό του και του ΠΑΣΟΚ, και λίγες μέρες αργότερα, βουλευτής της Ν.Δ., μιλώντας για κάποιον άλλο βουλευτή, που ανεξαρτητοποιήθηκε από το κόμμα, δήλωσε πως «η Αποστασία είναι γραμμένη στο DNA του». Είπα, λοιπόν, να γράψω δυο λόγια γι’ αυτό το DNA.
Τις προάλλες, όμως, μάθαμε μια συνταρακτική είδηση. Στα νερά μιας αλμυρής λίμνης στην Καλιφόρνια, ερευνητές απομονώσανε ένα απόκοσμο βακτηρίδιο με τόσο διαφορετική χημική δομή, ώστε το βάφτισαν «εξωγήινο» και φυσικά την πήραν την είδηση δημοσιογράφοι και τηλεπαρουσιαστές και έγινε χαμός. Τώρα, πώς συνδέονται αυτά τα δύο ζητήματα;
Συνδέονται διότι επιβεβαιώνουν μια κεφαλαιώδους σημασίας πραγματικότητα: Πως για την Επιστήμη δεν υπάρχουν απόλυτες και μόνιμες αλήθειες. Η Επιστήμη, με σταθερά, διαδοχικά, βήματα, προσπαθεί να βρει την αλήθεια, που την προσεγγίζει ασυμπτωτικώς και με συνεχείς αναθεωρήσεις των αρχών της. Το Δόγμα, αντίθετα, ισχυρίζεται πως κατέχει την αλήθεια και μάλιστα την απόλυτη αλήθεια, που την πρωτοδιατύπωσε κάποιος εκπρόσωπος μιας θρησκείας ή κάποιος κλασσικός μιας ιδεολογίας.
Έτσι, μελετώντας το DNA, οι επιστήμονες διαπίστωσαν πως είναι πανομοιότυπο σε ποσοστό 99,995% για όλες τις ανθρώπινες φυλές και σε ποσοστό 99,5% παρόμοιο με το DNA των πιθήκων. Εντούτοις, αυτή η απειροελάχιστη διαφορά τού 0,005% είναι ικανή να βοηθά τους εγκληματολόγους στην εξακρίβωση της ταυτότητας του δράστη ή του θύματος ενός εγκλήματος και να αποσαφηνίζει τις οικογενειακές σχέσεις μεταξύ ατόμων. Η διαπίστωση αυτή καταρρίπτει το δόγμα πως υπάρχουν ανώτερες και κατώτερες φυλές (θυμάστε το «είναι γραμμένο στο DNA των Ελλήνων να νικάμε», εκείνης της αθλήτριας;).
Καταρρίπτει, επίσης, το δόγμα πως ο άνθρωπος, «το τελευταίο δημιούργημα του Θεού», η κορωνίδα της Δημιουργίας, είναι τελείως διαφορετικός από τα λοιπά ζώα.
Όσον αφορά την ανακάλυψη του «εξωγήινου» βακτηριδίου, αυτή ανατρέπει την μέχρι χτες παγιωμένη άποψη πως η χημική δομή της ζωής είναι ενιαία και ομοιόμορφη στο Σύμπαν, αφού βρέθηκε στον πλανήτη μας ένα έμβιο ον (έστω και μικροσκοπικό), που στο DNA του έχει ενσωματώσει άτομα αρσενικού, στοιχείου δηλητηριώδους και εχθρικού για τη ζωή όπως την ξέρουμε ως σήμερα.
Ένα τρίτο συμπέρασμα, στο οποίο καταλήγουμε, είναι πως δίπλα στο «απείρως μέγα» (το διάστημα, με τους ήλιους και τους γαλαξίες του) και στο «απείρως μικρό» (τον κόσμο του ατόμου και του πυρήνα) υπάρχει και το «απείρως περίπλοκο» (ο κόσμος του κυττάρου). Και σε όλα αυτά τα «άπειρα», ο άνθρωπος εισχωρεί με τόλμη προσπαθώντας να βρει εξηγήσεις στις απορίες του και να γευτεί της Γνώσης τον καρπό.
Ως εμεγαλύνθη τα έργα σου, Άνθρωπε!