Εμπρός Εβδομαδίαια Εφημερίδα Νομού Λέσβου - Γυμνασιάρχου Ολυμπίου 4 - Mυτιλήνη - 81100
Απαγορεύεται η αναπαραγωγή με οποιονδήποτε τρόπο.
Απαγορεύεται η αναπαραγωγή με οποιονδήποτε τρόπο.
Πάνος Θασίτης
Επιμέλεια: Σταύρος Ζαφειρίου
Εισαγωγή: Αλέξης Ζήρας
Εκδόσεις Νεφέλη
Αθήνα 2011, σελ. 232
Στο δεύτερο τόμο της σειράς «Συμβολή στην ιστορία της Λεσβιακής Γραμματείας» (Μυτιλήνη 1994) του Κώστα Μίσσιου διαβάζουμε τα παρακάτω βιοεργογραφικά στοιχεία για τον Πάνο Θασίτη:
«Γεννήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 1923 στη Μήθυμνα, από γονείς Μικρασιάτες. Από το 1929 ζει στη Θεσσαλονίκη, στο Πανεπιστήμιο της οποίας σπούδασε Νομικά και εργάζεται ως δικηγόρος. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Τότε έκανε την εμφάνισή του και στα Γράμματα, ως αρχισυντάκτης του αντιστασιακού περιοδικού της ΕΠΟΝ “Λεύτερα Νιάτα” (1943 - 1944) και μέλος της συντακτικής ομάδας του φοιτητικού περιοδικού “Ξεκίνημα” (1944). Μετά την απελευθέρωση εξορίστηκε στον Άι-Στράτη και στη Μακρόνησο (1947 - 1950). Από τους σημαντικότερους ποιητές της γενιάς του, τιμήθηκε με βραβείο ποίησης του Δήμου Θεσσαλονίκης (1951), πήρε μέρος στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Ποίησης στη Struga Γιουγκοσλαβίας (1982) και υπήρξε τακτικός εισηγητής και σύνδεσμος με θέμα “Η σύγχρονη ποίηση” στο Διεθνές Συνέδριο Ποίησης του Βελιγραδίου (1983). Ενασχολήθηκε με το θέατρο ως μέλος τού Δ.Σ. του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας (1975 - 1977, 1981 - 1986), μέλος της επιτροπής οργάνωσης του θεσμού “Βαλκανιάδα Θεάτρου” (1985) και της επιτροπής μελέτης και αναθεώρησης του θεσμού Κρατικών Σκηνών μας. Ποιήματά του (οι συλλογές του μνημονεύονται στο σημείωμα) έχουν περιληφθεί σε όλες τις σύγχρονες ανθολογίες και έχουν μεταφραστεί: γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά, ιταλικά, σερβικά, ρουμανικά, σουηδικά, ρωσικά κ.λπ.. Κριτικές, μελέτες, άρθρα του δημοσιεύθηκαν σε περιοδικό της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας.»
Ο Πάνος Θασίτης έφυγε από τη ζωή το 2008. Πριν λίγο καιρό κυκλοφόρησε σε έναν καλαίσθητο τόμο, από τις εκδόσεις «Νεφέλη», σε επιμέλεια του ποιητή Σταύρου Ζαφειρίου και με εισαγωγή του κριτικού λογοτεχνίας Αλέξη Ζήρα, το σύνολο των ποιητικών συλλογών του Πάνου Θασίτη, στο οποίο προστίθενται και 24 αδημοσίευτα ποιήματα που βρέθηκαν στα κατάλοιπά του.
Ο Πάνος Θασίτης, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Πρώτης Μεταπολεμικής Γενιάς, καταγράφεται, μαζί με το Μανόλη Αναγνωστάκη και τον Κλείτο Κύρου, στους λεγόμενους «κοινωνικούς ποιητές» της Θεσσαλονίκης, οι οποίοι, έχοντας κοινές εμπειρίες από τη γερμανοϊταλική κατοχή, τους αγώνες και τη διάψευση των οραμάτων της Αριστεράς, συναντήθηκαν στο πεδίο της βιωματικής κατάθεσης, με τις συγκλίσεις, αλλά και με τις σημαντικές αποκλίσεις του προσωπικού τους ύφους.
Ή, όπως σημειώνει στο εισαγωγικό του σημείωμα ο Αλέξης Ζήρας, «διέφερε αρκετά η ένταση και το μέταλλο της φωνής τους. Η θέση που έπαιρνε ο καθένας τους για να αφηγηθεί τη στάση ζωής του στα πρώτα χρόνια του μεταπολέμου. Το πώς και το τι στοχαζόταν γι’ αυτά», ενώ ειδικότερα για το Θασίτη αναφέρει: «Τα σύμβολα που χρησιμοποιεί ο Θασίτης γίνονται πιο συγκεκριμένα, πιο βατά, πιο προσπελάσιμα και κατανοητά, μια και ο παντεπόπτης-φοιτητής νοιάζεται για την επικοινωνία μέσω νοημάτων. Δε φαίνεται να τον ενδιαφέρει η υποκίνηση της συγκίνησης, της συναισθηματικής διάθεσης του άλλου, το να τον κερδίσει στα εύκολα σημεία του.»
Από αυτόν τον εξαιρετικά χρήσιμο τόμο παραθέτουμε το ποίημα με τον τίτλο «Ελπίδα» από τη συλλογή «Πράγματα» (1950) και δυο αδημοσίευτα με τον τίτλο «Κινήσεις» και «Επιτύμβιο για τον Χ.»:
(Ελπίδα)
«Υπάρχουν οι πηγές που γεννούν τόσ’ αεράκια / υπάρχουν δάση όπου τ’ αθώα πρωινά ανασαίνουν φίλοι· / οι πνοές τους φθάνουν ως εμάς και μας γλιτώνουν / φέρνουν μηνύματα της χλόης και του νερού / φέρνουν την ακοή των δέντρων που τα κρατούν απ’ τη μασχάλη / παραμύθια, τα βαριά παπούτσια τους τα λιώνουν / αέρας μπαινοβγαίνει στα ριζά τους / τα κλαδιά τους γέμισαν πανιά, / οι βυθοί της θάλασσας ξυπνούνε μες στα δάση / αλλάζει τάξη ο κόσμος, αγκαλιάζεται σφικτά / χαίρεται η φωνή μας φίλοι / δικό της το φάρδος της ημέρας / θα ‘βρει πίστη και θα ζήσει· / υπάρχουν παντού ο ουρανός και τα παιδιά.»
(Κινήσεις)
«Κι αυτό το λίγο φως, τι χρειάζεται; / Σπάσε τα μαύρα - και τ’ άσπρα - γυαλιά σου. / Και τον αμφιβληστροειδή / σταθερά, / στρέψ’ τον εντός σου.»
(Επιτύμβιο για τον Χ.)
«Ενθάδε κείται άγνωστος. / Δίχως όνομα χωρίς μορφή / σημάδι καν ή ίχνος πως υπήρξε. // Μπορεί ασήμαντος / μπορεί σπουδαίος, όσο ζούσε / -τώρα έτσι κι αλλιώς / ολοκληρωτικά εξουδετερωμένος. // Κενό μες στο κενό. / Χωρίς καμιά σημασία.»
Επιμέλεια: Σταύρος Ζαφειρίου
Εισαγωγή: Αλέξης Ζήρας
Εκδόσεις Νεφέλη
Αθήνα 2011, σελ. 232
Στο δεύτερο τόμο της σειράς «Συμβολή στην ιστορία της Λεσβιακής Γραμματείας» (Μυτιλήνη 1994) του Κώστα Μίσσιου διαβάζουμε τα παρακάτω βιοεργογραφικά στοιχεία για τον Πάνο Θασίτη:
«Γεννήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 1923 στη Μήθυμνα, από γονείς Μικρασιάτες. Από το 1929 ζει στη Θεσσαλονίκη, στο Πανεπιστήμιο της οποίας σπούδασε Νομικά και εργάζεται ως δικηγόρος. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Τότε έκανε την εμφάνισή του και στα Γράμματα, ως αρχισυντάκτης του αντιστασιακού περιοδικού της ΕΠΟΝ “Λεύτερα Νιάτα” (1943 - 1944) και μέλος της συντακτικής ομάδας του φοιτητικού περιοδικού “Ξεκίνημα” (1944). Μετά την απελευθέρωση εξορίστηκε στον Άι-Στράτη και στη Μακρόνησο (1947 - 1950). Από τους σημαντικότερους ποιητές της γενιάς του, τιμήθηκε με βραβείο ποίησης του Δήμου Θεσσαλονίκης (1951), πήρε μέρος στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Ποίησης στη Struga Γιουγκοσλαβίας (1982) και υπήρξε τακτικός εισηγητής και σύνδεσμος με θέμα “Η σύγχρονη ποίηση” στο Διεθνές Συνέδριο Ποίησης του Βελιγραδίου (1983). Ενασχολήθηκε με το θέατρο ως μέλος τού Δ.Σ. του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας (1975 - 1977, 1981 - 1986), μέλος της επιτροπής οργάνωσης του θεσμού “Βαλκανιάδα Θεάτρου” (1985) και της επιτροπής μελέτης και αναθεώρησης του θεσμού Κρατικών Σκηνών μας. Ποιήματά του (οι συλλογές του μνημονεύονται στο σημείωμα) έχουν περιληφθεί σε όλες τις σύγχρονες ανθολογίες και έχουν μεταφραστεί: γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά, ιταλικά, σερβικά, ρουμανικά, σουηδικά, ρωσικά κ.λπ.. Κριτικές, μελέτες, άρθρα του δημοσιεύθηκαν σε περιοδικό της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας.»
Ο Πάνος Θασίτης έφυγε από τη ζωή το 2008. Πριν λίγο καιρό κυκλοφόρησε σε έναν καλαίσθητο τόμο, από τις εκδόσεις «Νεφέλη», σε επιμέλεια του ποιητή Σταύρου Ζαφειρίου και με εισαγωγή του κριτικού λογοτεχνίας Αλέξη Ζήρα, το σύνολο των ποιητικών συλλογών του Πάνου Θασίτη, στο οποίο προστίθενται και 24 αδημοσίευτα ποιήματα που βρέθηκαν στα κατάλοιπά του.
Ο Πάνος Θασίτης, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Πρώτης Μεταπολεμικής Γενιάς, καταγράφεται, μαζί με το Μανόλη Αναγνωστάκη και τον Κλείτο Κύρου, στους λεγόμενους «κοινωνικούς ποιητές» της Θεσσαλονίκης, οι οποίοι, έχοντας κοινές εμπειρίες από τη γερμανοϊταλική κατοχή, τους αγώνες και τη διάψευση των οραμάτων της Αριστεράς, συναντήθηκαν στο πεδίο της βιωματικής κατάθεσης, με τις συγκλίσεις, αλλά και με τις σημαντικές αποκλίσεις του προσωπικού τους ύφους.
Ή, όπως σημειώνει στο εισαγωγικό του σημείωμα ο Αλέξης Ζήρας, «διέφερε αρκετά η ένταση και το μέταλλο της φωνής τους. Η θέση που έπαιρνε ο καθένας τους για να αφηγηθεί τη στάση ζωής του στα πρώτα χρόνια του μεταπολέμου. Το πώς και το τι στοχαζόταν γι’ αυτά», ενώ ειδικότερα για το Θασίτη αναφέρει: «Τα σύμβολα που χρησιμοποιεί ο Θασίτης γίνονται πιο συγκεκριμένα, πιο βατά, πιο προσπελάσιμα και κατανοητά, μια και ο παντεπόπτης-φοιτητής νοιάζεται για την επικοινωνία μέσω νοημάτων. Δε φαίνεται να τον ενδιαφέρει η υποκίνηση της συγκίνησης, της συναισθηματικής διάθεσης του άλλου, το να τον κερδίσει στα εύκολα σημεία του.»
Από αυτόν τον εξαιρετικά χρήσιμο τόμο παραθέτουμε το ποίημα με τον τίτλο «Ελπίδα» από τη συλλογή «Πράγματα» (1950) και δυο αδημοσίευτα με τον τίτλο «Κινήσεις» και «Επιτύμβιο για τον Χ.»:
(Ελπίδα)
«Υπάρχουν οι πηγές που γεννούν τόσ’ αεράκια / υπάρχουν δάση όπου τ’ αθώα πρωινά ανασαίνουν φίλοι· / οι πνοές τους φθάνουν ως εμάς και μας γλιτώνουν / φέρνουν μηνύματα της χλόης και του νερού / φέρνουν την ακοή των δέντρων που τα κρατούν απ’ τη μασχάλη / παραμύθια, τα βαριά παπούτσια τους τα λιώνουν / αέρας μπαινοβγαίνει στα ριζά τους / τα κλαδιά τους γέμισαν πανιά, / οι βυθοί της θάλασσας ξυπνούνε μες στα δάση / αλλάζει τάξη ο κόσμος, αγκαλιάζεται σφικτά / χαίρεται η φωνή μας φίλοι / δικό της το φάρδος της ημέρας / θα ‘βρει πίστη και θα ζήσει· / υπάρχουν παντού ο ουρανός και τα παιδιά.»
(Κινήσεις)
«Κι αυτό το λίγο φως, τι χρειάζεται; / Σπάσε τα μαύρα - και τ’ άσπρα - γυαλιά σου. / Και τον αμφιβληστροειδή / σταθερά, / στρέψ’ τον εντός σου.»
(Επιτύμβιο για τον Χ.)
«Ενθάδε κείται άγνωστος. / Δίχως όνομα χωρίς μορφή / σημάδι καν ή ίχνος πως υπήρξε. // Μπορεί ασήμαντος / μπορεί σπουδαίος, όσο ζούσε / -τώρα έτσι κι αλλιώς / ολοκληρωτικά εξουδετερωμένος. // Κενό μες στο κενό. / Χωρίς καμιά σημασία.»