Συνέντευξη στον Παναγιώτη Σκορδά

Η εκδήλωση παρουσίασης του νέου λευκώματος «Η Ελιά στη Λέσβο» που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο, 7 Αυγούστου 2021, στο Μουσείο Σιγρίου ήταν από τις καλύτερες του φετινού καλοκαιριού. Είχε τη σφραγίδα της εμπειρίας και της ποιότητας του Δημήτρη Ταλιάνη και  τη φρεσκάδα και δυναμική  του νέου Πολιτιστικού  Συλλόγου «Ελαίας Νήσος Λέσβος».  Αποτέλεσε συγχρόνως έναν ύμνο στο νησί μας και στο ιερό δέντρο της ελιάς. Αν προσθέσει κανείς και το δεύτερο λεύκωμα που παρουσιάστηκε «Νήσος Λέσβος. ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΓΕΩΠΑΡΚΟ UNESCO» (έκδοση του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου» δικαιολογεί κανείς απόλυτα το μότο της εκδήλωσης «Αυτή είναι η Λέσβος» και τα λόγια του Πάνου Θεοδωρίδη ««Φυσική ομορφιά, μυθική καταγωγή, ιστορική διαδρομή. Υμνήθηκε από την Σαπφώ και τον Ελύτη. Συγκίνησε τον Θεόφιλο και τον Ιακωβίδη. Αγαπήθηκε από τον Εφταλιώτη, τον Μυριβήλη, τον Βενέζη. Πορεύεται στην Ιστορία με όλα της τα προικιά: Τέχνες και επιστήμες, εικόνες και λέξεις, ομορφιά και φιλοξενία. Αρμονία και πληρότητα. Πάντα με το Α ι ο λ ι κ ό Φ ω ς!»

-Ας ξεκινήσουμε από τον εκδότη, τον Πολιτιστικό Σύλλογο «Ελαίας Νήσος Λέσβος», στον οποίον είσαστε Πρόεδρος. Με ποιο σκεπτικό δημιουργήθηκε και ποια  θα θέλατε να είναι η προσφορά του;

Ο  Πολιτιστικός  Σύλλογος  «Ελαίας Νήσος Λέσβος», που ιδρύθηκε το 2020 στο Σίγρι, έχει ως πρωταρχικό  σκοπό του την αξιοποίηση των φυσικών πλεονεκτημάτων της περιοχής και την ανάδειξη της ιστορίας και του πο- λιτισμού της ελιάς στη Λέσβο γενικότερα. Με την οργάνωση εκδηλώσεων και ποικίλων δράσεων, ο Σύλλογος έχει στόχο την ευρύτερη διάδοση της προσπάθειας των ελαιοπαραγωγών, οι οποίοι επενδύουν στην πρότυπη καινοτομία και την εξέλιξη της ελαιουργίας στη Λέσβο με σεβασμό στο περιβάλλον και την αειφόρο ανάπτυξη.

- «Η Ελιά στη Λέσβο»: ένα ακόμη λεύκωμα για την ελιά ή κάτι διαφορετικό;

Μέχρι σήμερα δεν είχαμε ένα λεύκωμα που να συν- δέει το ιερό δένδρο με έναν τόπο. Αυτό το κενό ήρθε να καλύψει η έκδοση του Συλλόγου μας που έχει ως πρωταρχικό σκοπό του την αξιοποίηση των φυσικών πλεονεκτημάτων του νησιού και την ανάδειξη της ιστορίας και του πολιτισμού της Ελιάς στη Λέσβο. Κι όπως σημειώνει στον πρόλογο του βιβλίου ο Νίκος Ψιλάκης: «Δύσκολα θα βρεις τόπο που να συνδέθηκε τόσο με μ΄ένα δέντρο όσο η Λέσβος με τις ελιές της».

Τι περιέχει το βιβλίο -Δώστε μας με λίγα λόγια το περιεχόμενο του τόμου

Στα εφτά κεφάλαια ο αναγνώστης θα απολαύσει:

•Την Ελιά στην Τέχνη με 20 έργα σπουδαίων ζωγράφων,

•Τον Περί Ελαίας λόγο  όπου 6 σημαντικοί επιστήμονες (Μ. Γρηγορά, Ν. Ζούρος, Ν. Θωμαΐδης, Ν. Καραπιδάκης, Ν. Σηφουνάκης, Ν. Ψιλάκης)  γράφουν ανάλογα με την ειδικότητά του ο καθένας, κατανοητά και περιεκτικά κεί- μενα για την Ελιά στη Λέσβο.

•Με το βλέμμα στον χρόνο, όπου παρουσιάζονται 20 ενδεικτικές φωτογραφίες αρχείου, που μας διέθεσαν η Δ.Κ. Βιβλιοθήκη Μυτιλήνης, το Αναγνωστήριο Αγιάσου, ο  Στρατής Αναγνώστου και ο Μάκης Μπεκιάρης.

•Τα Μουσεία, ίχνη της της μνήμης, όπου με σύντομα κείμενα και φωτογραφίες παρουσιάζονται: το Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου (Αγ. Παρασκευή), το Ελαιοτριβείο-Μουσείο Βρανά (Παππάδος) και το Ελαιοτριβείο-Μουσείο στο Νεοχώρι.

•Στα επόμενα τρία κεφάλαια: Ελαιώνες-αιωνόβια νιότη,  Λιομάζωμα-η ανατομία του μόχθου και Εξέλιξη- επιστροφή στο μέλλον παραθέτουμε ένα οδοιπορικό στα αντίστοιχα θέματα με σύγχρονες φωτογραφίες του Δ. Ταλιάνη από τα διάφορα στάδια καλλιέργειας και συγκομιδής της Ελιάς στον κύκλο του χρόνου.  Αξίζει να αναφέρουμε πως ο σχολιασμός των φωτογραφιών έγινε από τον ποιητή Διονύση Καρατζά, ο οποίος είχε και την επιμέλεια των κειμένων του τόμου.

-Από  την  πλευρά  της έρευνας τα κείμενα του τόμου προσκομίζουν νέο υλικό;

Όπως βλέπετε στην βιβλιογραφία του τόμου ξεκινάμε από εξαιρετικές πηγές με εξέχουσα την Ευρυδίκη Σιφναίου, όπου το τεράστιο έργο της αποτέλεσε αφετηρία για να συνεχίσουμε με σύγχρονα κείμενα. Κι έτσι παλιά και νέα κείμενα, παλιές και νέες φωτογραφίες συν τα υπέροχα έργα των ζωγράφων συνθέτουν αρμονικά έναν τόμο που, κατά τη γνώμη μου, δεν συναντάμε εύκολα όχι μόνο στη Λέσβο αλλά και σε όλη την Ελλάδα.

-Ποια είναι η ανταπόκριση πολιτών και οργανωμένων φορέων στην εκδοτική σας προσπάθεια;

Μια πρώτη ανταπόκριση είχαμε από την Περιφέρεια Β.Α. και ελπίζουμε να ακολουθήσουν κι άλλοι φορείς του νησιού. Το λεύκωμα αυτό είναι ένα πρώτης τάξεως δώρο για επισκέπτες Έλληνες και ξένους. Άλλωστε υπάρχει και η αγγλική έκδοση “the Olive on Lesvos” από τον έγκριτο μεταφραστή Geoffrey Cox.

- Υπάρχουν κάποιες κινήσεις  που να σας ενθαρρύνουν για αυτή σας την στην εκδοτική πρωτοβουλία;

Ναι. Αναφέρω  από δύο τέτοιες θετικές κινήσεις. Αφ’ ενός είχαμε την τιμή την παρουσίαση του λευκώματος στη Λέσβο να αναλάβει το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, και με την ευκαιρία αυτή ευχαριστούμε τον Διευθυντή κ. Νίκο Ζούρο και το προσωπικό του Μουσείου. Αφ’ ετέρου τις πωλήσεις του τόμου ανέλαβε η αλυσίδα πολιτισμού ΙΑΝΟΣ, πράγμα σπάνιο για έκδοση Συλλόγου,  που δείχνει πόσο υπολογίζεται και αξιολογείται η ποιοτική δουλειά.  Παρευρέθηκε δε και χαιρέτησε στην εκδήλωση του Μουσείου ο ιδρυτής των βιβλιοπωλείων και εκδόσεων ΙΑΝΟΣ κ. Νίκος Καρατζάς.   

Παρελθόν, παρόν, μέλλον…

- Δύο  κεφάλαια του τόμου τιτλοφορούνται  «Ελαιώνες, αιωνόβια νιότη» και  «Εξέλιξη, επιστροφή στο μέλλον».  Αλήθεια κυρία Τιρπιντήρη πως μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι, όταν μεγάλο τμήμα του Λεσβιακού ελαιώνα έχει εγκαταλειφτεί, νέοι δεν μπαίνουν στα κτήματα,  οι ηλικιωμένοι αποσύρονται και η ενασχόληση με την ελιά θεωρείται ασύμφορη; 

Ναι, αυτή είναι η μία όψη του νομίσματος. Υπάρχει όμως και η άλλη όψη, η πλέον αισιόδοξη και ελπιδοφόρα και αυτήν ακριβώς έρχεται να υπογραμμίσει ο τίτλος του τελευταίου κεφαλαίου του λευκώματος που αναφέρεται στην εξέλιξη της ελαιοκαλλιέργειας στη Λέσβο.
Εχουμε στο νησί μας ήδη μερικά φωτεινά παραδείγματα νέων και καταρτισμένων καλλιεργητών και επιχειρηματιών, οι οποίοι μας έχουν δώσει ενθαρρυντικά δείγματα. Επίσης ας μην ξεχνάμε το θέμα της παράδοσης όπου νέοι ταλαντούχοι διαδέχονται τους γονείς και συνεχίζουν τις οικογενειακές τους επιχειρήσεις αναβαθμίζοντάς και εκσυγχρονίζοντας τες με πολύ καλά αποτελέσματα.

Σχεδόν κάθε  χρόνο αυξάνεται η συμμετοχή των ελαιολάδων της Λέσβου σε διεθνείς  διαγωνισμούς όπου μέσα σε ένα δύσκολο και ανταγωνιστικό περιβάλλον διεκδικούν και καταλαμβάνουν σημαντικές διακρίσεις και βραβεύσεις. Αυτό είναι άλλη μία απόδειξη πως το ευλογημένο νησί μας, μας προσφέρει τις απαραίτητες προϋποθέσεις για ένα ευοίωνο μέλλον. Το μέλλον είναι στα χέρια μας.