Απόστολος Ν. Καρανικόλας
Έκδοση Δήμου Μανταμάδου
Μυτιλήνη 2009, σελ. 593

Ο Απόστολος Νικ. Καρανικόλας γεννήθηκε στο Μανταμάδο τον Ιανουάριο του 1927, χωριό στο οποίο από τότε κατοικεί συνεχώς, εκτός από το διάστημα 1949 - 1952 που υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία. Μεγάλος, πηγαίνοντας στο νυκτερινό σχολείο που τότε λειτουργούσε στο χωριό, τέλειωσε το δημοτικό σχολείο που δεν μπόρεσε να τελειώσει στην ώρα του. Στο Μανταμάδο παντρεύτηκε με την Αναστασία Αναγνώστου και από το γάμο αυτό απέκτησαν ένα παιδί, το Νικόλαο.
Έμαθε από τον πατέρα του τη δουλειά του σαμαρά, όπως άλλωστε και όλα τα άλλα αδέλφια του, Κωνσταντίνος (υπήρξε και καταρτισμένος ψάλτης, αλλά σκοτώθηκε πολύ νέος υπηρετώντας τη θητεία του, στον εμφύλιο πόλεμο), Δημήτρης και Μιχάλης, πράγμα που συνετέλεσε ώστε ο Σαμαράς κάποια στιγμή, όπως συνήθως γινόταν τα χρόνια εκείνα, να γίνει συνώνυμο με το Καρανικόλας. Ο Απόστολος Καρανικόλας, εκτός από το επάγγελμα του σαμαρά, κατά καιρούς εργάστηκε και στα κτήματα ως κλαδευτής, καλλιεργητής, ως περιστασιακός κτηνονοσοκόμος (λόγω στρατιωτικής ειδικότητας), ενώ κάποια στιγμή, όταν οι δουλειές λιγόστευαν, άφησε το σαμαράδικο και άνοιξε κατάστημα ψιλικών.
Πέρα από όλα αυτά όμως, ο Απόστολος Καρανικόλας έγινε πασίγνωστος ως ψάλτης που συνδυάζει την καλλιφωνία με τη θεωρητική κατάρτιση, ψάλλοντας συνεχώς στις εκκλησίες του Μανταμάδου, Άγιο Βασίλειο και Ταξιάρχη, από το 1946 έως τα σήμερα.
Μεγάλος πια, ο κυρ-Απόστολος, κάτω από συνθήκες που αναφέρει στο κείμενό του, άρχισε να συγκεντρώνει και να καταγράφει ιστορίες, λαογραφικά στοιχεία, τραγούδια, αφλουγές του Μανταμάδου και από αυτό το πλούσιο υλικό, με τη βοήθεια του δήμου Μανταμάδου, πραγματοποιήθηκε η έκδοση αυτού του βιβλίου.
Τα παραπάνω πολύ κατατοπιστικά είναι από το εισαγωγικό κείμενο του πολυσέλιδου βιβλίου του Απόστολου Καρανικόλα, που κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες με την επιμέλεια του επίσης Μανταμαδιώτη, διευθυντή του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, Παναγιώτη Μιχαηλάρη, με πρόλογο του δημάρχου Μανταμάδου, Στέφανου Αποστόλου.
Αναφερόμενος στη χρησιμότητα του βιβλίου, ο Παναγιώτης Μιχαηλάρης σημειώνει ανάμεσα στα άλλα: «Έχουμε την ευκαιρία να παρατηρήσουμε πώς ένας απλός άνθρωπος του χωριού αντιλαμβάνεται το χρονικό της ζωής του. Πώς ξετυλίγεται και γύρω από ποια γεγονότα περιστρέφεται μια ζωή 70 τουλάχιστον χρόνων. Επίσης, πώς ένας ολιγογράμματος άνθρωπος μπορεί να περιγράψει αυτά που μαθαίνει και ακούει. Πώς τα αξιολογεί και σε ποια σειρά τα βάζει. Τι σημαίνει γι’ αυτόν λαογραφία και παράδοση. Τι σημαίνει τοπικό γλωσσάρι, τοπική λαλιά και τοπική εκφορά της γλώσσας. Ως ιστορικός μπορώ να διακρίνω και κάποια στοιχεία που προσφέρει στην τοπική ιστορία, καθώς απομνημονεύει επεισόδια της κατοχής και του εμφυλίου αλλά και ανθρώπους θύματα της προσφυγιάς, ψαράδες ανατολίτες, τραγούδια τοπικά, έθιμα και τόσα άλλα. Και κυρίως, είναι πολύ ενδιαφέρων ο τρόπος με τον οποίο αξιολογεί τα γεγονότα, ποια θεωρεί ότι πρέπει να αφηγηθεί σε μας, άρα ποια αξίζουν να παραμείνουν στη μνήμη μας.»
Το βιβλίο χωρίζεται στα παρακάτω τρία μέρη: Στιγμές από τη ζωή μου, Από τη λαογραφία του χωριού μου, Ιστορίες του χωριού μου.