Κώστας Βαλέτας
Εκδόσεις Αιολικά Γράμματα
Αθήνα 2009, σελ. 134

Μισό σχεδόν αιώνα ασχολείται με τη μελέτη-προσέγγιση του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι ο συμπατριώτης μας συγγραφέας, κριτικός και εκδότης του περιοδικού «Αιολικά Γράμματα», Κώστας Βαλέτας. «Η περιπέτεια αυτής της ανάγνωσης με οδήγησε στο να διαμορφώσω απόψεις αρκετά διαφορετικές από τις επικρατούσες. Στο βαθμό που διαμόρφωνα διαφορετικές απόψεις από τις επικρατούσες και στο μέτρο που η αγάπη κι ο θαυμασμός μου για την ντοστογιεφσκική δημιουργία πολλαπλασιαζόταν αντί να μειώνεται, σκέφθηκα ότι πρέπει να πω τη γνώμη μου. Να διατυπώσω στο χαρτί τις απόψεις μου ανεξάρτητα με το αν θα προσέφερα κάτι σπουδαίο ή όχι», γράφει στον πρόλογό του.
Στην παρούσα μελέτη του παρουσιάζει πτυχές της ζωής και του έργου, δίνει τις σχέσεις του με τους άλλους Ρώσους συγγραφείς, τη σχέση του με τη θρησκεία, τη σοβιετική κριτική, τη λογοκρισία, τους ήρωες των πεζογραφημάτων του, καθώς και κριτική αποτίμηση των τεχνικών της γραφής του μεγάλου Ρώσου συγγραφέα. Στο παράρτημα βρίσκουμε ένα απόσπασμα από το «Ημερολόγιο ενός συγγραφέα» σε μετάφραση της Καίτης Βαλέτα.
Για τον Ντοστογιέφσκι γράφει ο Κώστας Βαλέτας:
«Όπως όλοι μας, μεγάλωσα και γω με τη ρωσική λογοτεχνία. Η νεανική μου προτίμηση όμως ήταν ο Τσέχωφ. Στα 12 είχα διαβάσει όλο το μεταφρασμένο στα ελληνικά έργο του Ντοστογιέφσκι.
Τώρα ξαναδιαβάζοντας - τρεις-τέσσερις φορές - το έργο του, θεωρώ όχι μόνο ότι είναι ο σπουδαιότερος συγγραφέας των νεώτερων χρόνων, αλλά ότι απέχει παρασάγγας απ’ τους υπόλοιπους. Η κατανόηση ενός λογοτεχνικού έργου δεν επιτυγχάνεται με την πρώτη ανάγνωση. Ιδιαίτερα ένας πολυσήμαντος, πολύπλοκος συγγραφέας σαν τον Ντοστογιέφσκι χρειάζεται πολλαπλές προσεγγίσεις, επιδέχεται πολλές ερμηνείες. Σε κάθε νέα ανάγνωση ανακαλύπτεις σκέψεις που προσπέρασες βιαστικά, που δεν έδωσες την ανάλογη σημασία, που κατανόησες διαφορετικά. Με τρίτη ανάγνωση-μελέτη του κειμένου σού ξεκαθαρίζει κάποια θολά σημεία, διαλύει μερικές παρερμηνείες, σε βοηθάει να εμβαθύνεις.»