Με αφορμή την καταγγελία που υπογράφει η «Ομάδα Ανθρώπων της Αγιάσου» και η οποία αναρτήθηκε στο blog «Τσουκνίδα» στις 02/06/2009, δημοσιεύτηκε στις 4 Ιουνίου 2009 άρθρο, στην εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ», με τίτλο «Μαύρη εργασία ανήλικων προσφύγων», το οποίο εκτός από την καταγγελία, περιλαμβάνει και δηλώσεις που έκαναν για το θέμα ο δήμαρχος της Αγιάσου, Χρύσανθος Χατζηπαναγιώτης, και ο διοικητής του ΙΚΠΑ «Η Θεομήτωρ», Απόστολος Αθηναίος.
Αν και η φιλοσοφία του προσωπικού της Μονάδας είναι να προσπαθεί αποκλειστικά και απερίσπαστα, παρά τις αντίξοες συνθήκες, να κινείται πάντα προς την κατεύθυνση προστασίας, υποστήριξης και διασφάλισης των συμφερόντων των ανηλίκων που φιλοξενεί, ωστόσο θεωρούμε ηθική υποχρέωση να τοποθετηθούμε σχετικά με την καταγγελία που είδε το φως της δημοσιότητας, επισημαίνοντας τα εξής:
- Η Μονάδα Φιλοξενίας, στο πλαίσιο των ενεργειών για την κοινωνική ένταξη των φιλοξενουμένων, προωθεί ανήλικους ασυνόδευτους πρόσφυγες στην αγορά εργασίας, εφόσον και οι ίδιοι εκδηλώσουν ανάλογο ενδιαφέρον, τηρώντας τις διαδικασίες (έκδοση αδείας, βιβλιαρίου, ιατρικές εξετάσεις) και σύμφωνα πάντα με αυτά που η νομοθεσία προβλέπει όσον αφορά θέματα εργασίας και επιτροπείας ανηλίκων (που έχουν συμπληρώσει το 15ο έτος) προσφύγων (αιτούντων άσυλο). [βλ. το Άρθρο 10 του Π.Δ. 220/2007, το Άρθρο 4 του Π.Δ. 189/1998, την παρ. 2 του Άρθρου 10 κ.τ.λ.]
- Οι υπόλοιποι αποτελούν τις περιπτώσεις των ανηλίκων που έχουν την ανάγκη, έστω και παράνομα, να εξασφαλίσουν ένα υποτυπώδες εισόδημα. Ο ρόλος μας σε αυτή την περίπτωση, είναι διττός. Κατ’ αρχήν, σε επίπεδο πρόληψης, πραγματοποιούνται συνεχείς και τακτικές ενημερώσεις των φιλοξενούμενων, ούτως ώστε να αποφευχθούν περιστατικά παρανομίας, εκμετάλλευσης ή έκθεσης των ανηλίκων σε διάφορους κινδύνους. Σε δεύτερο επίπεδο, αντιμετωπίζουμε κρούσματα μαύρης εργασίας, που υποπίπτουν στην αντίληψή μας, παρεμβαίνοντας άμεσα αλλά με διακριτικό τρόπο προκειμένου να εξαλειφθεί το φαινόμενο. Όπως τονίζει άλλωστε και ο διοικητής του Ιδρύματος στη δήλωσή του, οι ανήλικοι είναι ελεύθεροι να κυκλοφορούν στην τοπική κοινωνία, έτσι η συνεχής επίβλεψή τους από το προσωπικό, καθίσταται αδύνατη. Στο σημείο αυτό, αξίζει να αναφέρουμε ότι υπάρχουν σαφέστατα και εξαιρέσεις ανθρώπων, που κατά το μέτρο των δυνατοτήτων τους, θέλουν να προσφέρουν έστω και ένα μεροκάματο σε κάποιους ανηλίκους ως ένδειξη καλής θέλησης και διάθεσης για βοήθεια. Καλό θα ήταν λοιπόν να τους διαχωρίσουμε από αυτούς που, όπως χαρακτηριστικά αναφέρονται στην καταγγελία, «πατάνε τον άλλο στην ανάγκη και στην απελπισία του».
Εντύπωση προκαλεί το γεγονός γιατί το όλο θέμα εντοπίζεται στην Αγιάσο της Λέσβου, μία τοπική κοινωνία η οποία, πλην ελάχιστων εξαιρέσεων, έχει αγκαλιάσει τόσο τους ανηλίκους πρόσφυγες όσο και τη λειτουργία της Δομής, δείχνοντας έτσι το μέγεθος του πολιτισμού και της κουλτούρας των κατοίκων της.
Πρόκειται για ένα πρόβλημα το οποίο ταλαιπωρεί χρόνια την ελληνική κοινωνία, καθώς η ισορροπία μεταξύ της οικονομικής ανάγκης από τη μία και της εκμετάλλευσης από την άλλη, είναι λεπτή. Πρόβλημα το οποίο καλούμαστε καθημερινά να αντιμετωπίσουμε θέτοντας ως βασικό γνώμονα αυτό που ο Νόμος και ο σκοπός της Μονάδας επιτάσσουν, δηλαδή το συμφέρον των ανηλίκων.
Καλούμε λοιπόν όσοι είναι - κυριολεκτικά - κοντά μας, όσοι δείχνουν την ευαισθησία τους και όσοι νομίζουν ότι γνωρίζουν το πρόβλημα της μαύρης εργασίας, να σταθούν - και ουσιαστικά - δίπλα μας. Κυρίως να σταθούν δίπλα στους ανηλίκους ασυνόδευτους πρόσφυγες, οι οποίοι λίγα καταλαβαίνουν από κριτικές αλλά πολλά περισσότερα από πράξεις.

* Το δημοσιευόμενο κείμενο στάλθηκε με αφορμή ρεπορτάζ της εφημερίδας σχετικά με την καταγγελία περί «μαύρης εργασίας» ανήλικων προσφύγων που φιλοξενούνται στη Μονάδα της Αγιάσου, εκ μέρους του προσωπικού της Μονάδας Φιλοξενίας Ανηλίκων Ασυνόδευτων Προσφύγων της Αγιάσου.