Το βιολί της έχει καταγραφεί σε ηχογραφήσεις κι έχει παίξει σε ένα μεγάλο αριθμό συναυλιών και άλλων εμφανίσεων, μεταφέροντας τον παραδοσιακό ήχο της Λέσβου όχι μόνο πάνω στο νησί, αλλά και εκτός αυτού. Ο λόγος, για τη Γιάννα Μαϊστρέλλη, τη μόνη γυναικεία παρουσία - και μάλιστα μόνο 28 ετών - στην Κομπανία του Αναγνωστηρίου Αγιάσου, που εδώ και πολλά χρόνια συνεχίζει με τους υπόλοιπους μουσικούς τη μουσική παράδοση της περιοχής. Στο «Ε» μίλησε για την πορεία της στο βιολί και την Κομπανία, για τους «Motivasyon» και τους «Rebet Against the Machine», των οποίων είναι επίσης μέλος, αλλά και τα όνειρα που κάνει ως νέα μουσικός.


Γιάννα, το βιολί σου έχει γίνει πλέον, κατά κάποιον τρόπο, χαρακτηριστικός εκπρόσωπος της Λέσβου. Πότε ξεκίνησες να μαθαίνεις βιολί και ποιος σε δίδαξε;
«Έμαθα μουσική στο Αναγνωστήριο. Όταν ήμουν εννιά χρονών, είχα αρχίσει με κιθάρα και στα 12 ξεκίνησα βιολί, με το Χαρίλαο το Ρόδανο. Έχει πεθάνει εδώ και κάποια χρόνια, ήταν όμως από τους πιο παλιούς καλούς μουσικούς της Αγιάσου. Με το συγκρότημα “Άννες” που είχε με άλλους μουσικούς, μια από τις παλιότερες κομπανίες, έπαιζαν τόσο στην Αγιάσο όσο και αλλού. Ο Ρόδανος ήταν πάνω από 70 χρονών όταν έμαθα εγώ βιολί. Μου έδειξε κατ’ ευθείαν παραδοσιακό ρεπερτόριο και παρ’ όλο που ο ίδιος είχε ελάχιστη κλασσική μουσική παιδεία, το στυλ του ήταν κλασσικό, με την έννοια της τεχνοτροπίας, ήταν πιο ευρωπαϊκό. Μου έμαθε, πάντως, κυρίως κομμάτια παραδοσιακά, αποκλειστικά της Λέσβου και σμυρναίικα που παίζονταν στο νησί, αλλά και πολλά άγνωστα, που είχαν σταματήσει να τα παίζουν.»

Σε ενδιέφερε από την αρχή το παραδοσιακό βιολί ή απλά ξεκίνησες έτσι γιατί είχες τη δυνατότητα;
«Ναι, με ενδιέφερε και μέχρι τότε εκ των πραγμάτων, αλλά και γενικότερα, στην Αθήνα για παράδειγμα που πήγα στα 18 μου για να σπουδάσω Αγγλική Φιλολογία και είχα τη δυνατότητα να επιλέξω. Για έξι χρόνια μπήκα σε διάφορα σχήματα, είχα παίξει με το Μάριο τον Παπαδέα, Αθηναίο σαντουριέρη, το Μυτιληνιό σαντουριέρη Δημήτρη Κοφτερό, με τους οποίους παίζαμε μυτιληνιά τραγούδια σε διάφορες εκδηλώσεις, σε μουσικές σκηνές κ.λπ.. Από εκεί και πέρα, έπαιζα συνέχεια και με παρέες ή σε μαγαζιά. Και κάθε καλοκαίρι που ερχόμουν στη Μυτιλήνη, έπαιζα κι εδώ με την Κομπανία.»

Παίζοντας με την Κομπανία…

Αλήθεια, πότε μπήκες στην Κομπανία του Αναγνωστηρίου;
«Όταν ήμουν 15 - 16 χρονών. Είχαμε κάνει ένα σχήμα με το Στρατή τον Καζατζή στο σαντούρι, το Γιώργο το Σταυρακέλη στην κιθάρα, μαζί και με το Στράτο το Γιαταγανέλλη. Ήταν μαζί μας και ο Χαρίλαος ο Ρόδανος στο βιολί, ο Θεόφιλος Χτενέλλης στα κρουστά και ο Νίκος Μαϊστρέλλης στο ούτι. Παίζαμε παραδοσιακά κομμάτια που ξεχάστηκαν και είχαμε κάνει ένα πολύ ωραίο αφιέρωμα στο Ρόδανο. Όταν πέθανε ο δάσκαλός μου, έμεινα μόνη μου στο βιολί. Ένιωθα πολύ τρακ εννοείται στην αρχή, αλλά έφυγε πολύ γρήγορα. Με τα παιδιά υπήρχε πάντα και υπάρχει πολύ καλή συνεργασία.»

«Πώς είναι για μια νέα κοπέλα να σηκώνει στην πλάτη της τόσα χρόνια μουσικής παράδοσης της Αγιάσου, σε μια κομπανία που κατά παράδοση την αποτελούσαν - και την αποτελούν - άντρες;
«Όπως είναι και για έναν άντρα… Δεν έχω νιώσει ποτέ κάτι περίεργο, φαντάζομαι είναι το ίδιο.»

Η εμφάνισή σας μαζί με τα χάλκινα στο Μουσείο Βρανά το Σεπτέμβριο ήταν κάτι εντυπωσιακό και πολύ καλή δουλειά. Εμφανίζεστε συχνά με τα χάλκινα;
«Η αλήθεια είναι πως δεν παίζουμε συχνά όλοι μαζί. Είχαμε πάει παλιότερα στη Σμύρνη σε ένα φεστιβάλ, έχουμε κάνει κάποιες εμφανίσεις, αλλά αυτές είναι λίγες. Ήταν πάντως πολύ ευχάριστο το ότι ακούσαμε πάρα πολλά θετικά σχόλια στη συγκεκριμένη συναυλία στο Μουσείο Βρανά. Μετά την ηχογράφηση που έγινε, μάλιστα, μας πρότειναν να πάμε στην Αθήνα για να παρουσιάσουμε το CD όταν θα κυκλοφορήσει, κάτι που είναι πολύ θετικό για εμάς.»

Ποιες είναι για σένα οι σημαντικότερες εμφανίσεις και συναυλίες της Κομπανίας;
«Όλες αυτές στις οποίες ο κόσμος πέρασε καλά. Έχουμε παίξει σε πάρα πολλά μέρη και περιστάσεις. Για μένα, νομίζω, το σημαντικότερο που κάναμε ήταν τα παραδοσιακά κομμάτια που ξεχάστηκαν, γιατί έπρεπε να μελετάμε και να παρουσιάσουμε κομμάτια που δεν είναι γνωστά. Αντίστοιχα μου άρεσαν και όλες οι δουλειές όπου δουλέψαμε πάνω σε κάτι καινούργιο και εξειδικευμένο. Για μένα αυτό έχει περισσότερη σημασία.»

… και με άλλα σχήματα

Υπήρξες - και υπάρχεις -, όμως, μέλος και άλλων δύο μουσικών σχημάτων, των «Motivasyon» και των «Rebet Against the Machine». Με τους πρώτους ήταν διαφορετικά για σένα τα πράγματα από άποψη παιξίματος;
«Οι “Motivasyon” δημιουργήθηκαν το 2008. Για εμένα ήταν μια πολύ σπουδαία εμπειρία, ίσως η πιο σπουδαία. “Μπήκα” σε άλλου είδους μουσικές, έμαθα πολλά νέα πράγματα, γνώρισα και έπαιξα με όμορφους ανθρώπους και πολύ καλούς μουσικούς… Το παίξιμο το δικό μου έγινε επίσης πολύ διαφορετικό, αφού συνεργαζόμουν πλέον με άλλου είδους όργανα και έπρεπε να βγάλω λίγο πιο ατμοσφαιρικό ήχο. Όλα τα καινούργια και διαφορετικά είναι πιο δύσκολα, ήταν κάτι που εμένα μου άρεσε πολύ όμως.»

Και οι «Rebet Against the Machine», που διασκευάζουν ρεμπέτικα, πότε σχηματίστηκαν;
«Οι “Rebet Against the Machine” υπάρχουν ως σχήμα από το 2000. Ήμασταν πρώτοι εγώ και ο Γιώργος ο Σταυρακέλλης, μαζί και με τον Ισίδωρο Παπαγεωργίου στην κιθάρα, τον Κώστα Βύρα στον μπαγλαμά, αλλά και πολλούς άλλους μουσικούς που πέρασαν στη συνέχεια, όπως ο Ανδρέας Πουλέτσος, ο Αντώνης Μυλωνάς, ο Αλέξανδρος Αγγελάκης, αλλά και η Γιώτα Μαϊστρέλλη και η Εύη Καμπουράκη στο τραγούδι.»

Η συνεργασία σας με τους «Locomondo», πέρυσι το καλοκαίρι στους Αγίους Ανάργυρους, πώς ήταν;
«Πολύ ωραία εμπειρία. Παίξαμε επτά - οκτώ κομμάτια support, πριν βγουν οι “Locomondo”, και μετά παίξαμε και ένα μαζί, το “Rebet Skunk”. Ήταν μια βραδιά που όλοι περάσαμε όμορφα.»

Σχέδια και σκέψεις

Έχεις σκεφτεί ποτέ να ασχοληθείς και με άλλα είδη μουσικής στο βιολί ή ακόμη και με άλλα όργανα;
«Εννοείται, είναι κάτι που θέλει κάθε μουσικός. Εξάλλου, όλα μουσική είναι και όλοι θέλουμε την καλή μουσική. Εκτός από το βιολί, παίζω και μπαγλαμά. Θα ήθελα να μάθω κι άλλα όργανα, ίσως πιο πολύ θα με ενδιέφερε το σαντούρι ή το κανονάκι. Και με το βιολί, πάντως, θα ήθελα να πάω και σε άλλες μουσικές, να ασχοληθώ για παράδειγμα πιο συστηματικά με το κλασσικό παίξιμο.»

Σκέφτεσαι ότι θα ήθελες να φύγεις κάποια στιγμή από την Αγιάσο;
«Ναι, θα ήθελα να φύγω, για να δω κι άλλα πράγματα από πλευράς μουσικής. Αναγνωρίζω, ωστόσο, πως παίζω ό,τι παίζω επειδή έχω γεννηθεί και μεγαλώσει εδώ και είχα την ευκαιρία να πάρω τόσα πολλά πράγματα, που κάποιος άλλος κάπου αλλού δε θα τα έπαιρνε. Εδώ είναι κλειστά τα πράγματα, υπάρχει άλλη σχέση μεταξύ μαθητή και δασκάλου και μεταξύ των μουσικών. Δεν είναι όπως στην Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη. Το θετικό αυτό στοιχείο, όμως, έχει και την αρνητική πλευρά ότι δεν έχεις πολλά ερεθίσματα, όπως θα έπρεπε να ισχύει και για τη μουσική αλλά και για οτιδήποτε άλλο.»

Τι μουσικά σχέδια έχεις για φέτος, προσωπικά και επαγγελματικά;
«Προς το παρόν θέλω να δω τι θα γίνει με τη δουλειά μου ως καθηγήτριας με τον ΑΣΕΠ· από αυτό θα εξαρτηθεί και το πού θα βρεθώ. Φέτος θα πηγαινοέρχομαι Θεσσαλονίκη, πάντως, όπου θα κάνω μαθήματα κλασσικής οθωμανικής μουσικής και βιολιού με το Γιώργο τον Ψάλτη. Από εκεί και πέρα, ετοιμαζόμαστε να ηχογραφήσουμε το δεύτερο demo μας με τους “Rebet Against the Machine” και να κάνουμε και κάποιες εμφανίσεις μέσα στη χρονιά. Και φυσικά, υπάρχει και η ηχογράφηση που έγινε στο Μουσείο Βρανά με την Κομπανία, ενώ ετοιμάζουμε και μια πιο εξειδικευμένη παρουσίαση της δουλειάς μας.»

Πριν κλείσουμε, θα ήθελα να μου απαντήσεις σε μια ερώτηση, κλισέ μεν, σημαντική για τη δουλειά που κάνεις δε: τι σημαίνει το βιολί για εσένα; Και ρωτάω γιατί μετά από τόσα χρόνια έχει γίνει, μάλλον, η προέκτασή σου.
«Ναι, είναι όντως η προέκτασή μου. Το βιολί είναι για μένα τρόπος έκφρασης. Και όχι μόνο το βιολί, αλλά γενικά η μουσική. Είναι αναπόσπαστο κομμάτι μου, ο χαρακτήρας μου και η ζωή μου ολόκληρη κινούνται γύρω από αυτό μετά από τόσα χρόνια…»