Ο Παλαμάς και η χρεοκρατία

01/06/2018 - 14:27

110 χρόνια πριν, το 1908, οι Έλληνες ζούσαν σε μια κατάσταση ανάλογη με το σήμερα. Μια «χρεοκοπία» 10 χρόνια πριν και ένας «διεθνής οικονομικός έλεγχος» που άφησε πίσω του κατεστραμμένες ζωές, φτώχεια και εξαθλίωση. Σημάδια κοινωνικής και πολιτικής σήψης και το χειρότερο μια επιβαλλόμενη προσπάθεια όλα τα παραπάνω να γίνουν κομμάτι μιας καθημερινότητας, μιας συνήθειας, καθώς «δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι άλλο». Για αυτό όπως λέει σήμερα ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης «ας ξεχάσουμε το παρελθόν», ή όπως λέει η κυβέρνηση «ας βολευτούμε με το λιγότερο κακό» και ας ρίξουμε το φταίξιμο στους «άλλους», τους διαφορετικούς, όπως πρεσβεύει ένα μαύρο πέπλο θα μας τυλίγει απειλητικά.

Κόντρα σε όλους αυτούς, ένας κατά τα άλλα αστός πνευματικός άνθρωπος, ριζοσπαστικοποιείται, σπάει αντιδραστικά δεσμά και προλήψεις, χαράζει νέους δρόμους στο κοινωνικό ξετύλιγμα, άλλους δρόμους, προόδου, πολιτισμού και ευημερίας του λαού. Άλλωστε ο ίδιος λέει ότι «είμαι ποιητής του καιρού μου και του γένους μου κι ό,τι μέσα μου κρατώ δεν μπορεί να χωριστεί από την έξω πλάση». Ένας άλλος άνθρωπος που μελετά το έργο του μέσα από τη φυλακή που τον έστειλε η δικτατορία του Μεταξά γράφει για αυτόν ότι «στο πιο σημαντικό και βαθύ σε περιεχόμενο μέρος του έργου του, στάθηκε ένας πρωτοπόρος λαϊκός εμψυχωτής».

110 χρόνια πριν, γράφει ένα ποίημα που μου θύμισε πρόσφατα ο πατέρας μου. Το «Γύριζε».

Αξίζει να αναπαραχθεί ως ένας μη παραμορφωτικός καθρέπτης και της σημερινής εποχής:

Γύριζε, μή σταθής ποτέ, ρίξε μας πέτρα μαύρη,

ο ψεύτης είδωλο είναι εδώ, το προσκυνά η πλεμπάγια,

η Αλήθεια τόπο να σταθή μια σπιθαμή δέ θάβρη.

Αλάργα. Νέκρα της ψυχής της χώρας τα μουράγια.

Η Πολιτεία λωλάθηκε, κι απόπαιδα τα κάνει

το Νου, το Λόγο, την Καρδιά, τον Ψάλτη, τον Προφήτη·

κάθε σπαθί, κάθε φτερό, κάθε χλωρό στεφάνι,

στη λάσπη. Σταύλος ο ναός, μπουντρούμι και το σπίτι.

Από θαμπούς ντερβίσηδες και στέρφους μανταρίνους

κι από τους χαλκοπράσινους η Πολιτεία πατιέται.