Στην αρχαία Ελλάδα η γυναίκα ζούσε σε καθεστώς πατριαρχίας, υπό την απόλυτη εξουσία του πατέρα της- αφέντη και όταν παντρευόταν,υπό την εξουσία του άντρα της- αφέντη, που επέλεγε γι΄ αυτήν ο πατέρας της.

Η εκπαίδευση των νεανίδων περιοριζόταν μόνον, στα αναγκαία για την ανατροφή των παιδιών. Συνήθως, παντρεύονταν σε ηλικία 13-14 ετών, κατόπιν συμφωνίας για την προίκα, ανάμεσα στον πατέρα και τον γαμπρό, και ζούσαν περιορισμένες στον Οίκο του άντρα τους με κύριο προορισμό την τεκνοποιία, αποκλεισμένες από την δημόσια ζωή.

Κατά παραχώρηση από τον Οικοδεσπότη άνδρα της, η ύπανδρος γυναίκα έφερε και αυτή τον τίτλο τής «Οικοδέσποινας», της «κυρίας του οίκου»(οικοκυράς), η οποία ως οικονόμος («οικουρός») ήταν επιφορτισμένη με την ευθύνη εξυπηρέτησης των οικιακών αναγκών: την φροντίδα για την ανατροφή των παιδιών (με την βοήθεια των δούλων σε οίκους ευκατάστατων πολιτών), την ετοιμασία του φαγητού, την ύφανση των ενδυμάτων και την επίβλεψη των δούλων.

Δεν γνωρίζουμε, εκτός από την σεξουαλική σχέση για την εξασφάλιση των απογόνων, εάν υπήρχε ερωτική σχέση του ύπανδρου ζεύγους άντρα- γυναίκας∙ εκείνο που γνωρίζουμε είναι ότι, ενώ οι κοινωνικές σχέσεις της γυναίκας με άλλους άνδρες ήταν ανεπίτρεπτες, αντιθέτως, ο άνδρας μπορούσε να διατηρεί παλλακίδες, να έχει ερωτικές σχέσεις με εταίρες και να συμποσιάζεται διασκεδάζοντας με την συνοδεία ορχηστρίδων και αυλητρίδων. Η μόνη επιτρεπτή έξοδος της γυναίκας από την οικία της, ήταν, μόνον, για τη τέλεση ορισμένων θρησκευτικών καθηκόντων.

Ο άντρας είχε το δικαίωμα να αποπέμψει, για οποιονδήποτε λόγο, την γυναίκα που είχε παντρευτεί, με μοναδικό όρο την επιστροφή τής προίκας στον πατέρα της ή στον κηδεμόνα της∙ και στην περίπτωση μοιχείας μπορούσε να την τιμωρήσει, ακόμα, και με θάνατο.

Όσον αφορά στα πολιτικά και νομικά δικαιώματα των γυναικών, στην Αθηναϊκή Δημοκρατίατων κλασσικών χρόνων, αυτά υπολείπονταν και από τα δικαιώματα που είχαν οι «απελεύθεροι» (πρώην δούλοι, που αποκτούσαν την ελευθερία τους): οι γυναίκες δεν είχαν το δικαίωμα να παρίστανται και να ψηφίζουν στις πολιτικές συνελεύσεις και, γενικά, όπως προαναφέραμε, να συμμετέχουν στις δημόσιες εκδηλώσεις, εκτός από ορισμένες θρησκευτικές εορτές.

Οι γυναίκες δεν είχαν ούτε το δικαίωμα της γαιοκτησίας και, γενικότερα, της κατοχής περιουσίας, με εξαίρεση μόνον τα δώρα συγγενικών προσώπων, όπως, π.χ, ενδύματα, κοσμήματα∙ δεν μπορούσαν να κληρονομήσουν την πατρική περιουσία (και στην περίπτωση, που η γυναίκα ήταν μοναχοπαίδι και μοναδική κληρονόμος ( «Επίκληρος κόρη»), την πατρική περιουσία κληρονομούσε ο αδερφός του πατέρα της ή άλλος συγγενής ή ο σύζυγός της, εάν ήταν παντρεμένη∙ και στην περίπτωση που ήταν ανύπαντρη ή χήρα, υποχρεωνόταν να παντρευτεί τον θείο της ή άλλον συγγενή, στον οποίον θα περιερχόταν και η κληρονομιά).

Οι μόνες γυναίκες που ζούσαν ελεύθερες, στην αρχαία Ελλάδα, ήταν οι ιερόδουλες και οι εταίρες (ιερόδουλες με εξαιρετική μόρφωση), οι γυναίκες που ορίζονταν ως Ιέρειες και οι πτωχές γυναίκες των κατώτερων τάξεων, οι οποίες πωλούσαν στην Αγορά, κάποια προϊόντα ή ασκούσαν κάποιο επάγγελμα για τον βιοπορισμό τους.

Στην Σπάρτη, οι γυναίκες είχαν περισσότερες ελευθερίες, όσον αφορά την εκπαίδευσή τους, την σχέση των νεανίδων με τους νέους άνδρες και το δικαίωμα να είναι ιδιοκτήτες γης∙ και , εδώ, όμως, όπως και στην Αθήνα, δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα.

Τον 4^ο αιώνα, που στην Σπάρτη εμφανίστηκε έντονο το πρόβλημα της λειψανδρίας, κατά τον Ιστορικό Πολύβιο, ίσχυσε και ο θεσμός της πολυγαμίας των γυναικών, με άνδρες του εξ αίματος συγγενικού κύκλου τους («αδελφική πολυανδρία»).

Ορισμένες εξαιρέσεις, όσον αφορά την θέση της γυναίκας στο ανδροκρατούμενο καθεστώς που ίσχυε στην αρχαία Ελλάδα, παρατηρούνται,εκτός από την Σπάρτη,και σε άλλες περιοχές, όπως στην Ήπειρο, Μακεδονία, Θεσσαλία, Αιτωλία και την Κρήτη (Γόρτυνα), όπου οι γυναίκες, από οικογένειες «Ευγενών», μπορούσαν να κατέχουν δημόσια αξιώματα και, ακόμα, να ανέρχονταικαι στον βασιλικό θρόνο!

Σημαντικά διαφοροποιημένη είναι η εικόνα της γυναικείας παρουσίας στην δημόσια ζωή και στην Αιολική Λέσβο, όπου οι γυναίκες διακρίνονται στην καλλιέργεια των Καλών Τεχνών, έχουν έντονη παρουσία στην δημόσια ζωή και συμμετοχή, ακόμα, και σε πολιτικούς αγώνες, όπως π.χ. η μεγάλη ποιήτρια, Σαπφώ.

Από τα τέλη του 4^ου αιώνα και κατά την διάρκεια των Ελληνιστικών Χρόνων, οι γυναίκες αποκτούν περισσότερη ελευθερία και συμμετοχή στην δημόσια ζωή ( ίσως, συνετέλεσε, στην «ρηγμάτωση» του ανδροκρατούμενου καθεστώτος και η μακρόχρονη απουσία των ανδρών και η μείωση του ανδρικού πληθυσμού, λόγω των πολέμων): στον βασιλικό θρόνο των Ελληνιστικών κρατών διαδέχονται τους άνδρες γυναίκες, βασίλισσες (Ολυμπιάδα, βασίλισσα των Μολοσσών και σύζυγος του Φιλίππου Β΄, Λαοδίκη, βασίλισσα της Περγάμου και η Κλεοπάτρα της Αιγύπτου κ.ά).

Η κοινωνική θέση της γυναίκας στην αρχαία Ρώμη.

Η θέση των γυναικών στην αρχαία Ρώμη, από την νομική και την πολιτική άποψη, ήταν παρόμοια με την θέση που είχαν οι γυναίκες στην αρχαία Ελλάδα. Η ύπανδρος γυναίκα θεωρούταν ιδιοκτησία του άντρα της, που είχε το δικαίωμα, ακόμα, και να της αφαιρέσει την ζωή. Και, όπως και οι Ελληνίδες δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα και δεν επιτρεπόταν να συμμετέχουν σε δημόσιες εκδηλώσεις (εξαίρεση αποτελούσε η κοινωνία των Ετρούσκων, όπου, ως φαίνεται είχαν επιβιώσει κάποια « μητριαρχικά» στοιχεία και οι γυναίκες είχαν κυρίαρχη θέση).

Στην περίοδο της διακυβέρνησης του Ρωμαϊκού κράτους από τους αυτοκράτορες, κάποιες γυναίκες από την τάξη των ευγενών και της αυτοκρατορικής οικογένειας, ασκούσαν- ανεπίσημα- σημαντικό πολιτικό ρόλο, επηρεάζοντας τις αποφάσεις του αυτοκράτορα συζύγου τους ή του γιου τους (π.χ. η Λιβία, σύζυγος του πρώτου αυτοκράτορα Αύγουστου Οκταβιανού, ασκούσε τέτοια επιρροή πάνω του, ώστε να λέγεται ότι «ο Αύγουστος κυβερνά τον κόσμο αλλά η Λιβία κυβερνά τον Αύγουστο»!).

Εξάλλου, πολλές γυναίκες, την εποχή του Ιούλιου Καίσαρα, διεκδίκησαν και απέκτησαν το δικαίωμα διαχείρισης της προίκας και του διαζυγίου. Και, επίσης, ήταν πολλές οι γυναίκες, που άσκησαν, έξω από το σπίτι, κάποια επαγγελματική δραστηριότητα (ως έμποροι, μαίες, ιερόδουλες κλπ.) και πλούτισαν.

Υπήρξαν και πολλές, σκλάβες γυναίκες, που συναγωνίστηκαν…στην Αρένα, αντάξια, τους άντρες μονομάχους, στις μονομαχίες των μελλοθάνατων, που… διασκέδαζαν τα πλήθη των θεατών με το… ευγενές θέαμα της αλληλοσφαγής τους!

Και όταν «ήρθε το πλήρωμα του χρόνου»- η παρακμή του Αρχαίου Κόσμου- ήλθε ο Χριστιανισμός με το νέο μήνυμα που διακήρυξε, για να εμπνεύσει και να συνεγείρει τους ταπεινούς και καταφρονεμένους εκείνου του « άδικου και ανήθικου κόσμου» της καταρρέουσας Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, με το σύνθημα του Απόστολου Παύλου: «ΟΥΚ ΕΝΙ ΙΟΥΔΑΙΟΣ ΟΥΔΕ ΕΛΛΗΝ. ΟΥΚ ΕΝΙ ΔΟΥΛΟΣ ΟΥΔΕ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ. ΟΥΚ ΕΝΙ ΑΡΣΕΝ ή ΘΗΛΥ∙ΠΑΝΤΟΣ ΓΑΡ ΥΜΕΙΣ ΕΊΣ ( ένας) ΕΣΤΕ, ΕΝ ΧΡΙΣΤΩ ΙΗΣΟΥ»!

Και συνέβη, όπως, συνήθως, συμβαίνει και έχει καταγραφεί στην ανθρώπινη ΙΣΤΟΡΙΑ με όλους τους…ΙΣΜΟΥΣ, όπου άλλα λέγει η θεωρία και άλλα πράττει η … «Επανάσταση», όταν γίνεται ΚΡΑΤΟΣ ή …ΕΚΚΛΗΣΙΑ!

(η συνέχεια στο επόμενο)