Ένας από τους βασικούς στόχους της εκπαίδευσης σήμερα είναι να καλλιεργήσει το κοινωνικό ιδεώδες στους μαθητές. Να τους δείξει πως δεν πρέπει να είναι άτομα, αλλά πολίτες, μέλη ενός συνόλου που έχουν συγκεκριμένα δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις. Αλλά τι φταίει και η εκπαίδευση δεν μπορεί να «περάσει» στους μαθητές το «κοινωνικό» ή «πολιτειακό ιδεώδες»* να τους κάνει να ενδιαφερθούν για τους άλλους και την πατρίδα; Η απάντηση είναι απλή. Φταίει ο «πολιτικός πολιτισμός» που επικράτησε στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Οι πολιτικοί μας αποδέχτηκαν και ευνόησαν την αδικία μη λαμβάνοντας υπόψη πως και η πιο μικρή αδικία ανοίγει ατέλειωτους λογαριασμούς που δεν τους εξοφλεί ποτέ. Γιατί οι ηγέτες ενός λαού δεν αρκεί να μην αδικούν. Πρέπει να μην επιτρέπουν και στους άλλους να αδικούν. Αυτό μπορεί να τους δώσει διπλάσια τιμή. Ο Αριστοτέλης έλεγε πως οι άνθρωποι, εφόσον μπορούν, αδικούν, (Ρητορική 1382 b 8) και καταλαβαίνει κανείς πως αυτοί θα αδικούν πιο πολύ, εφόσον τους επιτρέπεται να το κάνουν. Δεν είναι άσχετο το γεγονός πως στον δρόμο προς τις εκλογές που πλησιάζουν κάποια κόμματα έχουν υιοθετήσει το σύνθημα «δικαιοσύνη παντού», μόνο που δέχονται τις αποφάσεις της δικαιοσύνης μόνο όταν τα εξυπηρετεί!

Η δικαιοσύνη είναι το ασφαλέστερο θεμέλιο για την εύρυθμη λειτουργία μιας κοινωνίας. Αυτή κλείνει μέσα της κάθε αρετή, όπως είχε πει ο Θέογνις (εν δικαιοσύνηι συλλήβδην πάσα αρετή εστίν), και είναι πιο γλυκιά η ζωή, όταν υπάρχει για όλους δικαιοσύνη, όπως είχε πει ο Σόλων (ηδεία ημίν η βιοτή ένθα πάσι τα δίκαια). Κάθε γνώση, κάθε επιστήμη, κάθε τέχνη, κάθε πολιτική, αν δεν συνοδεύεται από τη δικαιοσύνη είναι πανουργία. Δεν είναι σοφία. Το πνεύμα της δικαιοσύνης είναι αυτό γεννά στην ανθρώπινη ψυχή την αρμονία, την ηρεμία, τη γαλήνη, την ειρήνη, την ευχαρίστηση και τη σωφροσύνη. Αυτή φέρνει τάξη στη ζωή των ανθρώπων εξασφαλίζοντας στον καθένα αυτό που του ανήκει και αυτό που του αξίζει και περιορίζει τη φιλαυτία, την απληστία και τον εγωισμό. Δεν είναι άσχετο το γεγονός πως η ελληνική μυθολογία θέλει τη Θέμιδα θυγατέρα του Ουρανού και της Γης, σύζυγο του Δία και μητέρα της Δίκης και της Ευνομίας και της Ειρήνης.

Δυστυχώς, οι πολιτικοί μας με τη στάση τους απαξιώνουν τη δικαιοσύνη και τους λειτουργούς της. Όλοι προτιμούν τη δικαιοσύνη που κλίνει προς το μέρος τους, αλλά υποστηρίζουν το αντίθετο! Όλοι όσοι αδικούν κόπτονται δήθεν για τη δικαιοσύνη και παριστάνουν τους δίκαιους με υποκριτικό τρόπο. Και αποκορύφωση της αδικίας είναι, όπως λέει ο Πλάτων, να κάνει κανείς τον δίκαιο ή να θεωρείται δίκαιος, ενώ δεν είναι (Πολιτ. Β 361 Α: Εσχάτη αδικία δοκείν δίκαιον είναι, μη όντα) . Είναι το δίκαιο σαν το χρήμα. Το επιζητούμε με απληστία, αλλά πολύ φειδωλά το δίνουμε!

Και δεν είναι μόνο αυτό. Πολλοί από τους πολιτικούς αποκαλύφθηκε πως είναι μπλεγμένοι σε σκάνδαλα. Αυτοί που όφειλαν να διδάξουν τους άλλους «έργω τε και λόγω» την αρετή, βρέθηκαν οι ίδιοι κακοί. Δεν δίδαξαν με το παράδειγμά τους, αλλά δημιούργησαν την εντύπωση στους πολίτες πως όλοι οι πολιτικοί είναι ίδιοι. Ο Πλάτων έλεγε πως δίκαιος δεν είναι αυτός που δεν αδικεί, αλλά αυτός που θα μπορούσε να αδικήσει και δεν το κάνει. Τούτο σημαίνει πως για τους πολίτες όλοι οι πολιτικοί είναι «εν δυνάμει» άδικοι, μόνο που δεν έχουν όλοι τις δυνατότητες να αδικήσουν. Ένα είναι βέβαιο, πως όσοι εισέρχονται στην πολιτική εξέρχονται από αυτή πλουσιότεροι. Κανένας δεν έχει ακουστεί να βγαίνει απ’ αυτή φτωχότερος!

Λέγεται πως ο Μ. Αλέξανδρος, όταν του πήγαν λίγο νερό να πιει, το έχυσε στο χώμα λέγοντας πως, αφού δεν έχουν οι στρατιώτες να πιουν νερό, δεν πρέπει να πιει και ο ίδιος. Το κάνουν αυτό οι σημερινοί ηγέτες; Είναι διατεθειμένοι να μειώσουν τους μισθούς τους και τα πλεονεκτήματά τους, να καταργήσουν τον νόμο για τη βουλευτική ασυλία, να εξισώσουν τους μισθούς των υπαλλήλων τους με τους μισθούς των άλλων; Αλήθεια, γιατί ένας βουλευτής με μια τετραετία να παίρνει τόση σύνταξη, όση ένας δημόσιος υπάλληλος με τριανταπέντε χρόνια υπηρεσίας; Σύμφωνα με το Σύνταγμα δεν είναι όλοι οι πολίτες «ίσοι»; Η θεραπεία είναι μία: όλοι όσοι έχουν τα ίδια προσόντα να αμείβονται παρόμοια, όπου και αν υπηρετούν. Οι πιο πολλοί Έλληνες είναι πρόθυμοι να «ματώσουν», για να σώσουν τη χώρα τους, αλλά δεν είναι διατεθειμένοι να «ματώσουν» και οι λίγοι προνομιούχοι να σκουπίζουν απλώς τα αίματά τους με ασφάλεια. Ας πάψει πια η δημοκρατία να παρουσιάζεται ως πολίτευμα που «έχει πολλούς φίλους και πολλούς συγγενείς που πρέπει …..να χορτάσουν», όπως έλεγε η Ανατόλ Φρανς.

Ο Πλάτων στους Νόμους του λέει πως «όποιος δίνει στους άλλους συμβουλές, πρέπει να αποδείξει πως και ο ίδιος τις εκτελούσε σε όλη του τη ζωή» (Ε 729 c). Όποιος ζητά θυσίες από τον λαό, πρέπει πρώτα να τις κάνει ο ίδιος. Και ο Ξενοφών παρατηρούσε πως «δεν αρκεί να διδάσκουμε τους άλλους να υπακούν στους άρχοντες και τους νόμους, αλλά πρέπει και να παραδειγματίζονται σε αυτά από τους μεγαλύτερούς τους» (Κύρου Παιδεία Α ΙΙ 8: Μέγα συμβάλλεται εις το μανθάνειν σωφρονείν τους παίδας ότι και τους πρεσβυτέρους ορώσιν ανά πάσαν ημέραν σωφρόνως διάγοντας». Αν είναι σημαντικό να αποκαταστήσουν οι κυβερνώντες την αξιοπιστία της χώρας μας στο εξωτερικό, άλλο τόσο είναι σημαντικό να αποκαταστήσουν τη δική τους αξιοπιστία στο εσωτερικό και να πείσουν τον λαό πως οι θυσίες που τους ζητούν «θα πιάσουν τόπο». Αλλιώς ματαιοπονούν………