Καταμεσήμερο, κατακαλόκαιρο, με τον υδράργυρο να σκαρφαλώνει στους 40 βαθμούς, βρέθηκα να κοιτάζω μια παλιά χειμωνιάτικη φωτογραφία, τραβηγμένη στα τέλη της δεκαετίας του εβδομήντα στον Μόλυβο, από έναν χριστουγεννιάτικο χορό στα Δελφίνια. Στο τραπέζι από τη μια πλευρά, η μάνα και ο πατέρας μου, πρόεδρος τότε της Πέτρας, κι από την άλλη ο τότε δήμαρχος Μολύβου, Κώστας Δούκας, με τη γυναίκα του, τη Θέκλα. Κάπου ανάμεσά τους ένα παιδικό κεφαλάκι, το δικό μου. Ήταν η εποχή της ενεργού δράσης και των δύο. Λίγα χρόνια νωρίτερα, πριν ακόμη πέσει η Δικτατορία, τους θυμάμαι στον καφενέ του Κιντριδέλλη, να τραγουδούν μαζί με όλη στην Πέτρα, «πότε θα κάνει ξαστεριά», με την Αστυνομία αύτανδρη να έχει ζώσει την πλατεία. Ήταν η εποχή της αντίστασης και των ανατροπών.

Χτες βράδυ, ενώ χάζευα στο facebook, πληροφορήθηκα την αποδημία του εμβληματικού δημάρχου του Μολύβου, από τη σελίδα του γιου του, από όπου και κατέβασα το σκίτσο, που συνοδεύει το κείμενο. Μέσα σε μισή ώρα άρχισαν να πυκνώνουν οι αναρτήσεις, το αναπόφευκτο βιογραφικό σημείωμα του εκλιπόντος, η προσφορά του στην ανάπτυξη του Δήμου που διοίκησε για δεκαέξι ολόκληρα χρόνια, και οι αξιολογικές νεκρολογίες. Το μάτι μου έπεσε και σε υλικό από μία τιμητική ημερίδα που διοργανώθηκε από τη σημερινή Δημοτική Αρχή προς τιμήν του, πριν από ένα χρόνο. Από όλα αυτά και από την εμπειρία μου, μπορώ να επιβεβαιώσω τη γενική εκτίμηση που ο Κώστας Δούκας απολάμβανε, για δεκαετίες. Μπορώ να θυμηθώ την αυθεντικότητα στο βλέμμα του, την ευγένεια, τα καλοσυνάτα μάτια ενός ανθρώπου καθαρού, από τους λίγους που διέσχισαν νικητές την πολιτική αρένα, και επέτυχαν να διατηρήσουν αλώβητη την προσωπική τους αξιοπρέπεια. Μπορώ τέλος, να θυμηθώ έναν ωραίο άντρα, με τα μακριά μαλλιά και το παντελόνι καμπάνα, που υπονόμευε από τότε τον συντηρητικό ενδυματολογικό κώδικα.

Μπορώ επίσης να υπογραμμίσω ότι ο Δούκας ήταν ένας από τους αριστερούς δημάρχους στα δύσκολα χρόνια της Μεταπολίτευσης, ο οποίος τίμησε την Αριστερά ως ιδεολογία με το έργο, το όραμα και την ακηλίδωτη υπόληψή του. Δεν ήταν εύκολο τότε να είσαι αριστερός και να διεκδικείς κονδύλια και υποσχέσεις για έργα υποδομής. Αλλά φάνηκε ότι ο ίδιος είχε τον τρόπο του να επιτυγχάνει τον σκοπό του: Απροκατάληπτος στις κομματικές φράξιες, άπλωνε πάντα το χέρι για συνεργασία σε όσους θεωρούσε ικανούς να παλέψουν για την αυτοδιοίκηση. Γνήσιος αριστερός, είχε έντονο το συναίσθημα της αλληλεγγύης και της κοινωνικής προσφοράς.

Πάτησε στα χνάρια του Κυριακού, του άξιου προκατόχου του στη δημαρχία, προσπάθησε και εν πολλοίς το κατάφερε, να αναδείξει τον Μόλυβο, τον δεύτερο μετά την Ύδρα, ανακηρυγμένο ως παραδοσιακό οικισμό, σε τουριστικό πόλο έλξης ενός υβριδικού τουριστικού πλήθους, που γευόταν χωριάτικη και χταπόδι στο λιμάνι και χόρευε στην ντισκοτέκ αλλά και μιας μεγάλης ετερόκλητης παρέας διανοούμενων, που προτιμούσε το γυμνισμό στην ψειριάρα και στους κολπίσκους της Εφταλούς. Το όραμα του Δούκα, των μεντόρων και των συνεργατών του, βοήθησε την τοπική οικονομία, χωρίς να προδώσει την ομορφιά του φυσικού τοπίου και της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής δόμησης. Έπλεξε γύρω από το γραφικό ψαράδικο χωριό, ένα δίχτυ, μέσα στο οποίο σπαρταρούσε το εκλεπτυσμένο γούστο, η αυθεντική λαϊκότητα, η ελληνική ομορφιά, η παραδοσιακή γευσιγνωσία, η καλλιτεχνική έμπνευση και η μαγεία του φεγγαρόφωτου. Αυτό ήταν ο Μόλυβος όχι μόνον επί Δούκα αλλά και για δεκαετίες μετά από αυτόν.

Αυτό σημαίνει πως ο άνθρωπος αυτός δεν είχε μόνον ένα όραμα, αλλά άφησε έργο. Πολύ περισσότερο ότι κληροδότησε την παρακαταθήκη του, εμπνέοντας όσους τον διαδέχτηκαν. Έπλεξε τόσο σφιχτό τον ιστό της πολιτιστικής ταυτότητας του τόπου του, ώστε αυτός να παραμείνει αρραγής και αλώβητος με τις πρώτες στραβοτιμονιές. Φίλε Μάνο, αγαπητέ συνάδελφε, κατάγεσαι από καλή γενιά. Αυτό είναι τεράστια περιουσία. Να ζεις να τον θυμάσαι.

Καλυψώ Λάζου