Στο Α΄ Μέρος του άρθρου μου τόνισα πως το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας μας είναι σύνθετο και πολύπλοκο και πρέπει να εξεταστεί σε συνάρτηση με δύο άλλους παράγοντες: α) τη φυγή χιλιάδων νέων στο εξωτερικό κατά την και εξαιτίας της οικονομικής κρίσης που βίωσε η χώρα μας τα τελευταία χρόνια και β) την παρουσία μεγάλου αριθμού αλλοδαπών, νόμιμων και μη, στη χώρα μας. Ως προς το πρώτο μπορεί κανείς να παρατηρήσει πως οι νέοι που έχουν φύγει είναι σχεδόν βέβαιο πως δεν πρόκειται να ξαναγυρίσουν στην πατρίδα τους εξαιτίας πολλών παραγόντων, όπως η ανασφάλεια που επικρατεί, η αναξιοκρατία και ο νεποτισμός, οι χαμηλοί μισθοί κ.λπ. Μπορεί στα ΜΜΕ να παρουσιάζονται κατά διαστήματα νέοι που «τόλμησαν» να επιστρέψουν, αλλά αυτοί είναι εξαιρέσεις. Η ουσία είναι πως το έμψυχο δυναμικό της χώρα μας με αυτό τον τρόπο έχει υποστεί σοβαρή αφαίμαξη και έχει στερηθεί ένα ζωτικό κομμάτι του που θα μπορούσε να συνάψει γάμο, να τεκνοποιήσει, να κάνει οικογένεια και να συμβάλει στην αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος.

Ως προς το δεύτερο, δηλαδή αυτό των αλλοδαπών που ζουν στη χώρα μας, τα υπάρχοντα στοιχεία δείχνουν α) πως αυτοί ξεπερνούν το ένα εκατομμύριο, β) πως στην πλειοψηφία τους αυτοί είναι νέοι και νέες άνδρες και γυναίκες, σε αντίθεση με το κύριο σώμα του ελληνικού πληθυσμού που είναι γερασμένο, και γ) ότι η αναλογία γεννήσεων και θανάτων σε αυτούς έχει θετικό πρόσημο. Όλα αυτά συνεπάγονται πως αργά ή γρήγορα οι αλλοδαποί θα είναι περισσότεροι από τους Έλληνες και αυτοί θα καθορίζουν τις τύχες αυτού του τόπου.

Βέβαια, ο πρωθυπουργός μίλησε για την ανάγκη «ενσωμάτωσης» αυτών των αλλοδαπών, δηλαδή την ένταξή τους στον κοινωνικό ιστό, και θεώρησε πως αυτό το μέτρο αντιμετωπίζει κάπως το οξύ δημογραφικό πρόβλημα της χώρας μας! Αυτό είναι εύκολο να γίνει με την παραχώρηση σε αυτούς στέγης, εργασίας, υγειονομικής περίθαλψης, όλων των αγαθών που χαίρεται ένας Έλληνας πολίτης. Ο στόχος μας όμως είναι να αυξήσουμε τον αριθμό των εργατών στη χώρα μας ή των Ελλήνων κατοίκων; Γιατί το ελληνικό Έθνος είναι αυτό που κινδυνεύει με αφανισμό! Μπορούμε να τους κάνουμε αυτούς Έλληνες ή πολίτες που να αισθάνονται σαν Έλληνες; Μπορεί αυτό να γίνει με τη λεγόμενη «αφομοίωσή» τους μέσω της παιδείας. Αλλά κακά τα ψέματα! Το αίμα νερό δεν γίνεται. Έλληνας δεν είναι αυτός που κατοικεί στην Ελλάδα, ούτε αυτός στον οποίο δίνουμε ελληνική παιδεία. Είναι αυτός που θέλει να είναι Έλληνας και αισθάνεται τέτοιος. Αλήθεια, πιστεύει κανείς πως οι Μουσουλμάνοι Έλληνες της Θράκης θέλουν να είναι Έλληνες;

Όπως έχουμε πει, δεν είναι δυνατό να αντιμετωπίσει κανείς ένα πρόβλημα, αν δεν επισημάνει και δεν εξαλείψει τα αίτια που το προκαλούν. Και είναι πολλά τα αίτια της κρίσης της οικογένειας. Γι’ αυτή ευθύνεται πρώτα πρώτα η μείωση της ιερότητας του γάμου. Ο γάμος δεν θεωρείται πια οικογενειακή και εθνική υπόθεση με ιερό χαρακτήρα, αλλά ατομική υπόθεση, και έτσι οι αξίες της πίστης και της αρετής, που αποτελούσαν στοιχεία της ενότητας της οικογένειας, αντικαθίστανται από τα ατομικά δικαιώματα κάθε μέλους της, πράγμα που οδηγεί στη διάλυση του θεσμού. Ο θρησκευτικός γάμος έχει υποκατασταθεί σε πολλές περιπτώσεις από τον πολιτικό, ενώ τώρα τελευταία γίνεται λόγος και για συμφωνητικά απλής συμβίωσης. Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος της Αλβανίας σε ένα άρθρο του με τίτλο ‘Η οικογένεια κύτταρο της χριστιανικής πίστης’ ( εφημ. Η Καθημερινή, 24-12-2006) έγραφε σχετικά: «Ωστόσο, η γενικότερη ιδεολογική και πνευματική σύγχυση στις ημέρες μας, περιφρονώντας τις θεόσδοτες αξίες ζωής, έχει οδηγήσει και την οικογένεια σε πολύπλευρη κρίση. Πώς να υπάρξει πολύπλευρη αρμονία χωρίς αμοιβαία πιστότητα, κατανόηση, συγχωρητικότητα, αφοσίωση και αυταπάρνηση; Άλλες ιδέες και τάσεις δηλητηριάζουν τις οικογενειακές σχέσεις, ακόμη και τις πιο φυσικές και ιερές, παιδιών και γονέων. Όλο και συχνότερα ακούμε για συγκρούσεις μέσα στην οικογένεια, ακόμη και για οικογενειακή βία, που δυναμιτίζουν τη συνοχή και την ειρήνη της και τραυματίζουν ψυχικά μεγάλους και μικρούς. Όταν όμως διαταράσσεται ο βασικός αυτός κοινωνικός πυρήνας- ο οικείος οίκος-, τότε πληγώνεται βαθιά ο ίδιος ο άνθρωπος ως προσωπικότητα* και ακολουθεί μια ευρύτερη κοινωνική παρακμή».

Στη μείωση αυτή της ιερότητας του γάμου και την απαξίωση της οικογένειας σημαντικό ρόλο έχουν παίξει τα ΜΜΕ. Αυτά προβάλλουν διαλυμένες οικογένειες και τις επιβάλλουν στην κοινωνία ως κανονικές. Οι νέοι ακολουθούν αυτά τα παραδείγματα και δεν θεωρούν κακό να δημιουργήσουν παρόμοιες οικογένειες. Παράλληλα, τα ΜΜΕ αλλοτριώνουν τα μέλη της οικογένειας και χαλαρώνουν τους δεσμούς που παλιότερα συνείχαν αυτά.

Σημαντικό ρόλο στην κρίση της οικογένειας έπαιξε και η χειραφέτηση της γυναίκας που θεωρήθηκε μεγάλη κατάκτηση! Η χειραφέτηση της γυναίκας είχε ως αποτέλεσμα την απομάκρυνσή της από το σπίτι και τα παιδιά, πράγμα που οδήγησε στον περιορισμό των ρόλων της. Σήμερα η φροντίδα και περίθαλψη των μικρών παιδιών και των ηλικιωμένων, ο επαγγελματικός προσανατολισμός, η ανατροφή και η παιδεία τους περιέρχονται στην ευθύνη άλλων εξωτερικών παραγόντων και του κράτους πρόνοιας. Η γυναίκα σήμερα βρίσκεται σε μια έντονα ανταγωνιστική σχέση με τον άνδρα. Αυτή επιδιώκοντας την πλήρη ανεξαρτησία της και την ελευθερία της θέτει πάνω από τα παιδιά και την οικογένεια την επαγγελματική αποκατάσταση και ανέλιξη και γι’ αυτό πολλές φορές αποφεύγει και τον γάμο! Ο Γ. Κρουσταλάκης στο βιβλίο του Διαπαιδαγώγηση (2001, σ. 81 Αθήνα) γράφει σχετικά: «Τη γενική αυτή τάση της διαλύσεως της σημερινής οικογένειας επιδεινώνουν και ορισμένες άλλες εκδηλώσεις της ζωής του σύγχρονου ανθρώπου που έχουν σχέση με την ψυχαγωγία του και την αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου. Οι εκδηλώσεις αυτές διασπούν ακόμη περισσότερο την οικογενειακή ομάδα: καθένας πηγαίνει χωριστά στον κινηματογράφο, στο θέατρο, στα σπορ, σε εκδρομές, στην Εκκλησία. Εξαιτίας της κατάστασης αυτής επέρχεται κάποια βαθμιαία χαλάρωση στις σχέσεις μεταξύ των μελών της οικογένειας, δημιουργείται δε διάσταση μεταξύ γονέων και τέκνων, ένα χάσμα, το οποίο διευρύνεται καθημερινά και οδηγεί σταδιακά στην αποξένωση. Οι εκδηλώσεις της καθημερινής ζωής του πατέρα, της μητέρας και των παιδιών ξεφεύγουν από το συμβιωτικό -κοινοτικό πλαίσιο και κατά συνέπεια δεν αποτελούν πια ομόκεντρους κύκλους, αλλά περιοχές σαφώς διαχωρισμένες, χωρίς σημεία ταυτισμού, που όλο και περισσότερο απομακρύνονται και αποξενώνονται. Έτσι φτάνει μια στιγμή που οι γονείς δεν κατανοούν πια ή μάλλον παρανοούν τα διάφορα προβλήματα και τις σπουδές των παιδιών τους, τις ελεύθερες ενασχολήσεις, τις συναναστροφές, τα ενδιαφέροντα και τις αμφιβολίες τους».

Σε αυτά πρέπει να προστεθούν Η ανεργία και Τα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας. Η ανεργία δημιουργεί μια κατάσταση αβεβαιότητας και αστάθειας, αδυναμίας συντήρησης των παιδιών και έχει αρνητικές συνέπειες πάνω στη συνοχή και τις λειτουργίες της οικογένειας, ενώ τα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας που παίρνουν τη μορφή μάστιγας, όπως τα ναρκωτικά, η ενδοοικογενειακή βία, τα διαζύγια, οι βιασμοί, οι δολοφονίες, οι απαγωγές κ.λπ. απειλούν τη σύγχρονη οικογένεια ανεξάρτητα από την κοινωνική και οικονομική της κατάσταση. Αυτά τα προβλήματα αποτρέπουν πολλούς να γίνουν γονείς και να αποκτήσουν παιδιά.

Η Πολιτεία που ευθύνεται και αυτή για την κρίση της οικογένειας και μάλιστα σε πολύ μεγάλο βαθμό οφείλει να λάβει υπόψη όλα αυτά, όταν θέλει τα μέτρα που θα θεσμοθετήσει να είναι όσο είναι δυνατό πιο αποτελεσματικά.