Βρισκόμαστε και σήμερα στον μεσαιωνικό Πύργο της Βασίλισσας στο Άνω Κάστρο, όπου το προηγούμενο Σάββατο εντοπίσαμε τους εντοιχισμένους μονομάχους των ρωμαϊκών χρόνων. Έξω από τον Πύργο, ακουμπισμένο στο έδαφος, διακρίνουμε έναν γκρίζο λίθο με μετόπες που παραπέμπει σε επιστύλιο μνημειώδους κατασκευής, το οποίο εντόπισε και φωτογράφισε ο Ασημάκης Παυλέλλης. Είναι σπασμένο αριστερά και φέρει επιγραφή δύο στίχων, αναθηματική στον Ασκληπιό ρωμαϊκών χρόνων κι αυτό, του 1ου αι. π. Χ. / 1ου αι. μ. Χ. Φαίνεται όμως ότι το επιστύλιο χρησιμοποιήθηκε σε δεύτερη χρήση και από τους Γατελούζους πολύ αργότερα τα μεσαιωνικά χρόνια, γιατί στα αριστερά φέρει ανεστραμμένο τον περίφημο θυρεό τους, ορατό βεβαίως και σε άλλα σημεία του Κάστρου και σε επιγραφές (στην μελέτη του Α. Μαζαράκη που ακολουθεί υπάρχουν φωτογραφίες και λεπτομερή στοιχεία για τον θυρεό).

Το 1899, ο εκδότης των Inscriptiones Graecae, ΧΙΙ 2, 116 είδε την επιγραφή στο ίδιο σημείο (!), αλλά δεν αναφέρει τίποτα ούτε για τον θυρεό ούτε για τον φυτικό διάκοσμο που περιτρέχει το άνω μέρος του μνημείου. Το ίδιο έκανε και ο R. Hodot, Le Dialecte Έolien d’ Asie, Paris 1990, MYT 179, προφανώς γιατί το ενδιαφέρον τους είναι η αρχαιότητα. Ο Ανδρέας Μαζαράκης όμως, αρχιτέκτονας - αρχαιολόγος, με πολλές μελέτες για τον μεσαιωνικό ελληνισμό, στην μελέτη του με τίτλο «Συμβολή στην Eραλδική των αναμνηστικών και επιτάφιων πλακών της περιόδου των Γατελούζων στη Μυτιλήνη», Αρχαιολογικόν Δελτίον 53 (1998) 361 - 386, πιν. 118, την περιλαμβάνει ανάμεσα στα μνημεία της εποχής αυτής και θεωρεί πιο πιθανό να χρησιμοποιήθηκε ως ψευδοσαρκοφάγος και γιατί ο διάκοσμος του ελισσόμενου βλαστού παρατηρείται σε σαρκοφάγους και γιατί η πίσω πλευρά είναι επεξεργασμένη σε κοιλότητα, χωρίς να αποκλείει την πιθανή χρήση του ως αρχιτεκτονικού μέλους, όπως και στην αρχαιότητα. Από το σωζόμενο μήκος του 1,33 μ., εκτιμά ότι το συνολικό αρχικό μήκος θα ήταν περίπου 2,30 μ.

Το κείμενο της επιγραφής με τα ωραία γράμματα, που μοιάζουν με τα γράμματα των επιγραφών του Ποταμωνείου (το Η συγκεκριμένα με την καμπύλη μεσαία κεραία), είναι το εξής:

Διο]γέν[ης ἴρ]ευς τῶ Σώτηρος Ἀσκλαπίω δι[ὰ γένεος

τὰν στ]οία[ν τῶ] Ἀσκλαπίω σώτηρι περὶ ὐγείας.

Απόδοση στην νέα ελληνική: Ο - - -γένης, ιερέας του Ασκληπιού, από οικογενειακή παράδοση, (ανέθεσε) την Στοά στον Ασκληπιό υπέρ υγείας.

Την συμπλήρωση του στ. 2, ότι δηλαδή ο ιερέας του Ασκληπιού ανέθεσε Στοά στον Ασκληπιό, έδωσε τα χρήματα για την κατασκευή του οικοδομήματος, πρότεινε ο Preuner (βλ. IG XII Suppl., σελ. 41), η οποία ταιριάζει με παρόμοιες επιγραφές στην Λέσβο (βλ. IG XII Suppl., 21), στην Ρόδο, Κάλυμνο, Αστυπάλαια, Δήλο κ.α., αλλά παράλληλα ερμηνεύει το μέγεθος και την δαπάνη του ίδιου του αναθήματος, το οποίο μπορούμε να φανταστούμε ιδρυμένο στην είσοδο της Στοάς του ιερού του Ασκληπιού Σωτήρος.

Η συμπλήρωση του στ. 1 δεν μπορεί να γίνει με ακρίβεια, αλλά ας λάβουμε υπ’ όψιν μας τον βωμό που ανέθεσε στον Ασκληπιό την ίδια εποχή ο Μάρκος Ορδιόνιος Διογένης (IG XII Suppl. 25), ο οποίος βρέθηκε «ανασκαπτομένων θεμελίων επί της οδού «Χατζηγιαννίκου Βρύση» δια το κατάστημα Ιγγλιζέλη εις βάθος περίπου 1,80 μ.», όπως γράφει ο Δ. Eυαγγελίδης, ΑΔ 9 (1924 - 25) Παράρτημα, σελ. 44 - 45. Για τον λόγο αυτόν, ο Eυαγγελίδης υποστηρίζει ότι το επισημότατο, όπως το χαρακτηρίζει, ιερό του Ασκληπιού, βρισκόταν στην περιοχή του Αγ. Συμεών και του Σαρή Μπαμπά, αλλά και γιατί το ψήφισμα Μυτιληναίων και Αιτωλών του 3ου αι. π. Χ. (IG XII 2, 15, στ. 32 - 34), που βρέθηκε στα θεμέλια του ναού του Αγ. Συμεών, αποφασίζεται να ιδρυθεί στο Ιερό του Ασκληπιού. Κατά συνέπεια, ο Eυαγγελίδης διαφωνεί με τον Παπαγεωργίου, Unedierte Inschriften von Mytilene, Leipzig 1900, 23, ότι το Ασκληπιείο βρισκόταν στην θέση του σημερινού Αγ. Θεράποντος. Eυχής έργον θα ήταν μια σύγχρονη μελέτη για την τοπογραφία της αρχαίας πόλεως της Μυτιλήνης.

* Η Μαρία Σ. Διακουμάκου είναι φιλόλογος - επιγραφικός, Ελληνική Επιγραφική Εταιρεία.