«Όταν μαθεύτηκαν τα νέα για την κατάρρευση της Χούντας και της ανάθεσης της διακυβέρνησης της χώρας στους πολιτικούς, χιλιάδες λαού, που κυλούσαν σαν ποτάμια από τις γειτονιές της Αθήνας, κατέκλυσαν το Σύνταγμα. Με το ποτάμι του κόσμου κι αυτός. Κατέβηκε στην πλατεία και βρέθηκε ανάμεσα σε ένα πλήθος ανθρώπων που αγκαλιάζονταν και φιλιούνταν, γνωστοί και άγνωστοι, μεταξύ τους! Και δεν ήξεραν πώς να εκφράσουν την πρωτόγνωρη αίσθηση που τους φούσκωνε τα στήθια∙ άλλοι φώναζαν «Ζήτω η Δημοκρατία», άλλοι φώναζαν κατάρες για την Χούντα κι άλλοι ζητούσαν, εδώ και τώρα, να στηθούν κρεμάλες για τους φονιάδες του Πολυτεχνείου και της Κύπρου!

Κι αυτός περπατούσε, ανάμεσά τους, βουρκωμένος και κάτι του έλεγε, μέσα του, «όχι, όχι, δεν ήταν έτσι, αυτό που ονειρευόταν∙ όχι, πάλι μας τάζουν μια ψεύτρα λευτεριά»! Κάτι, σαν κόμπος, του έκλεινε τον λαιμό, κάτι του έκλεινε την ανάσα…» ( απόσπασμα από την νουβέλα του Βασίλη Ψαριανού «Η επανάσταση της Φούλας»).

Ανάμεικτα ήταν τα συναισθήματα του « ήρωα « της παραπάνω νουβέλας, όπως και πολλών άλλων Ελλήνων πολιτών, τη μέρα που ο Ελληνικός λαός, μετά από εφτά χρόνια. «εξήρχετο από την χειρουργικήν κλίνην» του αρχιπραξικοπηματία Παπαδόπουλου.

Το πρωί της 24^ης Ιουλίου, 1974, όταν, μετά την κατάρρευση της Χούντας, ορκίστηκε η πολιτική κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, οι Έλληνες, υποδέχτηκαν την είδηση με ανακούφιση και πολλοί με ασυγκράτητο ενθουσιασμό και πανηγυρισμούς, που θύμιζαν την ημέρα της απελευθέρωσης από την Γερμανική Κατοχή∙ υπήρχαν, όμως, και αρκετοί άλλοι, οι οποίοι αντιμετώπισαν με σκεπτικισμό και είδαν με καχυποψία την ραγδαία εξέλιξη της κατάστασης και τον τρόπο μεταβίβασης της εξουσίας από την Χούντα στους πολιτικούς και ειδικότερα, την εσπευσμένη άφιξη και την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον αυτοεξόριστο, στο Παρίσι, πρώην πρωθυπουργό, Κ. Καραμανλή.

Στην αμφίσημη ερμηνεία των πολιτικών εξελίξεων και την αμφισβήτηση της «καθαρότητας» του τρόπου, που έγινε η μετάβαση στην πολιτική διακυβέρνηση, συνέτεινε και η στάση του αυτοεξόριστου αρχηγού του Πανελλήνιου Απελευθερωτικού Κινήματος (Π.Α.Κ.), Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος βιάστηκε να δηλώσει ότι η έξοδος από την Δικτατορία και η λύση που δόθηκε υπαγορεύτηκε από το ΝΑΤΟ!

Σε σχέση με τις παραπάνω εξελίξεις και τον τρόπο που έγινε η μετάβαση από την δικτατορία στην δημοκρατία, πρέπει να επισημάνουμε ότι η πτώση της Χούντας δεν επήλθε ως αποτέλεσμα λαϊκής εξέγερσης, οπότε θα μπορούσε ο λαός - αυτεξούσια-να καθορίσει την παραπέρα εξέλιξη των πραγμάτων. Υπήρξαν, βεβαίως, πολλοί Έλληνες πολίτες, οι οποίοι αντιστάθηκαν, ηρωικά, ως άτομα ή και ως μέλη κάποιας αντιστασιακής οργάνωσης και ότι η πλειοψηφία των πολιτών κράτησε αποστάσεις από το δικτατορικό καθεστώς∙ όμως, παρά την ατομική ή και οργανωμένη σε μικρές ομάδες ηρωική αντίσταση κατά της Χούντας, στο σύνολό του ο Ελληνικός λαός περιορίστηκε σε παθητική αντίσταση και η πτώση της Χούντας επήλθε ως αποτέλεσμα εσωτερικής σήψης και πολιτικής ανικανότητας, που είχαν διαβλέψει, τόσο ο Γεώργιος Παπανδρέου που είχε πει, από τις πρώτες μέρες του πραξικοπήματος,« εκεί που ανέβηκαν δεν θα έχουν σκάλα για να κατεβούν», όσο και ο Κων. Καραμανλής που είχε δηλώσει, από το Παρίσι, τον Σεπτέμβριο του 1968,ότι η χούντα «εδημιούργησε ένα τυραννικό και νόθο καθεστώς, μέσα στο οποίο σήπεται και αυτή και η χώρα».

Όσον αφορά την φοιτητική εξέγερση,στο Πολυτεχνείο, τον Νοέμβριο του 1973, δεν ανέτρεψε, βεβαίως, το δικτατορικό καθεστώς∙ αποκαλύπτοντας, όμως, την «γύμνια» του, το αποτρόπαιο και απεχθές για τον ελληνικό λαό, πρόσωπό του, συνέβαλε στην όξυνση των αντιθέσεων, στο εσωτερικό του δικτατορικού καθεστώτος, και στην συνέχεια, στην, περαιτέρω, αποσύνθεσή του, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τον εκτοπισμό του Παπαδόπουλου και την μετάβαση στο καθεστώς Ιωαννίδη, το οποίο, με την παντελή έλλειψη πολιτικής ικανότητας για την διαχείριση των εσωτερικών ζητημάτων και, το σημαντικότερο, με την ανιστόρητη και βλακώδη διαχείριση των περίπλοκων και κρίσιμων εθνικών ζητημάτων, όπως αυτό της Κύπρου (με πρωθυπουργό τον ανεκδιήγητο Αδαμάντιο Ανδρουτσόπουλο, που εξαφανίστηκε, μόλις «έπεσε η πρώτη τουφεκιά»!) οδήγησε στην ολέθρια εξέλιξη των πραγμάτων για την Ελλάδα και την Κύπρο.

Και οι…«γενναίοι» παλικαράδες, που βασάνιζαν δεμένους, χεροπόδαρα, Έλληνες πολίτες, στην Μπουμπουλίνας και στο ΕΑΤ-ΕΣΑ- όταν οι Τούρκοι, που καραδοκούσαν την κατάλληλη στιγμή, πραγματοποίησαν το «ρεσάλτο» τους, στην Κύπρο -το έβαλαν στα πόδια», πανικόβλητοι, μπροστά στο ενδεχόμενο να βρεθούν στο «Γουδί», αφήνοντας, πίσω τους συντρίμμια, αίμα και πόνο και αγιάτρευτες, βαθιές πληγές στην Ελλάδα και στον Ελληνισμό της Κύπρου!

Έτσι, κατέρρευσε το φασιστικό καθεστώς που επέβαλε , για εφτά χρόνια η… « ένδοξη επανάσταση της 21^ης Απριλίου 1967» και άνοιξεο δρόμος για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας!

Η χαώδης κατάσταση που άφηνε πίσω του, μετά την κατάρρευσή του το δικτατορικό καθεστώς και την οποίαν κλήθηκε να διαχειριστεί ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ήταν ναρκοθετημένη από παντού και άκρως επικίνδυνη.

Ο παλιός πολιτικός, ξεκινώντας, από την Γαλλία, στις 2 το πρωί της 24^ης Ιουλίου, ως έμπειρος γνώστης των ελληνικών πραγμάτων και με την ευρωπαϊκή, πλέον, επιμόρφωση που τον είχε διαμορφώσει, κατά την παραμονή του στην Γαλλία, είχε επίγνωση των τεράστιων δυσκολιών και των επικίνδυνων συνθηκών που θα αντιμετώπιζε, επανερχόμενος στην Ελλάδα∙ και η μοναδική φράση, με την οποίαν απάντησε στους δημοσιογράφους, που τον ρωτούσαν για την αποστολή του, “Boys, prayforme” ( «παιδιά, προσευχηθείτε για μένα»: φράση που την είχε πει παλιότερα, σε ανάλογη περίπτωση, ο πρόεδρος των Η.Π.Α, ΧάρυΤρούμαν), ήταν δηλωτική της ψυχολογικής κατάστασης στην οποίαν βρισκόταν, λόγω της τεράστιας ευθύνης που αναλάμβανε να οδηγήσει την χώρα, με ασφάλεια, στην δημοκρατική ομαλότητα και να αντιμετωπίσει την τουρκική εισβολή, στην Κύπρο.

Η ενθουσιώδης υποδοχή του, ως «Ελευθερωτή», από ένα τεράστιο πλήθος που συγκεντρώθηκε, στο αεροδρόμιο του Ελληνικού, στις 4 το πρωί της 24^ης, Ιουλίου και από τον κόσμο που τον καλωσόριζε ζητωκραυγάζοντας σε όλο το μήκος της διαδρομής του, ως το Σύνταγμα, ήταν, για τον πρώην πρωθυπουργό μια ανανέωση της εμπιστοσύνης του ελληνικού λαού προς το πρόσωπό του και μια δικαίωση γι΄αυτόν∙συγχρόνως, όμως, ήταν μια βαριά λαϊκή εντολή, που έπρεπε να φέρει εις πέρας αντιμετωπίζοντας περίπλοκα και επικίνδυνα, εσωτερικά και εξωτερικά, προβλήματα.

Εσωτερικά, έπρεπε, πρώτον: να επιβάλει τον έλεγχο και την πειθάρχηση των ενόπλων δυνάμεων στην πολιτική ηγεσία της χώρας ( και αυτό δεν ήταν εύκολο, με το δεδομένο ότι παρέμεναν, στο στράτευμα, ενεργές εστίες αμετανόητων φανατικών- νεαρών, κυρίως, αξιωματικών- που είχαν γαλουχηθεί με τα… «ιδεώδη» της Χούντας (εκ των υστέρων έγινε γνωστό ότι, για ένα χρονικό διάστημα, παρέμενε μυστική η διαμονή, κατά την νύχτα, του Κ. Καραμανλή. Και δεν ήταν τυχαία η φράση του Μίκη Θεοδωράκη « Καραμανλής ή τα τανκς», που αντιμετωπίστηκε, τότε,…ελαφρολαϊκά!).

Δεύτερον: έπρεπε να αποκαταστήσει την λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος, να ομαλοποιήσει την πολιτική ζωή και να αποτρέψει έναν νέο διχασμό του ελληνικού λαού που εγκυμονούσε η ανεξέλεγκτη και γενικευμένη τιμωρία, όχι μόνον κατά των πρωταίτιων του πραξικοπήματος αλλά και εναντίον όλων εκείνων που συμβιβάστηκαν και συνεργάστηκαν με το δικτατορικό καθεστώς.

Και τρίτον, όσον αφορούσε τα εξωτερικά ζητήματα: έπρεπε να αντιμετωπίσει την τουρκική εισβολή στην Κύπρο και τον κίνδυνο μιας γενικευμένης σύρραξης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

Ο Κ. Καραμανλής ως πρωθυπουργός της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, ταχύτατα και με μετρημένες αποφάσεις προχώρησε, αμέσως, στην επαναφορά σε ισχύ του προηγούμενου συντάγματος του 1952, στην άρση όλων των δικτατορικών μέτρων, την αμνήστευση και απελευθέρωση των φυλακισμένων και των εξόριστων, την αποδιοργάνωση των μηχανισμών και την αποκατάσταση του ελέγχου στο Δημόσιο, (όπως και στο στράτευμα), στην άρση του εμφυλιοπολεμικού νόμου 509/1946 και την νομιμοποίηση του Κ.Κ.Ε., καθώς και στην εξαγγελία της διενέργειας εθνικών εκλογών, τον Νοέμβριο του 1974.

Και όσον αφορά την εισβολή στην Κύπρο και την ελληνοτουρκική κρίση, μετά την διαπίστωση αδυναμίας στρατιωτικής επέμβασης στην Κύπρο και μπροστά στον κίνδυνο μιας γενικευμένης πολεμικής σύγκρουσης με την Τουρκία- με τις ένοπλες δυνάμεις της Ελλάδας, εντελώς, αποδιοργανωμένες και στα πρόθυρα διάλυσης, μετά και την χαώδη κατάσταση, που είχε δημιουργήσει η γενική επιστράτευση της Χούντας -προσέφυγε στα διπλωματικά μέσα, ζητώντας την παρέμβαση του ΝΑΤΟ κα την σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, προκειμένου να τερματιστεί η στρατιωτική επέμβαση της Τουρκίας, στην Κύπρο.

Η αδράνεια που επέδειξε το ΝΑΤΟ, απέναντι στην ελληνοτουρκική κρίση και η άρνησή του ( Γ.Γ. Γιόζεφ Λουνς και Υπουργός Εξωτερικών των Η.Π.Α. Χένρι Κίσινγκερ) να συγκληθεί το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο, για να συζητήσει το ζήτημα, ανάγκασαν τον Κ.Καραμανλή να αποχωρήσει από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ∙απόφαση, ή οποία, όπως αποδείχτηκε, στην συνέχεια, είχε αρνητικές επιπτώσεις για τα ελληνικά συμφέροντα, οι οποίες και υποχρέωσαν τον Καραμανλή, το 1975, να ζητήσει την επανένταξη των ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων στη δομή του ΝΑΤΟ.

Στην συνέχεια, η κυβέρνηση της Ν.Δ.,που διαδέχτηκε την κυβέρνηση της Εθνικής Ενότητας, με πρωθυπουργό τον Κ. Καραμανλή προχώρησε, συστηματικά και μεθοδικά, σε εκείνες τις θεσμικές αλλαγές (που είχε προβλέψει, ήδη, από την επομένη του πραξικοπήματος της 21^ης Απριλίου του 1967,σε συνέντευξή του, στο Παρίσι, τον Νοέμβριο του 1967, που είχε δημοσιευτεί στην Γαλλική «MONTE»), οι οποίες θα συνέβαλαν «στην αναδιάρθρωση και τον εκσυγχρονισμό της πολιτικής ζωής, την κατάρτιση νέου και σύγχρονου συντάγματος, την αναμόρφωση της Δημόσιας Διοίκησης και της Παιδείας, την ριζική εξυγίανση της Οικονομίας…».

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ( ο Α΄) έκανε ό,τι καλύτερο μπορούσε και ό,τι ήταν εφικτό- υπό τις συνθήκες εκείνης της κρίσιμης περιόδου, που ανέλαβε να οδηγήσει με ασφάλεια την χώρα στη μεταδικτατορική εποχή. Και είναι μια αλήθεια, που έχει, πλέον αναγνωριστεί, από την πλειονότητα του ελληνικού λαού, ότι εκείνη την εποχή, που φλογίζονταν από την οργή και το πάθος για την παραδειγματική τιμωρία όλων όσοι συνέργησαν, ποδοπάτησαν τις αρχές και τις αξίες των πολιτισμένων ανθρώπων και βεβήλωσαν τα όσια και τα ιερά του Ελληνισμού, δεν υπήρχε άλλος, κατάλληλος, έμπειρος και αποφασισμένος καπετάνιος, για να οδηγήσει, με τόσα μποφόρ, στο φουρτουνιασμένο πέλαγος, το καράβι -που, ήδη, « έμπαζε νερά απ΄ όλες τις μεριές»- στο ασφαλές λιμάνι της Δημοκρατίας!

Και, βεβαίως, υπήρξαν και λάθη και παραλείψεις και συμβιβασμοί- θεληματικά ή αθέλητα∙ και είναι, επίσης, αλήθεια ότι κάποια «αυγά του φιδιού»- κατάλοιπα της φασιστικής επταετίας- παρέμειναν απρόσβλητα και άθικτα ( και από την Ν.Δ. και από το ΠΑΣΟΚ ), απ΄ όπου βγήκαν τα πολιτικά εκτρώματα των επιγόνων του Ναζισμού∙ και, επίσης, κάποια άλλα «αυγά του φιδιού», απ΄ όπου βγήκαν-στο όνομα, δήθεν, «της συνεχιζόμενης αντιφασιστικής πάλης»- οι δολοφόνοι ανυπεράσπιστων ανθρώπων της τρομοκρατικής οργάνωσης της «17 Νοέμβρη», οι οποίοι ήταν ανύπαρκτοι και απόντες από κάθε αντιστασιακή δράση, σε όλη την περίοδο της φασιστικής επταετίας, και οι οποίοι δεν γνώρισαν ούτε και έμαθαν, ποτέ, τι διακήρυσσε και τι σήμαινε η αντιφασιστική εξέγερση, εκείνον τον Νοέμβρη του 1973!