Λέσβος Αιολίς νήσος

Δεκαπενθήμερες επισημάνσεις

Τα ποτάμια Αχερώνας της Αχερώνης Καλλονής, Καθάριος των Δαφίων και του  Χριστού  το Ρέμα της Ερμοπύλης της Φίλιας, αφού ενωθούν στις Λίμνες και στη συνέχεια περάσουν το γεφύρι Εννιά Καμάρες, εκβάλλουν στο γιαλό του Παρασιγίου, "παρέρχονται εν σιγή", δίπλα από το ξωκλήσι του Άι Γιώργη, όπου τον 9^ο αιώνα έγινε από τον Άγιο Γεώργιο το θαύμα της επανεμφάνισης και αστραπιαίας επιστροφής-διακτίνισης του νεανίσκου αιχμαλώτου των Σαρακηνών από την Κρήτη στην τότε Παλαιοχριστιανική Μονή του Αγίου Γεωργίου του Παρασιγίου.

Ο μητροπολίτης Μηθύμνης Γαβριήλ Σουμαρούπα (1618-1621) γράφει σχετικά: «Εν τη πεδιάδι της Καλλονής, εν τη παραθαλασσία, έστι ναός του αγίου Γεωργίου, εν ω λέγεται ποιήσαι το θαύμα της ελευθερίας του αιχμαλώτου τον άγιον και ουκ εν τω Παραιγιαλήτη». Προσδιορίζει δηλαδή τη θέση του θαύματος, στο νέο εξωκκλήσι αγίου Γεωργίου του Παρασιγίου, που κατασκεύασε ο Καλλονιάτης Κώστας Βέρρος στη μνήμη του πατέρα του Τάκη, και στο ομώνυμο ερειπωμένο, που βρίσκονται στο χωράφι ιδιοκτησίας του παππού μου Δημητρίου Κων. Καρέκου, παραθαλάσσια και νότια από τις Εννιά Καμάρες Καλλονής, και όχι στον Παραιγιαλήτη άγιο Γεώργιο της Εφθαλούς Μηθύμνης.

Σύμφωνα με το Συναξάριο της Κωνσταντινούπολης: «Υπάρχει ένας ναός του μεγαλομάρτυρος Γεωργίου, ενδοξότατος και περιφανής ο οποίος πανηγυρίζει κάθε χρόνο. Κρήτες Αγαρηνοί, όταν έμαθαν για το πανηγύρι, επιτέθηκαν και αφού λεηλάτησαν όσους ήταν μέσα στην εκκλησία και από τους έξω όσους δεν πρόλαβαν να φύγουν, τους συνέλαβαν, τους απήγαγαν και τους οδήγησαν στην Κρήτη. Ανάμεσά σε αυτούς που απήγαγαν ήταν και ένας νεανίσκος, που δόθηκε στον αμηρά της Κρήτης.

 Στο πανηγύρι του επόμενου χρόνου, ο άγιος ταχύτατα χωρίς πτερά, στην Κρήτη φθάνει και επαναφέρει το παιδί στους δικούς του και "θαύμα θεία νεύσει τερατούργημα γίνεται υπερφυές και παράδοξον". Οι συνδαιτυμόνες όταν είδαν τον νεανίσκο να κρατά μια κανάτα από την οποία έδωσε κρασί στο ποτήρι της μητέρας του, έκπληκτοι ρώτησαν από που και πως βρέθηκε ανάμεσά τους και εκείνος απάντησε: Με αυτή την κανάτα γέμισα ένα ποτήρι κρασιού για να το δώσω στον αμηρά στην Κρήτη, όταν "αίφνης παρά ανδρός αρπαγείς ενδοξοτάτου και επικαθίσας τω ίππω αυτού", κρατώντας με το ένα χέρι την κανάτα και με το άλλο τη μέση του, βρέθηκα ανάμεσά σας».

Από την περιγραφή αυτή, επήλθε η εικονογράφηση του έφιππου αγίου Γεωργίου με τον νεανίσκο στα καπούλια του αλόγου, που συναντούμε σε ναούς της Ελλάδος, όπως στην εικονιζόμενη τοιχογραφία της εκκλησίας αγίου Νικολάου Πέτρας Λέσβου του 17^ου αιώνα. (Φωτογραφία Μάκη Παυλέλλη).

Υποστηρίζω ότι η από τον άγιο Γεώργιο αστραπιαία επανεμφάνιση-διακτίνιση του νεανίσκου από την Κρήτη στο δέλτα που σχηματίζουν οι ποταμοί Αχερώνας, Καθάριος και του Χριστού το Ρέμα, την ημέρα του πανηγυρίζοντος αγίου, με τα πρόσφορα και το κρασί των πιστών, παραπέμπει στην αναφορά του Ομήρου. Τότε που ο Οδυσσέας όταν φθάσει στο δέλτα των ποταμών της Θεσπρωτίας, Αχέροντα, Κωκυτού και Πυριφλεγέθοντα, οφείλει σύμφωνα με την Κίρκη: «Να σκάψει μιας οργιάς λάκκο σε πλάτος και σε μάκρος, να χύσει ολόγυρα χοές σ' όλους τους πεθαμένους, μέλι με γάλα στην αρχή, μετά γλυκό κρασί και τέλος νερό και με λευκό αλεύρι να τα πασπαλίσει».

Παραπέμπει επίσης στην επανεμφάνιση των νεκρών, που περιγράφει ο Αισχύλος, όταν οι κάτοικοι της Αχερούσιας Λίμνης θυσιάζοντας στο νεκρομαντείο έλεγαν: «Στάσου τώρα, ώ ξένε, στον χλοερό ιερό περίβολο της φοβερής λίμνης και κόβοντας τον αυχένα του λαιμού του σφάγιου, άφησε το αίμα να κυλήσει στο βάθος του σκοτεινού καλαμιώνα, ως ποτό των νεκρών, κι επικαλούμενος την πανάρχαια Γη της Ωγυγίας και τον χθόνιο νεκροπομπό Ερμή, ζήτα από τον χθόνιο Δία να στείλει επάνω το πλήθος των περιπλανώμενων της νύχτας από τις εκβολές του ποταμού από όπου φεύγει το νερό το ακατάλληλο για πλύσιμο χεριών, αυτό που πηγάζει από τη Στύγα».

Λόγω των παραπάνω θεωρώ πιθανή κατά την αρχαιότητα τη λατρεία ψυχών στο δέλτα που σχηματίζουν οι ποταμοί Αχερώνας, Καθάριος και του Χριστού το Ρέμα.