Κι όμως η 8η Μαρτίου ήταν και Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού

Χιλιάδες πάσχοντες από Χρόνια Νεφρική Νόσο (ΧΝΝ) τελικού σταδίου, πεθαίνουν κάθε χρόνο παγκοσμίως πριν υποβληθούν σε μεταμόσχευση, λόγω έλλειψης μοσχευμάτων νεφρού. Την ίδια στιγμή, δεκάδες χιλιάδες  μοσχεύματα νεφρού χάνονται μαζί με αποθανόντες συνανθρώπους μας, πιθανούς δότες, ίσως γιατί δεν γνώριζαν πως μπορούσαν να προσφέρουν ζωή και μετά θάνατον.
Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο και στη χώρα μας, καθώς  ακόμα και σήμερα, η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις στην Ευρώπη όσον αφορά τη δωρεά οργάνων από μη ζώντες δότες.

Μάλιστα το 2011, από τους 1.000 πάσχοντες με ΧΝΝ, τελικού σταδίου, που περίμεναν για μεταμόσχευση, μόνο οι 177 μεταμοσχεύτηκαν. Οι 137 από αυτούς πήραν νεφρικό μόσχευμα από μη ζώντες δότες και οι υπόλοιποι 40 πήραν μόσχευμα από ζώντα δότη.
Για το λόγο αυτό, φέτος η ενημερωτική καμπάνια της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας, στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Νεφρού, που το 2012 ήταν η 8η  Μαρτίου, εστιάζει στη δωρεά νεφρού και έχει ως βασικό σύνθημα «ΔΩΡΙΖΟΥΜΕ ΝΕΦΡΟΥΣ - ΚΕΡΔΙΖΟΥΜΕ ΖΩΗ».
«Η δωρεά νεφρού είναι η ύψιστη μορφή εθελοντικής προσφοράς και αλτρουισμού» τόνισε ο πρόεδρος της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας,  Χρήστος Ιατρού, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, αναλύοντας τον στόχο της ενημερωτικής καμπάνιας (τηλεοπτικό και ραδιοφωνικό σποτ, αφίσες και φυλλάδια), η οποία θα πραγματοποιηθεί. 
Ταυτόχρονα ο κ. Ιατρού εξήγησε πως η δωρεά νεφρού μπορεί να προέρχεται από ζώντα δότη (κυρίως του συγγενικού περιβάλλοντος) ή από μη ζώντα δότη (όταν όμως αυτός έχει υποστεί εγκεφαλικό θάνατο δηλ. είναι σε μια μη αναστρέψιμη κατάσταση που ισοδυναμεί με θάνατο και δεν έχει καμία σχέση με αυτό που λέμε χρόνιες φυτικές καταστάσεις».

Στα πάνω η αρρώστια…
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Νεφρολογικής Εταιρείας, την  τελευταία εικοσαετία, λόγω και του τρόπου ζωής, έχουμε αλματώδη αύξηση των πασχόντων από Χρόνια Νεφρική Νόσο. Μελέτες που προέρχονται από τις ΗΠΑ αλλά και την Ευρώπη, παρέχουν ενδείξεις ότι περίπου το 10% του πληθυσμού των κρατών πάσχει από ΧΝΝ. Αυτό σημαίνει ότι περίπου ένα εκατομμύριο Έλληνες έχουν πρόβλημα με τους νεφρούς και μάλιστα σε 10% από αυτούς (δηλ. σε 100.000) το νεφρικό πρόβλημα είναι αρκετά σοβαρό. Το 10% από τους τελευταίους, δηλαδή περίπου 10.000 Έλληνες βρίσκονται στο τελικό στάδιο της ΧΝΝ. Αυτοί για να επιβιώσουν, πρέπει να υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση. 
Δυστυχώς, λόγω της έλλειψης δωρητών νεφρών, ένα μικρό μόνο ποσοστό των ανθρώπων με τελικό στάδιο ΧΝΝ -από τη λίστα του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων- υποβάλλονται σε μεταμόσχευση. Ένα μάλιστα σημαντικό ποσοστό από αυτούς, πεθαίνουν περιμένοντας να μεταμοσχευθούν!
Παρόλο που οι περισσότεροι θα θέλαμε να βρεθεί ένα νεφρικό μόσχευμα για αγαπημένο μας πρόσωπο ή εμάς σε περίπτωση νεφρικής ανεπάρκειας, ο μέσος αριθμός των δοτών ανά εκατομμύριο πληθυσμού στην Ελλάδα τη δεκαετία 2001-2011, ήταν τρεις φορές μικρότερος συγκριτικά με το μέσο όρο στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η χώρα μας ακόμα και σήμερα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις στην Ευρώπη όσον αφορά τη δωρεά οργάνων από μη ζώντες δότες, παρά τον ικανοποιητικό ρυθμό αύξησης τα τελευταία χρόνια.
«Θα πρέπει να επισημανθεί ότι η πιθανότητα να βρεθούμε στην ανάγκη μεταμόσχευσης, κάποια στιγμή της ζωής μας, φαίνεται να είναι μεγαλύτερη από τη διάθεση για δωρεά νεφρικών μοσχευμάτων μετά θάνατον» ανέφερε ο αντιπρόεδρος της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας, κ. Πλουμής Πασσαδάκης.
               
Τι είναι η νόσος
Χρόνια Νεφρική Νόσος (ΧΝΝ) είναι η κατάσταση εκείνη όπου οι νεφροί έχουν υποστεί βλάβη με αποτέλεσμα τη βαθμιαία μείωση της ικανότητάς τους να λειτουργούν σωστά (να αποβάλλουν τα άχρηστα προϊόντα του μεταβολισμού ) και να μας διατηρούν υγιείς.
Το γεγονός ότι οι νεφροί μας δεν λειτουργούν σωστά, διαπιστώνεται με εργαστηριακές εξετάσεις αίματος και ούρων.
- Στα ούρα, την πιθανότητα ύπαρξης νεφρικής βλάβης σηματοδοτούν τα ερυθρά αιμοσφαίρια και η ύπαρξη λευκώματος (πρωτεϊνουρία).
- Στο αίμα, την ύπαρξη χρόνιας νεφρικής νόσου σηματοδοτεί η αύξηση των τιμών της ουρίας και της κρεατινίνης.
Μεγάλη σημασία έχει η πρώιμη διάγνωση της νεφρικής νόσου γιατί έτσι μπορούμε να προλάβουμε ή να επιβραδύνουμε την εξέλιξη της προς νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου.
Στο αρχικό στάδιο, οι ασθενείς που πάσχουν από ΧΝΝ δεν εμφανίζουν κάποιο σύμπτωμα που θα μπορούσε να τους ευαισθητοποιήσει, ώστε να ζητήσουν τη συμβουλή γιατρού. Κατά την εξέλιξη της νόσου μπορεί να εμφανιστούν νυκτουρία (συχνή ούρηση τη νύχτα), αρτηριακή υπέρταση, αδυναμία, ανορεξία, καταβολή, ναυτία, έμετοι, αναιμία, οιδήματα (δηλαδή πρηξίματα - ιδίως στα πόδια) αλλά και βλάβες σε άλλα όργανα, όπως στα κόκκαλα, στα νεύρα (νευροπάθεια) στην καρδιά και τα αγγεία.
Η καρδιαγγειακή νόσος είναι μάλιστα η κύρια αιτία νοσηρότητας και θνητότητας των ασθενών με ΧΝΝ.
Παράγοντες προδιάθεσης στην εμφάνιση της ΧΝΝ, είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση, η πολυκυστική νόσος των νεφρών, οι σπειραματονεφρίτιδες, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, το οικογενειακό ιστορικό (ύπαρξη ασθενών στην οικογένεια) αλλά και τα αυτοάνοσα νοσήματα (όπως π.χ. συστηματικός ερυθηματώδης λύκος), η οξεία νεφρική βλάβη (οξεία νεφρική ανεπάρκεια), οι ουρολοιμώξεις, η νεφρολιθίαση, η μεγάλη ηλικία, η έκθεση σε χημικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες και οι κακοήθειες.
Παράγοντες επιδείνωσης της ΧΝΝ είναι η πρωτεϊνουρία (το λεύκωμα στα ούρα), η αρτηριακή υπέρταση, η κακή ρύθμιση του σακχάρου, η υπερλιπιδαιμία (αυξημένη χοληστερίνη και τριγλυκερίδια στο αίμα), η κατάχρηση φαρμάκων και το κάπνισμα.

Πρόληψη και θεραπεία
Ο εντοπισμός έγκαιρα κάποιου από τους παράγοντες που προδιαθέτουν στην εμφάνισή της ΧΝΝ και η  πρώιμη αναγνώριση της νεφρικής βλάβης, μπορεί να αποδειχθούν καθοριστικά για την εξέλιξη της σε νεφρική  ανεπάρκεια τελικού σταδίου και τη μείωση της νοσηρότητας και της θνητότητας των ασθενών.
- Απευθυνθείτε άμεσα στο γιατρό και ειδικότερα στο νεφρολόγο, μετά τη διαπίστωση κάποιου παράγοντα προδιάθεσης.
- Κάντε τις απαραίτητες εξετάσεις που υποδεικνύει ο γιατρός.
- Τηρείτε πιστά τις οδηγίες του γιατρού σας για τη θεραπευτική αντιμετώπιση των παραγόντων εξέλιξης της νόσου.
Η θεραπεία της ΧΝΝ συνίσταται:
- Στην αντιμετώπιση της πρωτοπαθούς νόσου (σπειραματονεφρίτιδες, συστηματικά νοσήματα, κ.λπ.) και των παραγόντων που συμβάλουν στην επιδείνωση της εξέλιξής της (πρωτεϊνουρία, υπέρταση κ.λπ.)
- Στη διενέργεια εξωνεφρικής κάθαρσης (με αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση)
- Σε μεταμόσχευση νεφρού.