Οι διατροφικές διαταραχές έχουν συγκεντρώσει μεγάλο ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια. Ένας συνεχώς αυξανόμενος αριθμός, κυρίως γυναικών, αναφέρει έντονα προβλήματα στη συμπεριφορά του σχετικά με το φαγητό. Ένα από τα βασικά κλινικά σύνδρομα που φαίνεται να προεξάρχουν στην εφηβεία και στην ενήλικη ζωή είναι η ψυχογενής βουλιμία.
Τα βασικά χαρακτηριστικά της ψυχογενούς βουλιμίας είναι:
α) Επανειλημμένα επεισόδια υπερφαγίας, στη διάρκεια των οποίων το άτομο νιώθει ότι δεν μπορεί να ελέγξει τον εαυτό του ώστε να σταματήσει να τρώει.
β) Η χρήση αντισταθμιστικών μεθόδων, όπως προκλητού εμετού, καθαρτικών, διουρητικών, νηστείας ή υπερβολικής άσκησης, για να μην πάρει βάρος.
γ) Η υπερβολική ενασχόληση με το σχήμα και το βάρος του σώματος.
Τα επεισόδια υπερφαγίας συνίστανται στην κατανάλωση τροφών με υψηλή θερμιδική αξία, που συνήθως είναι γλυκές ή ευκολομάσητες και μπορούν να καταναλωθούν γρήγορα, π.χ. παγωτά, μπισκότα κ.λπ.. Τυπικά, τα βουλιμικά άτομα ντρέπονται για τη συμπεριφορά τους και προσπαθούν να κρυφτούν. Τα επεισόδια συνήθως συμβαίνουν μετά από διαπροσωπικά προβλήματα, από έντονη πείνα ύστερα από δίαιτα ή από αρνητικά αισθήματα για το σχήμα και το μέγεθος του σώματος. Κατά τα επεισόδια το άτομο συνήθως τρώει κρυφά και σταματά παρά μόνον όταν πονέσει η κοιλιά του ή κάποιος τον διακόψει ή προκαλέσει εμετό. Ο προκλητός εμετός χρησιμοποιείται από το 80% - 90% των βουλιμικών ατόμων για να αποφευχθεί η αύξηση του βάρους, αλλά και για να μειωθούν τα αισθήματα ενοχής και ν’ ανακουφισθεί ο κοιλιακός πόνος που προέρχεται από την υπερφαγία. Περίπου το 30% των βουλιμικών ατόμων παίρνουν καθαρτικά μετά τα επεισόδια υπερφαγίας.

Τα βουλιμικά άτομα συχνά δείχνουν υπερβολικό νοιάξιμο για το βάρος τους και προσπαθούν επανειλημμένα να το ελέγξουν με δίαιτα, νηστεία, υπερβολική άσκηση, προκλητό εμετό ή τη χρήση καθαρτικών ή διουρητικών. Είναι συνηθισμένες οι διακυμάνσεις του βάρους των βουλιμικών ατόμων, που οφείλονται σε εναλλασσόμενες περιόδους υπερφαγίας και δίαιτας. Συχνά η υπεραπασχόληση με το βάρος ή τα επανειλημμένα επεισόδια υπερφαγίας και προκλητού εμετού δημιουργούν κοινωνικά ή επαγγελματικά προβλήματα. Τυπικά, τα βουλιμικά άτομα έχουν φυσιολογικό βάρος. Υπάρχουν ενδείξεις, όμως, ότι πριν την έναρξη της διαταραχής ίσως έχουν περισσότερο βάρος απ’ ό,τι τα συνομήλικά τους.
Τέλος, είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι η ψυχογενής βουλιμία, όπως και κάθε είδους διατροφική διαταραχή, προκαλεί σοβαρά προβλήματα και δυνητικά είναι θανατηφόρος. Ενδεικτικά αναφέρουμε κάποιες συνέπειες της βουλιμίας: Αρρυθμία της καρδιάς που μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια ή συγκοπή και κατά συνέπεια σε θάνατο, λόγω αφυδάτωσης και έλλειψης σε κάλιο και νάτριο από τους συχνούς εμετούς. Φλεγμονή και πιθανή ρήξη του οισοφάγου από τους συχνούς εμετούς. Σάπισμα και λέκιασμα των δοντιών από τα στομαχικά οξέα. Πρησμένο πρόσωπο (εξ αιτίας των ερεθισμένων σιελογόνων αδένων). Μυϊκή αδυναμία. Διακοπή της εμμήνου ρύσης (έως και τρεις μήνες). Κακή κατάσταση του δέρματος.
Συνεπώς, η άμεση αντιμετώπιση και θεραπεία κρίνονται απαραίτητες και μπορούν να αποβούν σωτήριες.

* Η Μαρία Βερβέρη είναι ψυχολόγος - παιδοψυχολόγος, απόφοιτη Α.Π.Θ., M.Sc. Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων, University of Leiden, Netherlands.