Δημήτρης Φύσσας

Τραγούδια της φυλακής

Εκδόσεις Gutenberg

Αθήνα 2017, σελ. 316

Ένα βιβλίο με 400 περίπου ελληνικά τραγούδια σχετικά με τη φυλακή, το κάτεργο και την εξορία, καθώς και λίγα ποιήματα, που δεν έχουν μελοποιηθεί ακόμα ή δεν έχουν δισκογραφηθεί, με το ίδιο θέμα. Τραγούδια, ρεμπέτικα, λαϊκά, δημοτικά μπαλάντες, αλλά και ροκ και χιπ χοπ, που έντυσαν με μουσική, σημαντικοί συνθέτες του ελληνικού τραγουδιού, όπως ο Χατζιδάκις, ο Θεοδωράκης, ο Μούτσης, ο Σπανός, ο Πλέσσας, ο Καλδάρας, ο Τσιτσάνης, ο Βαμβακάρης, ο Παπαϊωάννου, ο Δερβενιώτης αλλά και νεότεροι, όπως ο Νικολόπουλος, ο Πορτοκάλογλου, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου. Το παλιότερο χρονολογείται από τον 11ο αιώνα και το έγραψε ο Βυζαντινός Μιχαήλ Γλυκύς.

Τα τραγούδια είχε συλλέξει αρχικά η Λαοκρατία Σερβίδου, και στη συνέχεια ο Δρ. Ροβήρος Μαράνος Καραντουμιτράκε, λογοτεχνικοί ήρωες του συγγραφέα. Ο Δημήτρης Φύσσας ολοκλήρωσε τη συλλογή, τα σταχυολόγησε, συμπλήρωσε τα σχόλια και έγραψε το επίμετρο. Στο τέλος θα βρείτε πληροφορίες με στοιχεία για το συνθέτη, το στιχουργό, και τον πρώτο ερμηνευτή, γενική βιβλιογραφία και ιντερνετική βιβλιογραφία.

Ένας σχεδόν πλήρης οδηγός των τραγουδιών που αναφέρονται στη φυλακή κυριολεκτικά αλλά και μεταφορικά. Γιατί υπάρχουν και τα δεσμά της ψυχής….

Η καθηγήτρια Άννα Λυδάκη σε παρουσίαση του βιβλίου ανάμεσα στα άλλα γράφει: «Ο Φύσσας ως συγγραφέας βρίσκει ένα ωραίο τρόπο να παρουσιάσει τη συλλογή του συνδέοντάς την με μυθοπλασία: Μας αφηγείται πως τα τραγούδια βρέθηκαν σε ένα ντοσιέ της Λαοκρατίας Σερβίδου, της αντικαθεστωτικής και αντικομμουνίστριας ηρωίδας προηγούμενου έργου. Οι περιπέτειες της καταγραφής των τραγουδιών και της πορείας τους μέχρι να φθάσουν στα χέρια του συγγραφέα, αποτελούν μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία που εξάπτει τη φαντασία του αναγνώστη.

Ιδιαίτερα σημαντικά είναι τα σχόλια στις σελίδες 203-291 και πραγματικά εντυπωσιάζει το πάθος του ερευνητή να μην αφήσει τίποτα ασχολίαστο, βοηθώντας τον αναγνώστη να κατανοήσει την ιστορία των τραγουδιών και μέσα από τους στίχους τους να δει έναν ολόκληρο κόσμο, εκείνο των κρατουμένων.

Για τη φυλακή γενικά έχουν γίνει πολλές σημαντικές εργασίες από ερευνητές. Όμως, στη συλλογή του Δημήτρη Φύσσα “ακούγεται” η δική τους φωνή μέσα από τα αδέσποτα μουρμουρίσματα ή η φωνή δημιουργών που μπόρεσαν να εκφέρουν λόγο για τους φυλακισμένους με μια σπάνια εν-συναίσθηση. Και ένας ολόκληρος κόσμος αναδύεται μέσα από τους στίχους που μας καλούν να στοχαστούμε πάνω σ’ μια ιδιαίτερη ομάδα ανθρώπων».