Ένα σπάνιο αρχαιολογικό αντικείμενο, ένας διπλός λίθινος ληνός (ελαιοπιεστήριο), που εκτίθεται στο Ελαιοτριβείο - Μουσείο Βρανά στον Παπάδο Γέρας, παρουσιάστηκε στο ευρύ κοινό σε εκδήλωση που οργάνωσε το Σαββάτο 9 Σεπτεμβρίου, η πολιτιστική εταιρεία «Αρχιπέλαγος» στο χώρο του Μουσείου.

Την εκδήλωση προλόγισαν ο πρόεδρος της εταιρείας «Αρχιπέλαγος», Νίκος Σηφουνάκης, και ο πρόεδρος του συνδιοργανωτή της εκδήλωσης, Παγγεραγωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Γέρας, Γιώργος Ζορμπάς, οι οποίοι αναφέρθηκαν στην αξία του εκθέματος στην ιστορική διαδρομή του πολιτισμού του λαδιού στο νησί.

Από την πλευρά του, ο κ. Σηφουνάκης επεσήμανε την ιδιαίτερη σημασία της επιστημονικής παρουσίασης του ληνού από τον προϊστάμενο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λέσβου, Παύλο Τριανταφυλλίδη, τον οποίο χαρακτήρισε ως «τον πλέον ειδικό επιστήμονα που έχει ασχοληθεί με τον τρόπο έκθλιψης της ελιάς κατά την αρχαιότητα στο Αιγαίο». Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στην ιστορία της εύρεσης του ληνού στο κτήμα των Γιάννη και Αποστόλη Βατζάκη στον Πλακάδο της Γέρας, οι οποίοι τον δώρισαν το 1998 στο υπό δημιουργία τότε Μουσείο - Ελαιοτριβείο Βρανά υποπτευόμενοι, όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε, πως είχε να κάνει με την παραγωγή ελιάς στα παλιότερα χρόνια.

Μοναδικό εύρημα

Ο Παύλος Τριανταφυλλίδης, με μια εμπεριστατωμένη παρουσίαση, ξενάγησε το ακροατήριο στο μαγευτικό περιβάλλον του Μουσείου, της γενιάς του Οδυσσέα Ελύτη, στην ιστορία της παραγωγής του λαδιού στον ελλαδικό χώρο, τονίζοντας τη μοναδικότητα του παρουσιαζόμενου ληνού.

Συγκεκριμένα, ανέφερε: «Είναι ο μοναδικός διπλός ληνός που έχει βρεθεί στη Λέσβο. Συνδέει, δε, την ελαιοπαραγωγή της Λέσβου στην αρχαιότητα και με την καλλιέργεια της ελιάς που σήμερα αποτελεί το βασικότερο, αυτόχθονο και παραγωγικό προϊόν της αιολικής γης. Η ελαιόφυτη Λέσβος φαίνεται ότι κατείχε αναμφίβολα σημαντική θέση στην πρωτογενή γεωργική και οικονομική δραστηριότητα του αιγαιακού χώρου κατά την αρχαιότητα, καθώς οι φιλολογικές πηγές μαρτυρούν τη σημασία της ελιάς, ως αναπόσπαστο στοιχείο του βιοτικού επιπέδου των Λεσβίων κατά τους ιστορικούς χρόνους. O τύπος του διπλού ληνού, όπως του παραδείγματος από το Μουσείο Βρανά, είναι εξαιρετικά σπάνιος στον ελλαδικό χώρο και σχετίζεται άμεσα με το μέγεθος της παραγωγής του ελαιολάδου, που θα έπρεπε να εξασφαλιστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα λόγω του όγκου περισυλλογής των καρπών της ελιάς και της συντόμευσης της παραγωγικής διαδικασίας πολτοποίησης και δημιουργίας ελαίου. O ληνός του Μουσείου Βρανά ανάγεται στην ελληνιστική περίοδο, πιθανώς στον 3ο και 2ο αι. π.Χ. και λειτουργούσε με δύο μοχλούς και αντίβαρα Το λάδι έρεε μέσα στις αύλακες και συλλεγόταν σε πήλινο ή λίθινο αγγείο, που ήταν τοποθετημένο κάτω από την προχοή της βάσης συμπίεσης».