Με αφορμή τη συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο Μυτιλήνης στις 16/09/24 για την κατάσταση της ΔΕΔΑΠΑΛ, επιθυμούμε να καταθέσουμε με νηφαλιότητα τις εκτιμήσεις μας γύρω από το μείζον αυτό θέμα.

1. Η ευθύνη για την κατάσταση της ΔΕΔΑΠΑΛ είναι διαχρονική

Για να είμαστε ειλικρινείς, τα προβλήματα στη ΔΕΔΑΠΑΛ δεν ξεκινούν με την ανάληψη της σημερινής διοίκησης, πριν λίγους μήνες.  Μπορεί αυτή να έχει σοβαρές ευθύνες στη διαχείριση της καθημερινότητας της εταιρείας που επηρεάζουν και τα οικονομικά αποτελέσματα του τρέχοντος οκταμήνου, από την άλλη όμως, η ανεπάρκεια στο μεσοπρόθεσμο προγραμματισμό και οι αδυναμίες στη λήψη σοβαρών αποφάσεων για το μέλλον της διαχείρισης των απορριμμάτων στη Λέσβο είναι διαχρονικές, σφραγίζοντας το παρόν, κυρίως όμως το μέλλον της ΔΕΔΑΠΑΛ.

2. Σοβαρές είναι οι αδυναμίες της εταιρείας στην κατάρτιση ενός αξιόπιστου αναπτυξιακού σχεδιασμού που να υπηρετείται από τις διοικήσεις της διαχρονικά, με μεθοδικότητα και στοχοπροσήλωση.

Πέρα από τη λειτουργία και διαχείριση του ΧΥΤΑ Κλεφτόβιγλας και των Σταθμών Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων, στους σχεδιασμούς της εταιρείας εδώ και χρόνια υπάρχει η υλοποίηση της Μονάδας Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) της Λέσβου, που φιλοδοξεί αφενός να μειώσει δραστικά το υπόλειμμα που θα καταλήγει προς ταφή, παρατείνοντας τη διάρκεια λειτουργίας του ΧΥΤΑ, κυρίως όμως να ανακτήσει χρήσιμα προς ανακύκλωση υλικά, σημαντικής οικονομικής αξίας, προσπορίζοντας επιπλέον έσοδα για τη ΔΕΔΑΠΑΛ, πράγμα θετικό για τους δημότες των δήμων-μετόχων που καλύπτουν μέσω των ανταποδοτικών τελών, το κόστος λειτουργίας της εταιρείας.  

Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της εταιρείας η μελέτη της ΜΕΑ, ολοκληρώθηκε και βρίσκεται στο υπουργείο για έγκριση, όπου και εκκρεμεί.

Με 40 εκατ. € προβλέπεται η κατασκευή ΜΕΑ που περιλαμβάνει και μονάδα κομποστοποίησης, η κατασκευή ενός νέου κυττάρου στο ΧΥΤΑ και η αναβάθμιση του βιολογικού καθαρισμού του ΧΥΤΑ.

Επί πλέον, στα σχέδια του Δήμου Μυτιλήνης είναι η κατασκευή και λειτουργία μιάς δημοτικής μονάδας κομποστοποίησης βιοαποδομήσιμων υλικών στην περιοχή «Ουτζά». Η μονάδα αυτή εξ αντικειμένου στερείται σκοπιμότητας αφού το αντικείμενό της εξυπηρετείται από τη ΜΕΑ. Πέραν της ανταγωνιστικότητας στη δράση των δύο μονάδων, η λειτουργία της δημοτικής κομποστοποίησης συνεπάγεται επιπλέον λειτουργικά κόστη και πίεση προς τα πάνω των ανταποδοτικών τελών.

3. Η ακτινογραφία της εταιρείας σήμερα.

Δεν θα ήταν υπερβολή να χαρακτηρίζαμε την εταιρεία σαν ένα «κέλυφος», χωρίς μόνιμο προσωπικό, χωρίς τεχνική υπηρεσία, χωρίς την οργάνωση εκείνη που θα την καθιστούσε ικανή  από  τεχνικής και διοικητικής πλευράς να ανταποκριθεί στις τεράστιες προκλήσεις που έχει μπροστά της.

Απασχολεί σήμερα στην κεντρική υπηρεσία 72 άτομα, διαφόρων ειδικοτήτων τα οποία προσλαμβάνονται με συμβάσεις μίσθωσης έργου και αντιμετωπίζονται ως “εργολάβοι”. Πρόκειται για ολιγόμηνες συμβάσεις, απ’ τις χειρότερες του είδους, για ανθρώπους που βρίσκονται υπό καθεστώς εργασιακής ομηρίας, χωρίς πλήρη εργασιακά δικαιώματα.

4. Η ΔΕΔΑΠΑΛ μπροστά στις νέες προκλήσεις - τα ΣΔΙΤ στον ορίζοντα - οι δημότες καλούνται να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη.

Η ΔΕΔΑΠΑΛ με τη δομή που περιγράψαμε καλείται να διαχειριστεί την καθημερινότητα της διαχείρισης των απορριμμάτων στη Λέσβο και  να σχεδιάσει, υλοποιήσει και λειτουργήσει τις νέες εγκαταστάσεις που προγραμματίζονται να γίνουν, βάσει της κοινοτικής και της εθνικής νομοθεσίας.

Πέραν αυτού, σε λίγους μήνες καλείται να διαχειριστεί και το τεράστιο θέμα της απορρόφησης της ΔΙΑΝΟΧ, του φορέα που διαχειρίζεται σήμερα τα απορρίμματα των νομών Χίου και Σάμου και την μετεξέλιξή της σε Φορέα Διαχείρισης Στερεών Απορριμμάτων (ΦΟΔΣΑ) Βορείου Αιγαίοu, σε ένα φορέα δηλαδή που θα διαχειρίζεται τα σκουπίδια πέντε μεγάλων και πέντε μικρών νησιών του βορείου Αιγαίου.

Το εγχείρημα δεν είναι καθόλου απλό: Οι διαχειριστικές και τεχνικές ανεπάρκειες του φορέα διαχείρισης και οι απαιτήσεις της κοινοτικής και εθνικής νομοθεσίας θα οδηγήσουν στην ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης των απορριμμάτων σε περιφερειακό επίπεδο.

Καθώς μάλιστα βασική πολιτική της Κυβέρνησης αποτελεί η προώθηση των συμπράξεων με τον ιδιωτικό τομέα (ΣΔΙΤ) από την συζήτηση στο δημοτικό συμβούλιο και τις τοποθετήσεις των εκπροσώπων της ΔΕΔΑΠΑΛ φάνηκε ότι, η υλοποίηση και λειτουργία μέσω ΣΔΙΤ των νέων επενδύσεων στη διαχείριση των απορριμμάτων θεωρείται περίπου μονόδρομος, με σοβαρές επιπτώσεις για την τσέπη των δημοτών των νησιών του Βορείου Αιγαίου.

Το παράδειγμα της αύξησης των ανταποδοτικών τελών, στην περίπτωση του ΦΟΔΣΑ Πελοποννήσου, όπου η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή ανέλαβε μέσω ΣΔΙΤ από το 2021 να λειτουργήσει τις εγκαταστάσεις για 29 χρόνια, συνηγορεί για την ορθότητα των συλλογισμών μας.

5. ”Τέλος ταφής”, μηχανισμός τιμωρίας των δημοτών

Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η υλοποίηση των νέων επενδύσεων είναι αρκετά χρονοβόρα, εκτιμάμε ότι η Λέσβος θα εξυπηρετείται με υγειονομική ταφή την επόμενη τουλάχιστον τετραετία πράγμα που ενεργοποιεί την επιβολή επώδυνου χαρατσιού, του «τέλους ταφής», αναδρομικά από το 2022!

Από τα 9,5 περίπου εκατ. € των φετινών πιστώσεων που δόθηκαν στο Δήμο από τους κεντρικούς αυτοτελείς πόρους (ΚΑΠ), 765.000 € παρακρατήθηκαν ως τέλος ταφής του 2022 ενώ για το 2023 η παρακράτηση υπολογίζεται σε  994.000 € ! 

Για τα επόμενα έτη το χαράτσι θα αυξάνει προοδευτικά και το 2027 εκτοξεύεται στα 55 €/τόνο που σημαίνει συνολικά κοντά στα 2 εκατ. ευρώ  παρακράτηση!!

Αντιλαμβάνεται κανείς τί χρήματα «κλέβονται» με το μηχανισμό αυτό από τους ΚΑΠ του δήμου μας που θα μπορούσαν να καλύψουν κρίσιμες κοινωνικές ανάγκες ή υποδομές του.

Κλείνοντας, θεωρούμε ότι οι εξελίξεις στη ΔΕΔΑΠΑΛ σε συνδυασμό και με την ασκούμενη κυβερνητική πολιτική στον τομέα διαχείρισης των απορριμμάτων δεν προοιωνίζουν τίποτα καλό για τους δημότες μας που θα κληθούν να βάλουν και για τα ανταποδοτικά τέλη βαθιά το χέρι στην τσέπη, τα επόμενα χρόνια.

6. Λύσεις υπάρχουν..

• Η ΔΕΔΑΠΑΛ ως αμιγής διαδημοτική επιχείρηση να ενισχυθεί με το αναγκαίο προσωπικό, με σταθερές θέσεις εργασίας, ενώ μόνο για έκτακτες περιπτώσεις να χρησιμοποιεί προσωπικό ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου. Το καθεστώς της εταιρείας «κελύφους», με συμβάσεις μίσθωσης έργου και ¨εργολάβους¨ ως εργαζόμενους, πρέπει να σταματήσει.
• Μόνιμο προσωπικό, με σύγχρονο οργανόγραμμα και διοικητικές διαδικασίες που να βοηθούν στην ενδυνάμωση της εταιρείας, ώστε να αποκτήσει την απαραίτητη διοικητική ικανότητα για την επίβλεψη των τεχνικών, οικονομικών και οργανωτικών θεμάτων που σχετίζονται με τις απαραίτητες νέες υποδομές και την επαγγελματική διαχείρισή τους στην καθημερινή λειτουργία και συντήρηση.
• Η εταιρεία να διεκδικήσει την χρηματοδότηση των νέων υποδομών που σχεδιάζει από εθνικούς ή κοινοτικούς πόρους. Είμαστε κατηγορηματικά αντίθετοι στην εμπορευματοποίηση της διαχείρισης των απορριμμάτων μέσω των ΣΔΙΤ, όπως προωθείται σήμερα για τη Λέσβο.

* Παναγιώτης Αυγουστίδης, είναι δημοτικός σύμβουλος με τη Λαϊκή Συσπείρωση στο Δήμο  Μυτιλήνης