Η Μαντώ Ραχωβίτσα έχει απασχολήσει ξανά την τοπική μας επικαιρότητα, αρχικά στο ρεπορτάζ μας πίσω στο 2014 «Καλοσπούδασαν, αλλά δεν χώρεσαν στη Λέσβο», όπου αναφέραμε τους λόγους που «μετανάστευσε» έξω, στο μακρινό Κατάρ. Στη συνέχεια, αρθρογράφησε κατά καιρούς στην εφημερίδα μας παρεμβαίνοντας στα πράγματα. Τώρα δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι, μετά τα τέσσερα χρόνια στο Κατάρ, στην Ολλανδία πια, κοντά ενάμιση χρόνο διαπρέπει και μάλιστα πρόσφατα βραβεύτηκε ως «Λέκτορας της Χρονιάς», στο Τμήμα Νομικής, όπου διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Χρόνινχεν της Ολλανδίας. Βραβεύτηκε λοιπόν ως η καλύτερη λέκτορας στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Groningen για το 2017. Κάθε χρόνο επιτροπές οι οποίες αποτελούνται από φοιτητές και ακαδημαϊκούς αναδεικνύουν τους τρεις καλύτερους λέκτορες της χρονιάς. Ακολουθεί μια μικρή εκδήλωση στην οποία οι τρεις υποψήφιοι καλούνται να διαγωνιστούν δίνοντας μια μικρή διάλεξη δεκαπέντε λεπτών. Η διάλεξη μεταδίδεται ζωντανά και οι φοιτητές ψηφίζουν. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ο συμψηφισμός της ψήφου των φοιτητών και μιας επιτροπής. Αυτή η διαδικασία ακολουθείται σε κάθε σχολή ξεχωριστά. Τον Απρίλιο καλούνται όλοι οι βραβευθέντες να διαγωνιστούν για τον τίτλο καλύτερος/η λέκτορας του Πανεπιστημίου. Πέρα από τον τίτλο τιμής, υπάρχει και ένας διπλός συμβολισμός, ότι για πρώτη φορά την εν λόγω διάκριση λαμβάνει γυναίκα, αλλά και για πρώτη φορά τη διάκριση λαμβάνει μία «μη Ολλανδή»!

Θα θέλαμε να μας πεις γιατί είναι σημαντική η βράβευση.
«Είναι λίγο σαν Eurovision -χωρίς την ανάγκη να τραγουδήσεις, ευτυχώς! Είναι σίγουρα ένα γεγονός που με χαροποίησε γιατί είναι ένδειξη μιας καλής σχέσης με τους φοιτητές. Η διδασκαλία είναι μια εξουθενωτική δουλειά, αν κάποιος προσπαθεί να την κάνει ευσυνείδητα. Συνήθως, δεν φαίνεται στους απέξω της διαδικασίας. Έχει να κάνει με μεταλαμπάδευση γνώσης, καλλιέργεια του τρόπου σκέψης αλλά και τη διαπροσωπική επαφή. Έχεις ανθρώπους απέναντι σου -ο καθένας και η καθεμία είναι διαφορετικοί όπως επίσης μαθαίνουν με διαφορετικούς τρόπους. Συνειδητοποίησα όμως μετά τη βράβευση και από αντιδράσεις της κοινότητας του πανεπιστημίου ότι η βράβευση είναι σημαντική και για άλλους λόγους. Για παράδειγμα, έμαθα εκ των υστέρων ότι είναι η πρώτη φορά που μια ακαδημαϊκός μη Ολλανδή πήρε αυτό το βραβείο. Μου έκανε επίσης τρομακτική εντύπωση η αντίδραση μιας διοικητικής υπαλλήλου που γνωρίζω ελάχιστα η οποία, όταν με συνάντησε στη σχολή, έτρεξε προς το μέρος μου, με αγκάλιασε και μου είπε “επιτέλους, μια γυναίκα!”. Ήταν ένα μικρό σοκ να μάθω ότι δεν είχε ξαναπάρει αυτό το βραβείο κάποια γυναίκα από τη Νομική Σχολή. Παρ’ όλο το γεγονός ότι η Ολλανδία είναι μiα αρκετά διεθνοποιημένη χώρα με πολύ προοδευτικές θέσεις και πρακτικές σχετικά με τη θέση των γυναικών, συνειδητοποιείς ότι παντού υπάρχουν θέματα και χρειάζεται δουλειά και βελτίωση».

Έφυγες από τη Ντόχα και το Κατάρ, πώς είναι η νέα σου ζωή στην Ολλανδία;
«Ναι, ήμουνα για περίπου 4 χρόνια στο Κατάρ και επέστρεψα στην Ευρώπη (Ολλανδία) πριν από ενάμιση χρόνο περίπου. Η μετάβαση μού πήρε λίγο καιρό. Ευρωπαία πίσω στην Ευρώπη να χρειάζεται μετάβαση; - αστείο ακούγεται αλλά είναι αλήθεια. Κάποιες φορές μού λείπουν οι φοιτητές και φοιτήτριες από το Κατάρ.
Η Ολλανδία είναι μια καλή χώρα για να ζεις -από τις καλύτερες θα έλεγα στη δυτική Ευρώπη, κατά τη γνώμη μου. Είναι πολύ καλύτερα από το να ήμουνα στην Αγγλία -αυτή τη στιγμή δεν θα ήθελα να επιστρέψω στην Αγγλία λόγω Brexit, αλλά και τρομακτικής πίεσης στο πανεπιστήμιο. Όταν έψαχνα για δουλειά μετά το Κατάρ, ανησυχούσα ότι δεν θα μπορέσω να βρω κάτι εκτός Αγγλίας -εκεί βρίσκεται η μεγαλύτερη αγορά εργασίας στο αντικείμενό μου. Όταν έμαθα ότι πήρα τη δουλειά στο Χρόνινχεν, πέταξα από τη χαρά μου. Το Χρόνινχεν είναι μια όμορφη πόλη. Μπορεί να είναι λίγο μακριά από το Άμστερνταμ και τη Χάγη, αλλά οι φοιτητές και το πανεπιστήμιο, που είναι αρκετά μεγάλο, δίνουν μια ωραία, ζωντανή αίσθηση στην πόλη. Κάποιες φορές βέβαια αρχίζει να βρέχει και ξεχνάει να σταματήσει. Αλλά έχει και αυτό το γούστο του εδώ γιατί οι Ολλανδοί, και κυρίως οι κάτοικοι του Χρόνινχεν, δεν πτοούνται με τίποτα: συνεχίζουν στα ποδήλατά τους σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Σιγά σιγά μπαίνεις κι εσύ σε αυτή τη νοοτροπία και δεν σε νοιάζει αν βρέχει -είναι δεδομένο ότι θα πάρεις το ποδήλατο. Τι κι αν θα είσαι βρεγμένη όλη μέρα; Χαράς το πράμα».

«Η ασφαλής τρίτη χώρα, Τουρκία»

Ποια είναι τα ακαδημαϊκά σου ενδιαφέροντα αυτό τον καιρό;
«Ακαδημαϊκά αυτή την περίοδο ασχολούμαι με το θέμα του διεθνούς δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον κυβερνοχώρο. Γράφω για την ελευθερία την έκφρασης και το δικαίωμα της ιδιωτικότητας στο online περιβάλλον αλλά και γενικότερα για το ρόλο του διεθνούς δικαίου στο να ρυθμίσει (ή όχι) σχέσεις μεταξύ κρατών και ιδιωτών online.
Όταν υπάρχει ένα θέμα ελληνικού ενδιαφέροντος, το οποίο πιστεύω ότι είναι σημαντικό, θα παρεκκλίνω λιγάκι και θα γράψω κάτι. Για την έκδοση των “8” Τούρκων στρατιωτικών στην Τουρκία είχα γράψει στην “Καθημερινή” και αργότερα σε επιστημονικό περιοδικό ότι θα ήτανε κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου αν εκδοθούν. Ευτυχώς ο Άρειος Πάγος εφάρμοσε το εθνικό και διεθνές δίκαιο και δεν επηρεάστηκε πολιτικά από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Δυστυχώς, δεν μπορεί να ειπωθεί το ίδιο για την πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου του Κράτους σχετικά με τους πρόσφυγες και την έννοια της ασφαλούς τρίτης χώρας σε σχέση με την Τουρκία. Είναι ακατανόητο στους διεθνείς νομικούς κύκλους για ποιο λόγο το Δικαστήριο δεν έκανε προδικαστικό ερώτημα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι μια κακή νομικά απόφαση και η νομική αιτιολογία του Συμβουλίου του κράτους είναι δυστυχώς φτωχή. Ο Αντιπρόεδρος Ράμμος είναι ο μόνος που μειοψήφησε επί της ουσίας. Αν δεν έτρεφα μεγάλο σεβασμό για τους ελληνικούς δικαστικούς θεσμούς και αν δεν γνώριζα το υψηλό επίπεδο νομικής γνώσης και ευσυνειδησίας, θα έλεγα ότι μιλάμε για μια πολιτική απόφαση με επίφαση και νομιμοποίηση νομικής αιτιολογίας. Δεν υπάρχει τίποτα πιο επικίνδυνο από αυτό!»

«Λέκτορας της Χρονιάς» η Μαντώ Ραχωβίτσα