Ελληνική αγορά γραφείων

Στο... απόλυτο σημείο μηδέν βρίσκεται η ελληνική αγορά γραφείων, που η οικονομική ύφεση έχει οδηγήσει σε πλήρη απραξία. Οι προβλέψεις όλων των εταιρειών συμβούλων ακινήτων συνηγορούν ότι το επόμενο διάστημα θα υπάρξει περαιτέρω πτώση των ενοικίων και της ζήτησης, ενώ η πτώση σε ετήσια βάση στο τέλος του πρώτου εξαμήνου τού 2011 διαμορφώνεται στο 11,4% για τα γραφεία υψηλών προδιαγραφών, ενώ σαφώς μεγαλύτερη είναι η πτώση σε δευτερεύουσες αγορές.

Η τελευταία έρευνα της γνωστής εταιρείας συμβούλων Savills επισημαίνει ότι η ζήτηση για μικρούς και μεσαίους γραφειακούς χώρους συνεχίζει να κινείται πτωτικά, ενώ πλέον η ανάγκη για εκλογίκευση και περιορισμό των εξόδων είναι αυτή που καθορίζει την αγορά. Οι πραγματικές νέες μισθώσεις είναι σαφώς λιγότερες και οι περισσότερες εταιρείες αυτήν τη στιγμή επιλέγουν αρχικά τη λύση της επαναδιαπραγμάτευσης για μείωση των ενοικίων. Επιπλέον, δεδομένης της έλλειψης χρηματοδότησης και των υψηλών αξιών - ακόμη - της γης, δεν υπάρχουν νέα κτήρια. Η τελευταία έρευνα της Savills αναφέρει ότι οι αποδόσεις των γραφείων στην ελληνική αγορά διαμορφώνονται πλέον στο 8%, το δεύτερο πανευρωπαϊκά υψηλότερο ποσοστό μετά το Δουβλίνο, όπου το αντίστοιχο νούμερο φθάνει το 8,5%.

Η BNP Paribas
Αντίστοιχα, αρνητικές είναι οι προβλέψεις και από την BNP Paribas Real Estate, η οποία εκτιμά ότι το τελευταίο 12μηνο, έως το Σεπτέμβριο του 2011 πραγματοποιήθηκαν συνολικά στην ελληνική αγορά μισθώσεις που αντιστοιχούν σε 31.000 τ.μ., αριθμός σαφώς μειωμένος σε σχέση με τα 46.000 που μισθώθηκαν το αμέσως προηγούμενο 12μηνο. Η ΒΝP Paribas Real Estate, η οποία συνεργάζεται στη χώρα μας με την εταιρεία συμβούλων ακινήτων «Δανός», εκτιμά ότι στο τέλος του πρώτου εξαμήνου τού 2011 οι τιμές των ενοικίων για τους πρωτοκλασάτους χώρους γραφείων ανά τ.μ. το χρόνο διαμορφωνόταν στα 264 ευρώ, ενώ όσον αφορά το ποσοστό των διαθέσιμων χώρων, αυτό διαμορφώνεται στο 14,8% για την Αθήνα.
Η ελληνική πρωτεύουσα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις της συνολικής κατάταξης πανευρωπαϊκά και, όπως επισημαίνουν στελέχη της αγοράς, οι επόμενοι μήνες αναμένονται με περαιτέρω πτώση, με το κατώτατο σημείο να προβλέπεται εντός τού 2012. Χαρακτηριστικά επισημαίνεται, μάλιστα, ότι το τρίτο τρίμηνο του 2011 ουσιαστικά δεν πραγματοποιήθηκε καμμία μεγάλη μίσθωση γραφείων στην Αθήνα, ενώ όσον αφορά το ενοίκιο στον κεντρικό επιχειρηματικό άξονα, τη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας, αυτό εκτιμάται στα 22,5 ευρώ ανά τ.μ.. Επισημαίνεται εδώ ότι το κτηριακό απόθεμα γραφείων α΄ και β΄ κατηγορίας στην Αθήνα υπολογίζεται στα πέριξ των 2.6174.000 τ.μ., αυξημένο μόλις κατά 1% σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2010.

Σταθερότητα στην αγορά πανευρωπαϊκά
Πανευρωπαϊκά, αυτό που χαρακτηρίζει αυτήν τη στιγμή την αγορά γραφειακών χώρων είναι η σταθερότητα, με τις μισθώσεις νέων χώρων να έχουν αυξηθεί μόλις κατά 1,2% σύμφωνα με τη Savills και τον τομέα των τηλεπικοινωνιών να εμφανίζεται ως ο πλέον ενεργός από όλους τους κλάδους. Ενδεικτικά αναφέρεται εδώ ότι η Google μίσθωσε νέους χώρους στο Λονδίνο, το Παρίσι, το Άμστερνταμ και το Δουβλίνο. Οι αναλυτές τής Savills εκτιμούν ότι για το υπόλοιπο έτος η ζήτηση θα σημειώσει περαιτέρω πτώση και ο μέσος όγκος των νέων μισθώσεων θα σημειώσει πτώση 6,5% στο τέλος του έτους. Αντίστοιχα, πτωτικά κινείται και η κατασκευή νέων κτηρίων γραφείων, τάση που έχει ξεκινήσει και συνεχίζεται την τελευταία διετία.
Αντίστοιχες εκτιμήσεις εκφράζουν και οι αναλυτές τής BNP Paribas Real Estate, οι οποίοι τοποθετούν τους διαθέσιμους γραφειακούς χώρους ανά την Ευρώπη αυτήν τη στιγμή στα 14,2 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα, ειδικά για τις εννέα μεγαλύτερες δυτικοευρωπαϊκές αγορές, σημειώνοντας μικρή πτώση 2% σε σχέση με τον Ιούνιο του 2011. Ακριβότερο ως προς τα ενοίκια παραμένει το κεντρικό Λονδίνο, με τιμές που φθάνουν τα 1.277 ευρώ ανά τ.μ. το χρόνο, και ακολουθεί το Παρίσι με 800 ευρώ ανά τ.μ.. Στο κεντρικό Παρίσι πραγματοποιήθηκαν οι περισσότερες μισθώσεις στο 12μηνο έως το Σεπτέμβριο του 2011, φθάνοντας τα δύο εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα συνολικά, και ακολουθεί η Μόσχα με 1,21 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα.

* ΑΡΘΡΟ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΚΕΡΔΟΣ