Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα από κάθε άποψη ήταν η εκδήλωση που διοργάνωσαν ο Φυσιολατρικός Όμιλος «Υδάτινος» και η νομαρχία Λέσβου τη Δευτέρα το βράδυ, στην αίθουσα του Νομαρχιακού Συμβουλίου Λέσβου. Στην εκδήλωση παρουσιάστηκαν δύο από τις δεκάδες μεθόδους διαχείρισης αποβλήτων ελαιοτριβείων και τυροκομείων. Ταυτόχρονα, όμως, έγινε και μια εκτεταμένη συζήτηση για το θέμα που αφορούσε στο άμεσο μέλλον του πρωτογενή τομέα και των μεταποιητικών μονάδων της Λέσβου.

Αυτός ήταν ο λόγος που την εκδήλωση παρακολούθησαν ελαιοτριβείς, τυροκόμοι, συνεταιριστές, αγροτιστές, στελέχη συνεταιρισμών, δήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι, στελέχη εταιρειών που πωλούν τεχνολογικές εφαρμογές διαχείρισης αποβλήτων, μέλη του Επιμελητηρίου Λέσβου, εκπρόσωποι των περιβαλλοντικών συλλόγων, στελέχη της Διεύθυνσης Γεωργίας, ο πρόεδρος του ΓΕΩΤΕΕ, Γιάννης Τσακίρης, ο βουλευτής της Ν.Δ. Σπύρος Γαληνός και φυσικά ο νομάρχης Παύλος Βογιατζής. Άξιος συντονιστής της τετράωρης συζήτησης ήταν ο πρόεδρος του Τμήματος Περιβάλλοντος και του Συμβουλίου Κοσμητείας της Σχολής Περιβάλλοντος, Κωνσταντίνος Χαλβαδάκης.
Ενδεικτικό του μεγάλου ενδιαφέροντος που είχε η εκδήλωση αυτή, ήταν ότι μια ώρα πριν την έναρξή της, στο γραφείο του νομάρχη, συναντήθηκαν ο κ. Βενετσάνος και οι συνεργάτες του με τους τυροκόμους Φάνη Ρόδο και Ιγνάτη Θυμέλη. Αντικείμενο της συνάντησης ήταν η επικείμενη συμφωνία για τη διαχείριση των αποβλήτων των δύο τυροκομείων.

Η συζήτηση
Από τις πρώτες παρεμβάσεις που έγιναν στη συζήτηση ήταν αυτή της γεωπόνου της Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Πίττικα. Η οποία αντέκρουσε το επιχείρημα του κ. Βενετσάνου πως οι ελαιοπαραγωγοί θα χάσουν την επιδότηση από το ποιοτικό παρακράτημα αν δεν μπουν τα ελαιοτριβεία στο σύστημα ολοκληρωμένης διαχείρισης. Η κ. Πίττικα εξήγησε ότι η εξτρά επιδότηση που λαμβάνουν οι ελαιοπαραγωγοί και οι αρχές της ολοκληρωμένης διαχείρισης που πρέπει να εφαρμόζουν, δεν έχουν καμμία σχέση με τη διαχείριση των αποβλήτων των ελαιοτριβείων.
Ο τυροκόμος κ. Μυστακέλλης, σε παρέμβασή του, ρώτησε το νομάρχη και τον παριστάμενο διευθυντή της Διεύθυνσης Βιομηχανίας, κ. Παρασκευά: «Αν εμείς έρθουμε σε συμφωνία με την “Τυροζωμός” και παραδώσουμε σε αυτήν το τυρόγαλο και τα άλλα απόβλητά μας, θα λάβουμε κανονική άδεια λειτουργίας;» Και ο νομάρχης απάντησε: «Αν λάβει άδεια λειτουργίας η μονάδα της “Τυροζωμός”, θα λάβετε και εσείς άδεια λειτουργίας.» Ο κ. Παρασκευάς απέφυγε να πει οτιδήποτε.
Ο πρόεδρος του ΓΕΩΤΕΕ, Γιάννης Τσακίρης, πρότεινε η νομαρχία σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου να κάνουν αξιολόγηση των υπαρχόντων μεθόδων επεξεργασίας των αποβλήτων, ώστε οι επιχειρήσεις να διαλέξουν την καλύτερη δυνατή και εκείνη που θα είναι οικονομικά πιο συμφέρουσα.



Το μέλος του Δ.Σ. του Επιμελητηρίου Λέσβου Γιώργος Παπαρίσβας, σε ερώτηση προς τον κ. Βενετσάνο, ζήτησε να μάθει σε ποια φάση της παραγωγικής διαδικασίας λαμβάνονται τα προϊόντα που στη συνέχεια μπορούν να πωληθούν. Ο κ. Βενετσάνος εξήγησε ότι στην περίπτωση της Λέσβου δε θα υπάρχει αυτό το τμήμα κι όλα τα στοιχεία που μπορούν να αξιοποιηθούν θα ενσωματώνονται στο λίπασμα που θα παράγεται.
Ο δήμαρχος της Γέρας και πρόεδρος της ΤΕΔΚ εξέφρασε την αγωνία του, λέγοντας συγκεκριμένα ότι είναι ανάγκη να προχωρήσουν άμεσα τέτοιες επενδύσεις θυμίζοντας παράλληλα και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σήμερα οι δήμοι για τη διαχείριση των σκουπιδιών.
Ο νομαρχιακός σύμβουλος Σταύρος Πολίτης έθεσε τρεις αρχές πάνω στις οποίες πρέπει να στηριχθεί η αντιμετώπιση του ζητήματος. Είπε χαρακτηριστικά ότι η συγκομιδή της ελιάς και το άλεσμα του ελαιοκάρπου πρέπει να συνεχιστεί, η κτηνοτροφία και η τυροκόμηση του γάλακτος πρέπει να συνεχιστεί, η ρύπανση του περιβάλλοντος πρέπει να σταματήσει.
O δήμαρχος Μανταμάδου, Στέφανος Αποστόλου, με τη σειρά του υποστήριξε ότι οι μικρές μονάδες δε ρυπαίνουν, αντίθετα με τις μεγάλες, θέλοντας με την αναφορά του αυτή να δικαιολογήσει την αντίθεσή του με τη λειτουργία του τυροκομείου της «Κολιός». Ακόμη ανέφερε ότι σε προηγούμενες δεκαετίες τα ελαιοτριβεία έριχναν τον κατσίγαρο στα ποτάμια, χωρίς ποτέ να δημιουργηθούν προβλήματα στη χλωρίδα και την πανίδα τους.
Ο νομάρχης Παύλος Βογιατζής θύμισε σε όλους ότι πριν δύο εβδομάδες «κάθισε στο σκαμνί» για τη ρύπανση που προκάλεσε η μονάδα του Ομίλου Κολιός στο παρελθόν.




Η μέθοδος Βενετσάνου
Ο κ. Βενετσάνος έχει δημιουργήσει την εταιρεία Biotev, η οποία δραστηριοποιείται στον τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων ελαιοτριβείων, τυροκομείων και οινοποιείων. Στη Μυτιλήνη έχει δημιουργηθεί μια εταιρεία με την επωνυμία «Ελαιοζωμός», η οποία επιδιώκει να δημιουργήσει μονάδα επεξεργασίας κατσίγαρου στην περιοχή της Γέρας. Έχει αποκτήσει το οικόπεδο στο οποίο θα εγκατασταθεί, έχουν γίνει τα σχέδια της μονάδας και έχει λάβει έγκριση περιβαλλοντικών όρων από την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου. Όμως η επένδυση μέχρι σήμερα δεν έχει ολοκληρωθεί.
Παράλληλα βρίσκεται υπό σύσταση η δημιουργία μονάδας επεξεργασίας αποβλήτων τυροκομείων στη Βατούσα, σε οικόπεδο που ανήκει στη «Λεσβιγάλ». Με τη μονάδα αυτή αναμένεται να συνεργαστούν οι τυροκομικές επιχειρήσεις Φάνη Ρόδου και Θυμέλη και το όνομά της θα είναι «Τυροζωμός». Η μονάδα αυτή λειτούργησε πειραματικά για ένα μήνα πέρυσι την άνοιξη.
Μια τρίτη μονάδα έχει δημιουργηθεί στο Κληροδότημα Σημαντήρη και ήδη λειτουργεί. Η πρώτη μονάδα της Biotev κατασκευάστηκε στην Πάρο και θεωρείται ως το κύριο επιχείρημα του κ. Βενετσάνου και των συνεργατών του ότι η μέθοδος που προτείνουν μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά.
Το μεγάλο τους πρόβλημα είναι ότι δε διαθέτουν τα κεφάλαια που απαιτούνται για να πραγματοποιήσουν την επένδυση. Αν και δεν αναφέρθηκε στην παρουσίαση το κόστος υλοποίησης αυτής της επένδυσης, εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τα δύο εκατομμύρια ευρώ για την «Ελαιοζωμός». Η μονάδα της «Τυροζωμός» αναμένεται να κοστίσει περισσότερα από 200.000 ευρώ, ενώ σε αυτήν ήδη έχουν επενδυθεί 120.000.
Η διαχείριση των αποβλήτων με τη μέθοδο αυτή θα επιβαρύνει το κόστος του ελαιολάδου κατά 0,4 έως 0,5 ευρώ ανά κιλό. Συγκεκριμένα, ο κ. Βενετσάνος εκτιμά ότι η διαχείριση των αποβλήτων του ελαιοτριβείου αποτιμάται σε 0,01 ευρώ ανά κιλό ελιάς. Για το τυρόγαλο η συμφωνία που έχει κλειστεί, προβλέπει ότι οι τυροκόμοι θα πληρώνουν 7,00 ευρώ για την επεξεργασία του και 5,00 ευρώ για τα άλλα υγρά απόβλητά τους. Το κόστος μεταφοράς θα επιβαρύνει και στις δύο περιπτώσεις τους ελαιοτριβείς και τους τυροκόμους.


Η μέθοδος Europolat
H μέθοδος που προωθεί η Europolat του κ. Στρατή Γόμου, εφαρμόζεται ξεχωριστά σε κάθε ελαιοτριβείο. Αυτό έχει ως συνέπεια να μην έχει σταθερό κόστος. Ωστόσο, μια μέση μονάδα υπολογίζεται ότι κοστίζει όσο και ένα μέσο ελαιοτριβείο, δηλαδή περί τα 400.000 ευρώ.
Η επένδυση αυτή μπορεί να χρηματοδοτηθεί από κοινοτικά προγράμματα ή αναπτυξιακούς νόμους με ποσοστό 65%, σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο κ. Γόμος, πράγμα που σημαίνει ότι το πραγματικό ύψος της επένδυσης που καλείται να πραγματοποιήσει ο κάθε ελαιοτριβέας ανέρχεται στα 140.000 ευρώ. Η επένδυση αυτή δε δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μειώνεται το λειτουργικό κόστος της.
Με την εφαρμογή της, το κάθε ελαιοτριβείο αντιμετωπίζει μόνο του το πρόβλημα της διαχείρισης των αποβλήτων και δεν εξαρτάται από την πορεία άλλων επιχειρήσεων.
Σε ό,τι αφορά στο λειτουργικό κόστος, ο κ. Γόμος, μετά από ερώτηση, ανέφερε ότι «αυξάνει κατά 30% τα λειτουργικά έξοδα του ελαιοτριβείου και κατά 60% τα έσοδά του». Συγκεκριμένα, αν ένα ελαιοτριβείο το 2010 έχει έσοδα 64.880 ευρώ, με την εφαρμογή της μεθόδου αυτής θα ανεβούν στα 97.440 ευρώ.
Αν η συγκεκριμένη μέθοδος εφαρμοζόταν σε όλα τα ελαιοτριβεία της Λέσβου, με μια παραγωγή 80.000 τόνων ελαιοκάρπου θα είχαν μηδενική παραγωγή κατσίγαρου, από του 96.000 τόνους που έχουμε σήμερα. Η κατανάλωση νερού θα πέσει από τους 89.600 τόνους στους 25.648 τόνους και τα έσοδα από τα 5.520.000 ευρώ θα ανέλθουν στα 9.415.000 ευρώ.
Για κίνηση της μονάδας θα χρησιμοποιείται η πυρήνα που παράγει το ελαιοτριβείο ως καύσιμο.
Το σύστημα της Europolat ονομάζεται «“Οlive Μill Envirotech», εφαρμόζεται ήδη στην Τουρκία και έχει ήδη παρουσιαστεί στη Σάμο και τα Χανιά.