Στο κατάμεστο θέατρο του Φ.Ο.Μ. στη Μυτιλήνη πραγματοποιήθηκε το 3ο TEDxLesvos, πριν από μερικές εβδομάδες-συγκεκριμένα το Σάββατο 11 Νοεμβρίου το απόγευμα- με θέμα το «Click», . Σε ένα event, που εστιαζόταν στα προσωπικά «success stories», οι θεατές είχαν την ευκαιρία να ακούσουν έξι ομιλίες για την τεχνολογία, την επιχειρηματικότητα, την καινοτομία και τον επαγγελματικό προσανατολισμό, την ψυχολογία και τη διαφορετικότητα και να απολαύσουν ένα performance από το Πειραματικό Χορωδιακό Εργαστήρι των «Animato».

Όλες οι ομιλίες ξεχώρισαν γιατί έδιναν διαφορετικές οπτικές. Σήμερα όμως θα ασχοληθούμε με αυτή του Στρατή Καμάτσου, που ανέπτυξε την έννοια της κοινωνικής επιχειρηματικότητας θίγοντας τη σύζευξη της επιχειρηματικότητας με την επίτευξη των κοινωνικών αξιών. Αν και νομικός, ασχολείται με την παραγωγή και εμπορία ελαιολάδου, συνδυάζοντας την επιχειρηματική του δραστηριότητα με το κοινωνικό έργο. Για κάθε ένα μπουκάλι λάδι που πουλά, ένα δένδρο φυτεύεται στην Αφρική, στο πλαίσιο ενός project που παράλληλα «πολεμά» τον αναλφαβητισμό και την ανεργία σε περιοχές του κόσμου που ανθίζουν. Σύνθημά του; «Ο πλανήτης είναι ένας ζωντανός οργανισμός ο οποίος οφείλει να διατηρήσει τη φυσική του διαύγεια, αποδεσμευμένος από τη μάστιγα της κερδοσκοπίας».

10.500 δέντρα και δουλειές σε ντόπιους

Ο Στρατής Καμάτσος ήθελε πάντα να φτιάξει μια κοινωνική επιχείρηση για να δημιουργήσει «μεγαλύτερη αξία από το κέρδος». Και φαίνεται ότι τα κατάφερε: για ένα μπουκάλι λάδι που πουλάει η επιχείρησή του «evo³» (evolution, extra virgin organic olive oil), ένα δέντρο φυτεύεται σε μια αποψιλωμένη περιοχή στην Αφρική ή στην Αϊτή. «Είμαστε υπερήφανοι να λέμε ότι έχουμε φυτέψει περισσότερα από 10.500 δέντρα και δημιουργήσαμε πάνω από 100 εργάσιμες ημέρες για τους ντόπιους», ανέφερε στην εφημερίδα μας.

H βάση για όλα αυτά ήταν η αγάπη των στελεχών της εταιρείας -που εδρεύει στη Μυτιλήνη- για το περιβάλλον και την καταπολέμηση της καταστροφής του. «Ετσι, σκεφτήκαμε, γιατί να μη δημιουργήσουμε έναν πλήρη κύκλο;» προσθέτει. Συνεργαζόμενος με τον φιλανθρωπικό οργανισμό «Eden Projects», προώθησε το εξής πλάνο: Οι άνεργοι ντόπιοι να βρίσκουν δουλειά φυτεύοντας και φροντίζοντας τα δέντρα προς όφελος του περιβάλλοντος. «Αλλά δεν σταματάμε εκεί», τονίζει. «Με τη δεντροφύτευση αποκαταστάθηκαν οι βιότοποι, η γεωργική γη γίνεται εύφορη ξανά, οι ντόπιοι ενδιαφέρονται να προστατεύσουν ξανά τα δάση, από τα περισσότερα έσοδα από τη γεωργία μειώθηκε η παιδική εργασία, οι άνθρωποι άρχισαν να χτίζουν και να συντηρούν τα σχολεία και μειώθηκε η εμπορία ανθρώπων. Όλα αυτά από την απλή πράξη φύτευσης ενός δέντρου!»

 
Αιθιοπία. Για ένα μπουκάλι λάδι φυτεύεται ένα δέντρο από την επιχείρηση του κ. Καμάτσου

Οι «ρίζες» του

Ο κ. Καμάτσος μάς μίλησε για την οικογένειά του: Πριν από 76 χρόνια, το 1941, τέτοια εποχή, «ο παππούς μου, που ήταν τότε στην ίδια ηλικία, φόρτωνε το καΐκι με την παραγωγή ελαιολάδου του ενώ νύχτωνε - τραβούσε για το Άγιο Όρος στα κρυφά για να ανταλλάξει το πιο πολύτιμο αγαθό που είχε με άλλα πολύτιμα τρόφιμα για να συντηρήσει τη γυναίκα και τα πέντε παιδιά του. Εάν οι Γερμανοί τον πιάνανε, θα μπορούσε να πάρουν όλο το λάδι του ή το χειρότερο, να το σκότωναν. Εάν γινόταν αυτό, ο πατέρας μου ίσως να μην είχε επιβιώσει, να μην είχε σπουδάσει ιατρική και μην είχε βοηθήσει τόσους ανθρώπους».

Είναι αισιόδοξος. «Κάθε μέρα είναι δώρο. Σε ό,τι κάνουμε πρέπει να έχουμε έναν σκοπό για ένα καλύτερο αύριο. Πρέπει να δίνουμε αξία στις προσπάθειές μας, είτε κοινωνική, είτε περιβαλλοντική, είτε ηθική. Πρέπει κανείς να ρωτά τον εαυτό του πώς τον βλέπει σε 10 ή σε 20 χρόνια. Κι όπως λέει ο Γκάντι: “Εσύ πρέπει να είσαι η αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο... μην περιμένεις από τους άλλους να γίνουν ή να κάνουν αυτή την αλλαγή”».

«Ήθελα να κάνω τη διαφορά»

Ο Στρατής Καμάτσος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αμερική, κοντά στη Νέα Ορλεάνη. Μετακόμισε με την οικογένειά του στην Ελλάδα όταν ήταν 12 ετών και στη συνέχεια σπούδασε Νομική στην Αγγλία και στην Αμερική: «Ήθελα να κάνω διαφορά στην κοινωνία και να παλέψω για τον άνθρωπο και τη δικαιοσύνη. Για πρώτη φορά στη Νομική Σχολή κατάλαβα τι σήμαινε να δημιουργήσεις αξίες μέσω της συνεργασίας. Εγώ και ένας φίλος μου ιδρύσαμε μια οργάνωση -το book society. Βρίσκαμε εκπαιδευτικά βιβλία χρησιμοποιημένα και τα δίναμε σε φοιτητές που δεν είχαν την οικονομική άνεση να τα αγοράζουν καινούρια. Ήταν η πρώτη επαφή μου με κοινωνική επιχείρηση, χωρίς να το ξέρω». Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, άφησε τη Νομική για να ασχοληθεί με αυτό που ξεκίνησε ο παππούς του και συνέχισε ο πατέρας του, την ελιά και το ελαιόλαδο. Και έτσι γεννήθηκε το «evo³ olive farms».

Η όλη λογική της κοινωνικής επιχειρηματικότητας εδράζεται για τον κ. Καμάτσο στο «BIB» (Business, Impact, Brand), που για εκείνον μεταφράζεται στο «τι θες να κάνεις και γιατί», «τι αξία δημιουργείς» και «τι ταυτότητα έχεις, εκτός από ετικέτα». Μάλιστα για το σχέδιό του μίλησε αναλυτικά και στην «Καθημερινή».

Η «κοινωνική επιχειρηματικότητα»

Τι είναι η κοινωνική επιχειρηματικότητα; Ο κ. Καμάτσος παραθέτει τον ορισμό του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ ότι η κοινωνική επιχειρηματικότητα ευθυγραμμίζεται με τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές δραστηριότητες της εταιρείας με επιχειρηματικούς σκοπούς και αξίες.

Γιατί την επιλέγει; «Στο ταχέως μεταβαλλόμενο περιβάλλον στο οποίο ζούμε τα τελευταία 20 χρόνια -η τεχνολογία εξελίχθηκε ταχύτερα από ποτέ, αλλά ο κόσμος στον οποίο ζούμε κατέρρευσε πιο γρήγορα. Έχουμε υπερπληθυσμό: υπάρχουν 7.1 δισ. άνθρωποι στη γη. Το 1/5 του παγκοσμίου πληθυσμού έχει στα χέρια του το 76% των φυσικών πόρων ενώ οι φτωχοί, το 1/5 του πληθυσμού έχει μόνο 1.5%. Το 2015, υπήρχαν 3 εκατ. δέντρα στη Γη. Αυτό ακούγεται καλό αλλά, κόβονται πάνω από 15 δισεκατομμύρια δέντρα κάθε χρόνο. Και ακόμα αν ληφθεί υπόψη η ανάπτυξη νέων δέντρων, τα δάση μας συρρικνώνονται περίπου 10 δισεκατομμύρια δέντρα κάθε χρόνο.

Πρέπει να αρχίσουμε να επαναπροσδιορίζουμε την αξία μας στην κοινωνία και τον τρόπο με τον οποίο συνδεόμαστε με αυτό και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η κοινωνική επιχείρηση πρέπει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο».

Με τον Συνεταιρισμό Παρακοίλων

Η επιχείρηση του κ. Καμάτσου ακολούθησε την ίδια λογική και στη γενέτειρά της. Συνεργάζεται με τον Συνεταιρισμό Γυναικών Παρακοίλων Λέσβου και μαζί δημιούργησαν πρωτότυπα τοπικά προϊόντα, όπως τη μαρμελάδα ελιάς -«που έχει γίνει επιτυχές εξαγωγικό προϊόν στην Αμερική. Η συνεργασία αυτή δίνει στις γυναίκες αυτές ένα σημαντικό συμπληρωματικό εισόδημα». Επίσης, έγινε μέλος του UN Global Compact και πρόσφατα ξεκίνησε συνεργασία στις ΗΠΑ με την AACR American Association Cancer Research, ώστε «να δίνουμε 0,25 δολάρια ΗΠΑ για κάθε προϊόν που πωλείται. Αυτήν τη στιγμή είμαστε σε συζητήσεις να δημιουργήσουμε μια ερευνητική συνεργασία με επίκεντρο τη διατροφή και τον καρκίνο, βλέποντας τα πρακτικά αποτελέσματα που μπορεί να έχει το ελαιόλαδο κατά του καρκίνου».