Εξηγήσεις ζητά από τον Δήμο Δυτικής Λέσβου το Συντονιστικό Γραφείο Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών της Γενικής Διεύθυνσης του Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του Υπουργείο Περιβάλλοντος με έγγραφο που απέστειλε στις 21/06/2023. Σε αυτό καταλήγει καλώντας τον Δήμο να καταθέσει στην αρμόδια υπηρεσία τις απόψεις του, ως υπεύθυνος φορέας εκμετάλλευσης της περιοχής στην οποία προκλήθηκε περιβαλλοντική ζημία, για τις εργασίες διάνοιξης και επέκτασης του μη αδειοδοτημένου ιπποδρομίου και την διοργάνωση ιππικών αγώνων εντός προστατευόμενης περιοχής καθώς και πρόταση μέτρων αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημίας.

Το σχετικό έγγραφο κοινοποιείται, μεταξύ άλλων, στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Μυτιλήνη, στα Αστυνομικά Τμήματα Αγίας Παρασκευής και Καλλονής.

Στο έγγραφο με θέμα : «Διαπίστωση πρόκλησης περιβαλλοντικής ζημίας από την διοργάνωση ιππικών αγώνων σε οικότοπο προτεραιότητας στην προστατευόμενη περιοχή των Αλυκών Αγίας Παρασκευής (Καλλονής) Ν. Λέσβου – καθορισμός μέτρων αποκατάστασης» μνημονεύονται όλα εκείνα τα έγγραφα της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου που είχαν προηγηθεί των εκδηλώσεων και που ζητούσαν την προστασία της περιοχής. Ενδεικτικά εκείνο της 24-04-2023 που διαπιστώνεται ότι «πλησίον της εκβολής του περιμετρικού καναλιού της Αλυκής Καλλονής και στην ευθεία της κατασκευής του νέου παράνομου ιπποδρόμου γίνεται προσπάθεια δημιουργίας γεφυριού με τοποθέτηση μπαζών και σωλήνων», και ζητούσε από τον Δήμο Δυτικής Λέσβου: «να φροντίσει άμεσα ώστε να απομακρυνθούν τα μπάζα που αποτέθηκαν παρακείμενα της κοίτης του περιμετρικού καναλιού της Αλυκής». Ακολούθως στις 30-5-2023, η Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου με νέο έγγραφό της (σχετ. 11΄) ζητούσε από τα ΑΤ Καλλονής και Αγίας Παρασκευής και από τον Δήμο Δυτικής Λέσβου τη συνδρομή τους: «… με αυξημένη επιτήρηση, προκειμένου να αποφευχθούν οι οχλούσες δραστηριότητες εάν αυτές πρόκειται να διεξαχθούν εντός της προστατευόμενης περιοχής».

Διαπίστωση πρόκλησης περιβαλλοντικής ζημίας – αρμόδια αρχή για τον καθορισμό μέτρων αποκατάστασης 

Με τα (12΄και 13΄) σχετικά έγγραφα του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής ( ΟΦΥΠΕΚΑ), η υπηρεσία μας ενημερώθηκε ότι στην προστατευόμενη περιοχή των Αλυκών Αγίας Παρασκευής (Καλλονής) έχει προκληθεί εκτεταμένη περιβαλλοντική ζημία και ειδικότερα καταστροφή της φυσικής βλάστησης και αλλοίωση των φυσικών ιδιοτήτων του εδάφους στον οικότοπο προτεραιότητας 3170* Μεσογειακά εποχικά τέλματα καθώς και υποβάθμιση σημαντικού ενδιαιτήματος για τα είδη πανίδας και ορνιθοπανίδας της εν λόγω περιοχής εξαιτίας:

1) Επεμβάσεων διάνοιξης μήκους περίπου 900 μέτρων και πλάτους 7 μέτρων σε συνέχεια του υφιστάμενου μη αδειοδοτημένου (σύμφωνα με το 10΄ σχετικό) ιπποδρομίου και την απόθεση ποσοτήτων από πέτρες, βράχια και μεγάλους πλαστικούς σωλήνες στις όχθες του καναλιού που βρίσκεται ανάμεσα στην παράνομη διάνοιξη (σχετ. 12΄).

2) Της πραγματοποίησης ιππικών αγώνων στις 5-6-2023 και της κίνησης μοτοσικλετιστών εντός της παράνομης διάνοιξης, στους οποίους παραβρέθηκαν περισσότερα από 600 άτομα στο χώρο εντός της παράνομης διάνοιξης και εντός των μεσογειακών εποχιακών τελμάτων, καθώς και της κίνησης αυτοκινήτων εκτός της παράνομης διάνοιξης (σχετ. 13΄).

Η διαπίστωση πρόκλησης της περιβαλλοντικής ζημίας έγινε αρμοδίως σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παρ. 9 του άρθρου 6 του Π.Δ. 148/2009, με το (3΄) σχετικό έγγραφο από τον ΟΦΥΠΕΚΑ, και κατά συνέπεια υπάγεται στις διατάξεις του Π.Δ. 148/2009 για την πρόληψη και την αποκατάσταση περιβαλλοντικών ζημιών.

Η περιοχή των Αλυκών της Αγίας Παρασκευής όπου προκλήθηκε η περιβαλλοντική ζημία, βρίσκεται εντός των περιοχών του δικτύου NATURA 2000 με τις ονομασίες:

• «GR4110004 - Λέσβος Κόλπος Καλλονής και χερσαία παράκτια ζώνη» που αποτελεί Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ) της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και
• «GR4110007 - Παράκτιοι υγρότοποι και Κόλπος Καλλονής» που αποτελεί Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.

Σύμφωνα με την παρ. 1α του άρθρου 6 του Π.Δ/τος 148/2009 (σχετ. 1) αρμόδια αρχή για τον καθορισμό των κατάλληλων μέτρων αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημιάς, είναι το ΥΠΕΝ/ΣΥΓΑΠΕΖ.

Επιπρόσθετα, παρατίθενται τα παρακάτω στοιχεία που προκύπτουν από την υπηρεσιακή αλληλογραφία για τον εντοπισμό του υπεύθυνου φορέα εκμετάλλευσης και αποδεικνύουν την αιτιώδη συνάφεια μεταξύ της δραστηριότητας (διάνοιξη εντός προστατευόμενης περιοχής και διοργάνωσης ιππικών αγώνων) και της επελθούσης περιβαλλοντικής ζημίας :

1. Η Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, σε συνέχεια καταγγελίας που υποβλήθηκε, ζήτησε με το (9΄) σχετικό έγγραφό της από το Δήμο Δυτικής Λέσβου που διαχειρίζεται την εν λόγω έκταση (νοικιάζοντας τη ως βοσκοτόπια): «… να φροντίσει ώστε να αποκοπεί η πρόσβαση με τη τοποθέτηση μπάρας και την επέκταση της περίφραξης, ώστε να καταστεί δυνατή η ανάκαμψη του οικοσυστήματος και η φυσική αποκατάσταση του περιβάλλοντος και ταυτόχρονα να αποτραπούν οι μελλοντικές παρόμοιες επεμβάσεις. Για να εξυπηρετηθούν οι σύλλογοι θα πρέπει να κατασκευαστεί νόμιμος χώρος ιπποδρομίου, εκτός προστατευόμενων περιοχών, που να πληροί τις προδιαγραφές τόσο για τους αγωνιζόμενους όσο και για τα ζώα που συμμετέχουν αλλά και το κοινό που παρακολουθεί. Μέχρι τότε θα πρέπει να φροντίσετε, με τη συνδρομή των αστυνομικών Τμημάτων της περιοχής αρχών… να μην χρησιμοποιείται ο χώρος σαν ιπποδρόμιο για προπονήσεις, ασκήσεις, επιδείξεις και αγώνες».
2. Στις 24-4-2023, η Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, με το (10΄) σχετικό έγγραφό της, μετά από νέα αυτοψία κατά την οποία διαπίστωσε ότι «πλησίον της εκβολής του περιμετρικού καναλιού της Αλυκής Καλλονής και στην ευθεία της κατασκευής του νέου παράνομου ιπποδρόμου γίνεται προσπάθεια δημιουργίας γεφυριού με τοποθέτηση μπαζών και σωλήνων», και ζήτησε από τον Δήμο Δυτικής Λέσβου: «να φροντίσει άμεσα ώστε να απομακρυνθούν τα μπάζα που αποτέθηκαν παρακείμενα της κοίτης του περιμετρικού καναλιού της Αλυκής».
3. Στις 30-5-2023, η Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου επανήλθε με νέο έγγραφό της (σχετ. 11΄) πριν την διεξαγωγή των ιππικών δεξιοτεχνιών, και ζήτησε από τα ΑΤ Καλλονής και Αγίας Παρασκευής και από τον Δήμο Δυτικής Λέσβου τη συνδρομή τους: «… με αυξημένη επιτήρηση, προκειμένου να αποφευχθούν οι οχλούσες δραστηριότητες εάν αυτές πρόκειται να διεξαχθούν εντός της προστατευόμενης περιοχής».
4. Στις 02-06-2023, η Μονάδα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Βορειοανατολικού Αιγαίου του ΟΦΥΠΕΚΑ του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με το (12΄) σχετικό έγγραφό της και αφού διαπίστωσε «εκτεταμένη καταστροφή της φυσικής βλάστησης, αλλοίωση των φυσικών ιδιοτήτων του εδάφους σε οικότοπο προτεραιότητας καθώς και υποβάθμιση του κρίσιμου ενδιαιτήματος για τα είδη πανίδας και ορνιθοπανίδας της προστατευόμενης περιοχής» κατέληξε: « Θα πρέπει να υπάρξει άμεση προτροπή νέων επεμβάσεων στην περιοχή και ταυτόχρονα να διασφαλιστεί πως η πληγείσα έκταση θα επανέλθει με φυσικό τρόπο. Για το λόγο αυτό θεωρείται άκρως απαραίτητη η πλήρης απαγόρευση κάθε είδους δραστηριότητας στην έκταση της διάνοιξης, όπως η κίνηση οχημάτων, η επαναλαμβανόμενη εξάσκηση αλόγων κλπ. Για το σκοπό αυτό θα ήταν χρήσιμη η περίφραξη από το Δήμο Δυτικής Λέσβου, στον οποίο ανήκει η έκταση, επαρκών σημείων αυτής ώστε να μην είναι δυνατή η πρόσβαση από οχήματα ή εξασκούμενα άλογα (όπως διαπιστώθηκε να επιχειρείται από τη διάνοιξη και μετά)».

Β. Σε συνέχεια των ανωτέρω και προκειμένου η υπηρεσία μας να προβεί στις προβλεπόμενες από το άρθρο 9 του Π.Δ/τος 148/2009 (σχετ. 3΄) ενέργειες για την αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημιάς, καλείστε εντός δέκα (10) εργασίμων ημερών από τη λήψη του παρόντος να καταθέσετε στην υπηρεσία μας:

α) τις απόψεις σας, ως υπεύθυνος φορέας εκμετάλλευσης της περιοχής στην οποία προκλήθηκε περιβαλλοντική ζημιά, για τις εργασίες διάνοιξης και επέκτασης του μη αδειοδοτημένου ιπποδρομίου και την διοργάνωση ιππικών αγώνων εντός προστατευόμενης περιοχής, καθώς και

β) πρόταση μέτρων αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημιάς.