Ένα περίπου εκατομμύριο θα επενδύσει η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου στις δράσεις του προγράμματος τουριστικής προβολής των νησιών για το έτος 2025 με το μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας, εκείνο των 150.000 ευρώ, να διατίθεται για διαφήμιση.

Αναλυτικότερα ο προϋπολογισμός είναι της τάξεως των 700.000 ευρώ και εξ αυτών 40.000 € προορίζονται για συμβουλευτικές υπηρεσίες – μελέτες, 150.000 € για διαφήμιση – τουριστικό marketing, 50.000€ για δημιουργία ιστοτόπων διαδικτυακών και ψηφιακών εφαρμογών, 25.000  € για δημιουργία / αγορά προωθητικού υλικού, 40.000  € για συμμετοχή σε εκθέσεις και άλλες προωθητικές ενέργειες στο εσωτερικό και εξωτερικό,  5.000 € για ενέργειες ενημέρωσης – επιμόρφωσης, 60.000  € για διοργανώνεις – συνδιοργανώσεις πολιτιστικών γεγονότων / αθλητικών δράσεων / γαστρονομικών εκδηλώσεων  και 30.000 € για ενέργειες δημοσιότητας προορισμών. Επιπλέον 300.000 ευρώ κατανέμονται για τουριστική προβολή σε Λέσβο – Λήμνο (100.000 ευρώ), Χίο (100.000ευρώ) και Σάμο – Ικαρία (100.000 ευρώ).

Οι στόχοι και οι προτεραιότητες

Ως βασικές αγορές για τα νησιά της Π.Β.Α. καταγράφονται το Ηνωμένο Βασίλειο, η Τουρκία, οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής λόγω της ομογένειας, η Ολλανδία, οι Σκανδιναβικές χώρες και η Γερμανία.

Μάλιστα σημειώνεται ότι είναι σημαντικό να γίνουν προσπάθειες για την επαναπροσέγγιση ευρωπαϊκών τουριστικών αγορών από τις οποίες υπήρχαν στο παρελθόν απευθείας πτήσεις, όπως για παράδειγμα η Γερμανία και η Φινλανδία για τη Λέσβο, η Γαλλία για τη Σάμο, η Ολλανδία, το Βέλγιο και η Νορβηγία για την Χίο.

Μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι τα τελευταία χρόνια στα νησιά δραστηριοποιούνται όλο και περισσότερο τουριστικές επιχειρήσεις που προσφέρουν ειδικά τουριστικά προϊόντα, που έχουν να κάνουν με δραστηριότητες στη φύση, ως προς αυτό το σκέλος στο νησί της Λέσβου σημειώνονται Περιπατητικός Τουρισμός, Οικοτουρισμός/Γεωπάρκο, Birdwatching, Τουρισμός Ευεξίας/Θερμές Πηγές, Gay Lesbian κλπ.

Οι στόχοι της ΠΒΑ ως προς τις δράσεις είναι:

1. Αύξηση της αναγνωρισιμότητας των νησιών της Π.Β.Α. και ανάπτυξη διακριτής τουριστικής ταυτότητας, τόσο για το σύνολο της Π.Β.Α., όσο και για κάθε νησί ξεχωριστά (destination branding)
2. Προβολή των νησιών της Π.Β.Α. ως προορισμών που μπορούν να προσφέρουν ένα ασφαλές, διαφοροποιημένο και ειδικό, αλλά ταυτόχρονα και αυθεντικό τουριστικό προϊόν, βασισμένο στα ιδιαίτερα φυσικά και πολιτισμικά γνωρίσματα του κάθε νησιού
3. Την προώθηση του τουρισμού εμπειρίας και αναζωογόνησης, με την προβολή θεματικών μορφών τουρισμού στα νησιά της Περιφέρειας (γαστρονομικός, πολιτιστικός, αθλητικός, θαλάσσιος, φυσιολατρικός, προσκυνηματικός, ιαματικός και τουρισμός ευεξίας, κλπ.)
4. Διασύνδεση της τουριστικής προβολής με τη γαστρονομία, την αγροδιατροφή, τον πολιτισμό και το περιβάλλον των νησιών, ώστε να υπάρξει εμβάθυνση της διασύνδεσης του τουρισμού με άλλους παραγωγικούς κλάδους
5. Τη βελτίωση της ποιότητας ενημέρωσης και πληροφόρησης μέσω καινοτομικών μεθόδων επικοινωνίας, ψηφιακών μέσων προβολής και προώθησης, αλλά και μέσων κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Instagram,Twitter, Tik Tok κλπ).
6. Βελτίωση στη στόχευση αγορών - Προτεραιοποίηση αγορών ανά νησί και εξειδικευμένη στόχευση τμημάτων αγοράς .
7. Προσέλκυση μεγαλύτερου αριθμού επισκεπτών με άμβλυνση της εποχικότητας της τουριστικής ζήτησης και επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου

Τα δεδομένα για Λέσβο

Η τουριστική κίνηση στα νησιά της Π.Β.Α., όπως αναφέρεται, σημείωσε γενικά αύξηση, ξεπερνώντας συνολικά τα επίπεδα του 2019 πριν την εμφάνιση της υγεινομικής κρίσης του Covid 19 αλλά και τα επίπεδα του 2014 πριν την εμφάνιση της προσφυγικής/μεταναστευτικής κρίσης, όπως προκύπτει από τα στοιχεία αφίξεων από τις  απ΄ευθείας πτήσεις εξωτερικού - πτήσεις εσωτερικού - ακτοπλοϊκές συνδέσεις εσωτερικού - ακτοπλοϊκές συνδέσεις με Τουρκία – κρουαζιέρα.

Ειδικότερα, όσον αφορά στις απευθείας πτήσεις εξωτερικού στη Λέσβο διατηρήθηκαν οι αγορές του 2023 (Μ. Βρετανία, Ολλανδία, Βέλγιο, Δανία, Νορβηγία, Σουηδία, Πολωνία) και προστεθηκαν άλλες 5 αγορές (του Ισραήλ, της Αυστρίας, της Ρουμανίας, της Σλοβενίας και της Τσεχίας), με τις αφίξεις του 2024 να σημειώνουν σημαντική αύξηση 44,08% σε σύγκριση με τις συνολικές αφίξεις charters του 2023 και για πρώτη φορά να ξεπερνούν κατά τι το επίπεδο των αφίξεων του 2014 (76.689). Ειδικότερα οι αφίξεις έως των Οκτώβριο του 2024 στην Λέσβο ήταν 76.951 όταν το 2023 είχαν κλείσει στις 53.518, το 2022 στις 46.761, το 2021 στις 18.875 και το 2020 στις 3.157.

Στις πτήσεις εσωτερικού του αεροδρομίου Μυτιλήνης παρατηρείται πτώση το διάστημα έως και τον Σεπτέμβριο του 2024 με το αντίστοιχο του 2023, της τάξης του -5,46%. Συγκεκριμένα ο αριθμός των αφίξεων έως τον Σεπτέμβριο του 2024 ήταν 136.676, όταν για το ίδιο διάστημα το 2023 ήταν 144.565, το 2022 123.055, το 2021 81.407 και το 2020 79.197.

Σε όλα τα νησιά του Β. Αιγαίου ως προς τις ακτοπλοϊκές αφίξεις των τακτικών δρομολογίων παρουσιάζεται αύξηση συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά. Ωστόσο στις αφίξεις κρουαζιέρας, εξαιρουμένης της Σάμου που σημείωσε σημαντική αύξηση (στις προσεγγίσεις και στους επιβάτες) και της Ικαρίας με μικρή αύξηση (στους επιβάτες), στα υπόλοιπα 3 νησιά (Λέσβο, Λήμνο, Χίο) παρατηρείται πτώση σε σχέση με τις αφίξεις του 2023.

Στο νησί της Λέσβου σημειώθηκε από την αρχή του έτους έως και τον Σεπτέμβριο του 2024 αύξηση των ακτοπλοϊκών αφίξεων επιβατών με τα τακτικά ακτοπλοϊκά δρομολόγια κατά 2,64% σε σύγκριση με το ίδιο διάστημα του 2024. Ωστόσο, για το 2024 ο αριθμός προσεγγίσεων κρουαζιερόπλοιων σε σύγκριση με το 2023 μειώθηκε κατά 2 προσεγγίσεις και ο αριθμός επιβατών τους κατά 21,85%.

Σε ότι αφορά τα κρουαζιερόπλοια οι προσεγγίσεις στην Λέσβο για το 2024 ήταν 7 και ο συνολικός αριθμός επιβατών 3.430 όταν το 2023 οι προσεγγίσεις ήταν 9 και ο αριθμός των επιβατών 4.389. Βέβαια να θυμίσουμε ότι στην Λέσβο ο αριθμός των προσεγγίσεων κρουαζιεροπλοίων κάποτε άγγιζε τα 100 κατ’ έτος.

Οι αφίξεις επισκεπτών μέσω τελωνείων από την Τουρκία, μια πολύ σημαντική αγορά για τα τρία μεγαλύτερα νησιά της Π.Β.Α. (Λέσβο, Χίο και Σάμο), είχαν διακοπεί απότομα από τον Μάρτιο 2020, οπότε έκλεισαν οι πύλες εισόδου, λόγω της πανδημίας. Από τον Μάρτιο του 2022 έγινε επανεκκίνηση των δρομολογίων στη Χίο και από τον Απρίλιο του 2022 στη Σάμο και τη Λέσβο. Αξίζει να σημειωθεί ότι πλέον η Τουρκία αποτελεί μια από τις σημαντικότερες αγορές για τα νησιά μας με κατακόρυφη αύξηση στον αριθμό αφίξεων οι οποίες διευκολύνθηκαν με την εφαρμογή του πιλοτικού προγράμματος έκδοσης visa στην πύλη με δικαίωμα παραμονής στους κατόχους έως επτά ημέρες που για το 2024 ξεκίνησε να ισχύει από τις 30 Μαρτίου 2024 και με τα τρέχοντα δεδομένα θα λήξει τον Μάρτιο του 2025. Το πρόγραμμα αφορά στους λιμένες Μυτιλήνης Λέσβου, Πέτρας Λέσβου, Πλωμαρίου Λέσβου, Μύρινας Λήμνου, Χίου, Βαθέος Σάμου, Πυθαγορείου Σάμου και Καρλοβασίου Σάμου.

Στη Λέσβο ο αριθμός αφίξεων τούρκων επισκεπτών έως τον Οκτώβριο του 2024 ανήλθε σε 116.875 ταξιδιώτες σημειώνοντας την εντυπωσιακή αύξηση της τάξης του 69,04% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023 (69.140 αφίξεις). Κατά τη θερινή περίοδο εκτελούνταν 6-8 προσεγγίσεις την ημέρα στη Μυτιλήνη (από Αϊβαλί και από τη Σμύρνη έως και τον Σεπτέμβριο), ενώ από τον Οκτώβριο οι προσεγγίσεις από Αϊβαλί ήταν έως και 3 ημερησίως.

Η δυναμική

Η δυναμική της ΠΒΑ μετριέται σε 381 μονάδες, 12153 δωμάτια και 23427 κλίνες σύμφωνα με στοιχεία του 2022 του INSETE. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία πρώτη σε δυναμική έρχεται η Σάμος και ακολουθεί η Λέσβος με 106 μονάδες, 3650 δωμάτια και 7147 κλίνες.

Σε αυτό το σημείο αναφέρεται ότι  το ενδιαφέρον που μπορεί κανείς να παρατηρήσει είναι ότι ενώ η Σάμος και η Λέσβος βρίσκονται στις δύο πρώτες θέσεις σε συνολικό αριθμό μονάδων και κλινών στο Β. Αιγαίο, πέφτουν στις τελευταίες θέσεις όσον αφορά τα ποσοστά που αφορούν στην προσφορά κλινών σε 4* και 5* μονάδες (με εξαίρεση την Ικαρία που καταλαμβάνει την τελευταία θέση καθώς δεν διαθέτει καμία μονάδα 4* και 5*).

Στα νησιά της Περιφέρειας Β. Αιγαίου η Λέσβος έχει τα περισσότερα ενοικιαζόμενα δωμάτια ενώ ακολουθεί η Σάμος με 276 μονάδες των 4.464 κλινών εκ των οποίων το 16% αφορά σε κλίνες μονάδων των 3 και 4 κλειδιών, η Ικαρία με 89 μονάδες των 1.235 κλινών εκ των οποίων το 7% αφορά σε κλίνες μονάδων των 3 και 4 κλειδιών, η Χίος με 159 μονάδες των 2.264 κλινών εκ των οποίων το 29% αφορά σε κλίνες μονάδων των 3 και 4 κλειδιών και η Λήμνος με 76 μονάδες των 1.274 κλινών εκ των οποίων το 50% αφορά σε κλίνες μονάδων των 3 και 4 κλειδιών.

Ακόμη σημειώνεται ότι η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου επιδεικνύει σχετικά χαμηλή τουριστική δαπάνη ανά διανυκτέρευση και βρίσκεται στην 9η θέση, γεγονός που εξηγεί και τις χαμηλές συνολικά εισπράξεις. Ωστόσο παρατηρείται ότι σκαρφαλώνει στην 4η θέση στην τουριστική δαπάνη ανά επίσκεψη, γεγονός που εξηγείται από τη μεγάλη διάρκεια παραμονής καθώς το Β. Αιγαίο κατακτά την πρώτη θέση στη μέση διάρκεια παραμονής, η οποία για το 2022 διαμορφώνεται στις 10,9 διανυκτερεύσεις, όταν ο M.O. της χώρας ήταν στις 6,9 διανυκτερεύσεις, του Νοτίου Αιγαίου στις 7,7 και της Κρήτης στις 8,2.

Αύξηση των μεγεθών

Όπως αναφέρεται μια σημαντική πτυχή του ζητήματος της τουριστικής ανάπτυξης του Β. Αιγαίου και καταδεικνύει ότι για την αύξηση των μεγεθών απαραίτητες προϋποθέσεις είναι:

• Αύξηση του αριθμού των διαθέσιμων κλινών
• Δημιουργία περιορισμένου αριθμού μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων - στο πλαίσιο ανάπτυξης ενός μοντέλου βιώσιμου μαζικού τουρισμού - που θα αυξήσει τη φέρουσα ικανότητα του προορισμού συνδράμοντας στην δρομολόγηση επιπλέον απ΄ ευθείας πτήσεων εξωτερικού από τους Τ.Ο και διευκολύνοντας την έλευση και μεμονωμένων τουριστών.
• Αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών των υφιστάμενων ξενοδοχείων ώστε αφενός να απευθύνονται σε υψηλότερου εισοδηματικού επιπέδου επισκέπτες κι αφετέρου να προσελκύσουν περισσότερους μεμονωμένους επισκέπτες που επιζητούν διακοπές εμπειρίας κι εκτός της τουριστικής περιόδου, τονώνοντας τις αφίξεις κατά τους μήνες «στήριξης».

«Μαύρο» από την αντιπολίτευση

Η συγκεκριμένη εισήγηση δεν έτυχε της στήριξης των μελών των αντιπολιτευόμενων παρατάξεων και αυτό γιατί όπως προκύπτει από τις τοποθετήσεις δεν λαμβάνονται υπόψη τα προβλήματα των νησιών του Βορείου Αιγαίου τα οποία έχουν αντίκτυπο στον τουρισμό, όπως ενδεικτικά αναφέρθηκε η λειψυδρία, υποδομές, ακτοπλοϊκές συνδέσεις κά. Ένας άλλος σημαντικός παρονομαστής είναι η έλλειψη μετρήσιμων στοιχείων από προηγούμενες δράσεις, στοιχεία που δείχνουν ποιες ενέργειες έχουν αντίκτυπο και ποιες όχι ούτως ώστε τα χρήματα να διοχετεύονται στοχευμένα και να μην σπαταλούνται σε ενέργειες με μηδενικό όφελος. Ακόμη ένα ζήτημα που θίχτηκε είναι ο στρατηγικός σχεδιασμός, δηλαδή, ποιος είναι ο στόχος της ΠΒΑ η ήπια τουριστική ανάπτυξη ή η άναρχη και δίχως μέτρο;

Το πρόγραμμα εγκρίθηκε με 21 ψήφους ΥΠΕΡ. Την εισήγηση καταψήφισαν οι Φιλόδωρος Βιτέλλας, Γεώργιος Τσακαλίας, Αλκιβιάδης Στεφανής, Καλλιόπη Γόμου – Πρωτογεράκη, Παντελής Μπουγδάνος, Ιωάννης Μανάρας, Αγλαΐα Κυρίτση, Γεώργιος Αμπαζής, ενώ λευκό ψήφισαν οι Κωνσταντίνος Αδαμίδης, Βασιλική Χοχλάκα, Χριστόφορος Κριμιζής.

Στόχος – λειψυδρία- ακτοπλοϊκό

Η επικεφαλής της Λαϊκής Συσπείρωσης, Αγλαΐα Κυρίτση κατά την τοποθέτησή της έθιξε το γεγονός ότι από το σχέδιο τουριστικής προβολής έλειψε ο στρατηγικός στόχος, επισημαίνοντας ότι δεν γίνεται ξεκάθαρο αν το ζητούμενο είναι ο μαζικός και άναρχος τουρισμός ή στόχος είναι μία ήπια τουριστική ανάπτυξη που σέβεται το περιβάλλον των νησιών και τα πολιτισμικά και κοινωνικά στοιχεία που συγκροτούν τον Βόρειο Αιγαίο. «Θέλουμε να γίνουν τα νησιά μας Σαντορίνη και Μύκονος, με «απαγορεύσεις» εξόδου στους ντοπιους, όπως είδαμε το καλοκαίρι, ή θέλουμε μια άλλη τουριστική ανάπτυξη με κανόνες και σεβασμό στα χαρακτηριστικά των νησιών μας;» ανέφερε χαρακτηριστικά κάνοντας ξεκάθαρο ότι η Λαϊκή Συσπείρωση θέλει ήπια τουριστική ανάπτυξη, με ευχαριστημένους τους νησιώτες μας και τους εργαζόμενους στον τουρισμό, με παρεμβάσεις που δεν αλλοιώνουν τα νησιά μας και κυρίως δεν τα στρέφουν στην πολλαπλά καταστροφική «μονοκαλλιέργεια».

Επιπλέον έθιξε το γεγονός ότι στον σχεδιασμό δεν γίνεται καμία αναφορά στην λειψυδρία με την οποία είναι αντιμέτωπα τα νησιά του Βορείου Αιγαίου, με ότι αντίκτυπο έχει αυτή η παράμετρος στον τουρισμό αλλά και στους κατοίκους των νησιών. Το τρίτο θέμα που ανάδειξε είναι το ακτοπλοϊκό και ότι σχετίζεται με αυτό, δηλαδή τιμές εισιτηρίων, δρομολόγια και υποδομές. Επιπλέον τόνισε ότι οι ελλείψεις στις δομές υγείας των νησιών αποτελούν δυσφήμιση γι’ αυτά, ενώ έθιξε το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για τους εργαζόμενους στον τουρισμό που είναι εκείνοι που καλούνται να εξυπηρετήσουν τους τουρίστες.. «Ήδη τα πρώτα καμπανάκια χτυπούν για το νεότευκτο, 5στερο ξενοδοχείο της Χίου, με τις μεγαλειώδεις πισίνες, παρά τη λειψυδρία, και με τους απλήρωτους εργαζόμενους…» ανέφερε χαρακτηριστικά και καταλήγοντας είπε «Ή θα εκπονηθεί μια ενιαία στρατηγική που θα βλέπει ως αδιαίρετη ενότητα τα δέκα νησιά μας, ή απλά θα ξοδεύονται χρήματα σε προβολές και δράσεις που δεν θα παράγουν συγκεκριμένα και μετρήσιμα αποτελέσματα και απλά θα ακολουθούν τη μόδα και τη φορά που η κάθε εποχή θα διαμορφώνει. Κατά συνέπεια των όσων προανέφερα όπως καταλαβαίνετε εμείς, όσο δεν επιλύονται και δεν ιεραρχούνται τα βασικά αυτά σημεία, όπως και πέρσι, έτσι και πρόπερσι, έτσι και φέτος, εμείς είμαστε αναγκασμένοι να καταψηφίσουμε».

Ελλείψεις δεδομένων

Η κα Βασιλική Χοχλάκα επικεφαλής της παράταξης «ΑΛΛΑΓΗ ΠΟΡΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΜΑΣ» μεταξύ άλλων ανέφερε ότι «…θα έπρεπε να έχει γίνει διαβούλευση και με άλλους φορείς που μπλέκονται ουσιαστικά με τον τουρισμό (το Επιμελητήριο, οι τουριστικοί πράκτορες, οι ξενοδόχοι…). Από κει και πέρα κι εμείς είμαστε της άποψης ότι πρέπει η ταυτότητα των νησιών μας να αναδεικνύεται και να υπάρχει ήπια τουριστική ανάπτυξη. Προφανώς βεβαίως και θέλουμε τουρισμό και επισκέπτες και ήτανε πολύ ευχάριστο που φέτος το καλοκαίρι είχαμε ανάπτυξη στις αφίξεις, αλλά βεβαίως πάλι θα πω πως πρέπει να αναπτυχθούν οι παρεχόμενες υπηρεσίες και οι συγκοινωνίες».

Και εκείνη μνημόνευσε με την σειρά της τα προβλήματα στα οποία αναφέρθηκε η κα Κυρίτση, ενώ χαρακτήρισε προβληματικό το γεγονός ότι δεν ισχύει σε όλα τα νησιά της Περιφέρειας το ίδιο καθεστώς ως προς το ΦΠΑ.

Καταλήγοντας επισήμανε ότι παρόλο που έχει ζητηθεί εν τούτοις δεν έχουν γίνει απολογιστικές εκθέσεις ως προς τις δράσεις που υλοποιήθηκαν και γι’ αυτό το λόγο η παράταξή της ψήφισε λευκό.

Ως προς το σκέλος των δεδομένων ο περιφερειακός σύμβουλος της «ΝΕΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ» Παντελής Μπογδάνος τόνισε «Θα ήτανε πολύ σημαντικό να μπορούσαμε να μετρούσαμε τις στοχεύσεις αυτές που τις μεταφράζουμε σε συμμετοχές σε Εκθέσεις σε διάφορες χώρες και άλλες πρωτοβουλίες που γίνονται σε διάφορες αγορές είτε αυτές είναι αγορές της Αγγλίας ή της Γαλλίας ή των σκανδιναβικών κρατών και αυτές να τις μετρήσουμε. Να δούμε, λοιπόν, οι πρωτοβουλίες αυτές ποιες έχουν θετικό αποτέλεσμα, ποιες μας φέρνουνε πίσω κόσμο στα νησιά μας, έτσι ώστε σε αυτές τις αγορές να επιμείνουμε και εκεί που δεν έχουμε αποτέλεσμα να κάνουμε τις κινήσεις αυτές που πρέπει να κάνουμε για να το διορθώσουμε».

Προβληματικές Υποδομές

Ο κ. Κωνσταντίνος Αδαμίδης Περιφερειακός Σύμβουλος της παράταξης «ΝΕΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ» κατά την τοποθέτησή του μεταξύ άλλων ανέφερε ότι πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη σε ότι αφορά τις υποδομές για τα κρουαζιερόπλοια και επομένως θα πρέπει οι υποδομές που αφορούν τους υδάτινους πόρους, τα παραλιακά μέτωπα, τους αρχαιολογικούς χώρους, λιμενικές εγκαταστάσεις για την προσέλκυση των πλοίων να συνδυάζονται με την τουριστική διαφήμιση, γιατί η Περιφέρεια έχει νησιά παραγωγικά και πρέπει να υπάρχει αυτός ο συνδυασμός του πρωτογενούς τομέα, της μεταποίησης και του τουρισμού.