Σημαντική η 22 Ιουλίου 2024 μέρα υπογραφής, στο μουσείο μας της Βιομηχανικής Ελαιουργίας στην Αγία Παρασκευή Λέσβου, της σύμβασης κατασκευής του φράγματος Τσικνιά, απ τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών κο Σταϊκούρα και την ανάδοχο κατασκευαστική Εταιρεία. 

Κι αυτήν την μέρα βρήκε ο «περίεργος» Αλγόριθμος του fb να με τσιγκλήσει θυμίζοντας την δήλωσή μου στο ΕΜΠΡΟΣ, στις 20 Ιουλίου 2016, για την περιπέτεια της κατασκευής του Οδικού Άξονα Καλλονής -Πέτρας και προκαλώντας με να επανέλθω. 

Και είναι εμπεδωμένο πιά ότι η καθυστέρηση της υπογραφής της σύμβασης, απ την Περιφέρεια Β Αιγαίου με την ανάδοχο εταιρεία, για την κατασκευή του οδικού άξονα , υπήρξε "θύμα" της δημοπράτησης της κατασκευής του φράγματος Τσικνιά, με μελέτη που περιελάβανε στην περιοχή του φράγματος και μέρος του οδικού άξονα!!  

Φράγμα Τσικνιά λοιπόν και Οδικός άξονας Καλλονής-Πέτρας ΒΙΟΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ!! 

Η απ το 2003 μέχρι σήμερα ενασχόληση μου με τα μεγάλα έργα Υποδομών στο νησί μας και η δυνατότητα να έχω την γνώση με έκαναν να συμφωνώ σε θέματα που σωστά έθεσε ο φίλος Μανώλης Μανώλας με το τελευταίο άρθρο ,κραυγή αγωνίας για το μέλλον των δύο μεγαλύτερων έργων Υποδομών στο νησί μας, αλλά έκρινα να περιμένω τις εξελίξεις. Κί έτσι τώρα έχοντας τα πραγματικά δεδομένα με την υπογραφή της σύμβασης κατασκευής του ενός έργου θεωρώ ότι καλό είναι για την τύχη του άλλου να διευκρινισθούν κάποια ερωτήματα.  

Ήταν τραγικό σφάλμα των μελετητών του φράγματος αλλά και παράλειψη υπηρεσιακών παραγόντων που ασχολήθηκαν με τα θέματα των μελετών του, που δεν έλαβαν υπόψη τον χαραγμένο ήδη απ το 2004 με απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ,οδικό άξονα Καλλονής-Πέτρας και μάλιστα με συμβάντα που πήραν ευρεία δημοσιότητα. Να θυμίσω εκείνη την πτήση με το ελικόπτερο με τον Υπουργό Νίκο Σηφουνάκη τον βουλευτή Φραγκλίνο Παπαδέλη, την περιφερειάρχη Β.ΑΓΑΙΟΥ Μαρία Σκέμπερη τον Νομάρχη Παύλο Βογιατζή και τον μελετητή, πάνω απ την παρθένα κοιλάδα του Τσικνιά και το ύψωμα του Πετσοφά. Όπως και την αποτυχημένη προσφυγή στο ΣτΕ για την ακύρωση της επιλεγμένης απ το ΥΠΕΧΩΔΕ, μετα τεχνοοικονομική αξιολόγηση τεσσάρων λύσεων, χάραξης απ την διασταύρωση της Αγίας Παρασκευής με την Εθνική οδό. 

Βεβαίως η απραξία που επικράτησε με την αλλαγή της Κυβέρνησης το 2004, παρα τις παρεμβάσεις του βουλευτή Νίκου Σηφουνάκη στην ΕΕ και την οποία έχω περιγράψει με την αρθρογραφία μου στον τοπικό τύπο, έφερε το θέμα εκτός προτεραιοτήτων των υπηρεσιών μέχρι το 2009. 

Με την αλλαγή της Κυβέρνησης το 2009 και με την παρουσία μας στο Υπουργείο Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων, γνώστες του θέματος απ το 2004,συντονίσαμε την ολοκλήρωση της μελέτης μέχρι την διασταύρωση της Στύψης, για να υπάρξει η δυνατότητα να ενταχθεί η κατασκευή στο ΕΣΠΑ. 

Στόχος μετά να συνέχιζε ο μελετητής την μελέτη της προβλεπόμενης απ την χάραξη σήραγγας απ την διασταύρωση Στύψης στην ευθεία γραμμή προς Πέτρα. Δυστυχώς οι πολιτικές συνθήκες που ακολούθησαν δημιούργησαν συνθήκες και πάλι εγκατάλειψης. 

Όσο για το Φράγμα Τσικνιά το αίτημα κατασκευής του ως φράγματος Άρδευσης το γνώριζα απ την θητεία μου στο ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, όταν με επιστολή του στην Κυβέρνηση το έθεσε ο Δήμαρχος Αγίας Παρασκευής Αλέκος Ευαγγελινός συνεχίζοντας τις ενέργειες του προκατόχου του Κοινοτάρχη Απόστολου Κομνηνάκα. 

Είναι γνωστόν ότι επί χρόνια η σκοπιμότητα του έργου είχε διχάσει το νησί και ότι το έργο είχε πνιγεί μέσα σε μακρόσυρτες τοπικές διαδικασίες και σκοπιμότητες μικροσυμφερόντων αλλά και άγνοια αρμόδιων κι αναρμόδιων. 

Καταθέτω μόνο την μαρτυρία μου απ την συνεδρίαση το 2004 στην Γενική Γραμματεία Αιγαίου, υπό την προεδρία του αείμνηστου τότε Υπουργού Γεωργίας Γιώργου Δρύ, όλων των παραγόντων του νησιού που κατέληξε σε αποτυχία. Το θέμα της χωρητικότητας των 12 ή 7 εκατομμύριων κυβικών μέτρων είχε δυστυχώς γίνει από τότε το θέμα που κάθε επαΐων ή μη έκρινε να τοποθετηθεί. Έτσι αποχώρησε τότε ο Υπουργός άπρακτος ζητώντας μετά με επιστολή στον Νομάρχη κ. Βογιατζή να εκφρασθεί γραπτώς το τελικό αίτημα της Ν.Α. ΛΕΣΒΟΥ. Δεν γνωρίζω αν υπήρξε απάντηση και ποιά η κατάληξη της. Γνωρίζω ότι το 2010 στο υπουργείο Υποδομών έθεσαν αίτημα οι αρμόδιες υπηρεσίες για να ληφθεί απόφαση συνέχισης των μελετών του φράγματος Τσικνιά, με βάση την ειλημμένη απόφαση επί υπουργού ΥΠΕΧΩΔΕ Γ. Σουφλιά για κατασκευή φράγματος Ύδρευσης με την χρηματοδότηση απ την ΕΕ. Στην αρμόδια υπηρεσία ήταν επισπεύδων και ο Χημικός Μηχανικός του ΥΠΕΧΩΔΕ ο συμπατριώτης μας Στρατής Ζαφείρης. 

Τότε πάρθηκε και η απόφαση έναρξης της μελέτης σκοπιμότητας του φράγματος Τσικνιά και εκεί ήταν η κατάσταση όταν το 2015 οι γνωστές πολιτικές εξελίξεις έφεραν την Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ, που παρέλαβε μια πλήρη μελέτη για τον Οδικό άξονα ΚΑΛΛΟΝΗΣ -ΠΕΤΡΑΣ Α φάση και μια εκπονούμενη μελέτη για το φράγμα Τσικνιά. Γνωρίζω ότι μέσα στην Κυβερνητική τότε απραξία και την αδιαφορία των τοπικών πολιτικών κι αυτοδιοικητικων παραγόντων του νησιού, που έφταναν μέχρι την άρνηση, ο Στρατής Ζαφείρης ως μηχανικός του Υπουργείου και ως Γενικός Γραμματέας στη τότε Κυβέρνηση, σήκωσε το βάρος της προώθησης μιας επιστημονικής περιβαλλοντολογικής μελέτης της κατασκευής και των  

δυνατοτήτων του φράγματος με βάση την οποία εγκρίθηκε απ τις αρμόδιες αρχές η δημοπράτηση της κατασκευής του. 

Όπως γνωρίζω από πρώτο χέρι τις ενέργειες του τότε Αντιπεριφερειαρχη Θόδωρου Βαλσαμίδη για την μεταφορά στην αρμοδιότητα της Περιφέρειας Βορ. Αιγαίου της ευθύνης της δημοπράτησης του Οδικού Άξονα Καλλονής - Πέτρας ώστε να ξεπερασθεί η γνωστή απραξία του κεντρικού Κράτους και να διατεθούν πόροι που υπήρχαν τότε στην Περιφέρεια. 

Αυτήν την κατάσταση βρήκε όταν ανέλαβε ο σημερινός Περιφερειάρχης Κώστας Μουτζούρης και προς τιμήν του αναγνώρισε την μέχρι τότε πορεία, υιοθέτησε το έργο και έκανε όλες τις ενέργειες για την δημοπράτηση του. Με τίμησε με την εμπιστοσύνη του να εμπλακώ και να συμβάλω (εθελοντικά) σε κρίσιμα σημεία για την συνέχιση της προώθησης του έργου.  

 
Και ενώ «έπλεε ούριος άνεμος» για την υπογραφή της σύμβασης κατασκευής του  οδικού άξονα,  ήρθε ως κεραυνός εν αιθρία  η διαπίστωση απ την δημοπρατούσα υπηρεσία του Υποδομών η υπερκάλυψη μέρους του οδικού άξονα απ μέρος τοτ του φράγματος.  Συνετή η αντίδραση του Κώστα Μουτζούρη και  η αποδοχή του να καθυστερήσει η υπογραφή της σύμβασης με την υπόσχεση, που όλοι δεχθήκαμε ότι ένα ολόκληρο κεντρικό Υπουργείο θα κατέβαλε κάθε προσπάθεια για να  τελ τελειώσει γρήγορα η διόρθωση των μελετών και να διορθωθεί στο κάτω κάτω ένα λάθος των υπηρεσιών του.  

Μετά ήρθαν οι Αυτοδιοικητικές εκλογές κι ακούστηκαν δηλώσεις Υπουργών για εγκατάλειψη Περιφερειών απ την μη εκλογή υποψηφίων αρεστών στην ΝΔ. 

Ευτυχώς με καταγραμμένη τη συμβολή του βουλευτή της ΝΔ και πρ. Υπουργού Χαράλαμπου Αθανασίου, υπήρξε για το νησί η ευτυχής έκβαση με την υπογραφή της σύμβασης του φράγματος Τσικνιά.  

Καιρός είναι πια και οι τοπικοί παράγοντες, κι ήταν θετική η παρουσία του Περιφερειάρχη και των δύο Δημάρχων του νησιού στην υπογραφή της σύμβασης, να πιστέψουν στο έργο και να σταματήσουν μη επαΐοντες να αναδεικνύουν κάποιες μελετημένες ή όχι απόψεις ομάδων ή ατόμων που καταλήγουν σε γενικές εκτιμήσεις. 

Βεβαίως διάβασα με προσοχή τα ερωτήματα που έθεσε ο Απόστολος Κομνηνάκας και θεωρώ ότι ο άνθρωπος που πριν 30 χρόνια είχε το όραμα γι αυτό το μεγάλο έργο ως ένα αναπτυξιακό έργο του νησιού, έχει όλο το κύρος να θέτει ερωτήματα για τον τελικό σχεδιασμό του έργου που βέβαια βρίσκεται πλέον στην έναρξη της κατασκευής του. Σίγουρα ο μελετητής του φράγματος έχει τον λόγο να λύσει απορίες και να βεβαιώσει ότι δεν θα υπάρξουν μελλοντικές εκπλήξεις για δεύτερη φορά σ αυτήν την μελέτη. Εγώ πάντως θα πίνω άφοβα νερό απ το φράγμα αν φθάσει στην Νάπη, γιατί μέχρι τότε το κατασκευαζόμενο δίκτυο αποχέτευσης στην Αγία Παρασκευή θα οδηγήσει και τα απόβλητα του χωριού μου στις εγκαταστάσεις του Βιολογικού!! 

Όπως πιστεύω ότι με την προβλεπόμενη, αν με πληροφόρησαν σωστά διάθεση 2,5 εκ. κυβικών μέτρων νερού για άρδευση, μπορεί να καλυφθεί κι αυτή η ανάγκη με την κατασκευή βέβαια σε συνέχεια του κατάλληλου αρδευτικού δικτύου. 

Άλλωστε η τελική αποδέσμευση της κατασκευής απ την χρηματοδότηση απ το Ταμείο Ανάκαμψης και η ένταξη σε εθνικού πόρους νομίζω ότι δίνει την ευελιξία για αναγκαίες μελλοντικές κατανομές όγκου υδάτων μεταξύ Ύδρευσης κι Άρδευσης.  

Πλέον η ραγδαία μεταβολή του περιβάλλοντος και η επερχόμενη ξηρασία στα νησιά δεν επιτρέπουν πια ολιγωρίες και λάθη. 

Ήδη η πρώτη αψιμαχία του δημάρχου Δυτικής Λέσβου με την ΔΕΥΑΛ για την λειψυδρία σε χωριά του δήμου φέρνει το θέμα ξανά στο προσκήνιο. 

Όσο για τον Οδικό άξονα Καλλονής- Πέτρας πιστεύω ότι η αναμενόμενη γνωστοποίηση των νέων στοιχείων του Προϋπολογισμού στην ανάδοχη κατασκευαστική εταιρεία, να δώσει ώθηση στην υπογραφή της σύμβασης κι αποφυγής των διαδικασιών μιας νέας δημοπράτησης. 

Νέα δημοπράτηση αν γίνει θα είναι συνέπεια των αβλεψιών υπηρεσιών και μελετητών του ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΥΠΟΔΟΜΩΝ κι ενεργειών της Κυβέρνησης. 

* Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ Ε ΚΑΠΕΤΑΝΑΣ είναι Πρ. Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Αιγαίο και Πρ.Συμβουλος Υπουργείων Υποδομών Μεταφορών ,Περιβάλλοντος Ενέργειας