«Όταν ήμουν μικρός μου άρεσε πολύ το τσίρκο, και στο τσίρκο μου άρεσαν πιο πολύ τα ζώα. Μου έκανε τρομερή εντύπωση ο ελέφαντας που, όπως έμαθα αργότερα, είναι το αγαπημένο ζώο όλων των παιδιών. Στην παράσταση, το θεόρατο ζώο έκανε επίδειξη του τεράστιου βάρους του, του όγκου και της δύναμής του...
Όμως, μετά την παράσταση και λίγο προτού επιστρέψει στη σκηνή, ο ελέφαντας στεκόταν δεμένος συνεχώς σ’ ένα μικρό ξύλο μπηγμένο στο έδαφος. Μια αλυσίδα κρατούσε φυλακισμένα τα πόδια του. Ωστόσο, το ξύλο ήταν αληθινά μικροσκοπικό κι έμπαινε σε ελάχιστο βάθος μέσα στο έδαφος. Μολονότι η αλυσίδα ήταν χοντρή και ισχυρή, μου φαινόταν ολοφάνερο ότι ένα ζώο που μπορούσε να ξεριζώνει δέντρα με τη δύναμή του, θα μπορούσε εύκολα να λυθεί και να φύγει.
Το θεωρούσα αληθινό μυστήριο. Μα τι τον κρατάει; Γιατί δεν το σκάει;
Όταν ήμουν πέντε ή έξι ετών πίστευα ακόμα στη σοφία των μεγάλων. Ρώτησα τότε κάποιο δάσκαλο, τον πατέρα μου ή ένα θείο μου, για το μυστήριο του ελέφαντα. Κάποιος μου εξήγησε ότι ο ελέφαντας είναι δαμασμένος. Έκανα τότε την προφανή ερώτηση: «Κι αφού είναι δαμασμένος, γιατί τον αλυσοδένουν;» Δε θυμάμαι να πήρα κάποια ικανοποιητική απάντηση. Με τον καιρό, ξέχασα το μυστήριο του ελέφαντα με το παλούκι, και το θυμόμουν μόνο όταν βρισκόμουν με κάποιους που είχαν αναρωτηθεί κάποτε πάνω στο ίδιο θέμα.
Πριν από μερικά χρόνια, ανακάλυψα - ευτυχώς για μένα - ότι κάποιος είχε αρκετή σοφία ώστε ν’ ανακαλύψει την απάντηση. Ο ελέφαντας του τσίρκου δεν το σκάει γιατί τον έδεναν σ’ ένα παρόμοιο παλούκι από τότε που ήταν πολύ, πολύ μικρός. Έκλεισα τα μάτια και φαντάσθηκα το νεογέννητο ανυπεράσπιστο ελέφαντα δεμένο στο παλούκι. Είμαι βέβαιος ότι τότε το ελεφαντάκι είχε σπρώξει, τραβήξει και ιδρώσει πασχίζοντας να λευτερωθεί. Μα, παρ’ όλες τις προσπάθειές του, δεν τα είχε καταφέρει, γιατί το παλούκι ήταν πολύ γερό για τις δυνάμεις του.
Φαντάσθηκα ότι θα κοιμόταν εξαντλημένο και την επόμενη μέρα θα προσπαθούσε ξανά, και τη μεθεπόμενη το ίδιο... Ώσπου μια μέρα, μια φρικτή μέρα για την ιστορία του, το ζώο θα παραδεχόταν την αδυναμία του και θα υποτασσόταν στη μοίρα του. Αυτός ο πανίσχυρος και θεόρατος ελέφαντας που βλέπουμε στο τσίρκο, δεν το σκάει γιατί νομίζει ότι δεν μπορεί, ο δυστυχής. Η ανάμνηση της αδυναμίας που ένιωσε λίγο μετά τη γέννησή του, είναι χαραγμένη στη μνήμη του. Και το χειρότερο είναι ότι ποτέ δεν αμφισβήτησε σοβαρά αυτή την ανάμνηση. Ποτέ, μα ποτέ δεν ξαναπροσπάθησε να δοκιμάσει τις δυνάμεις του...»
Είναι η ιστορία του αλυσοδεμένου ελέφαντα από το βιβλίο «Μια ιστορία να σου πω» του Jorge Bucay, Αργεντινού γιατρού και ψυχοθεραπευτή της Σχολής Γκεστάλτ.
Ο ελέφαντας δεν προσπάθησε να κόψει το σχοινί και να ελευθερωθεί. Να φύγει, να τρέξει προς τη ζωή, τη ζωή της ζούγκλας, της πραγματικότητας μέσα στην οποία ανήκε. Και τούτο γιατί είχε πιστέψει απόλυτα ότι δεν μπορεί! Ότι δε γίνεται! Ότι θα είναι πάντα δέσμιος και φυλακισμένος… Δούλος στις επιθυμίες των άλλων και κυρίως σε αυτό που οι άλλοι όρισαν γι’ αυτόν να είναι! Είχε αναπτύξει από μικρός τη σκέψη ότι η ελευθερία δεν είναι δυνατή. Είχε μέσα του αυτοματοποιηθεί η σκέψη ότι αυτόν τον πάσαλο δεν μπορεί να τον κουνήσει. «Είμαι δέσμιος» σκεφτόταν «και έτσι θα πεθάνω»... Και όμως, όλα ήταν τόσο απλά, αλλά και τόσο δύσκολα χωρίς την επιθυμία να σπάσει τη σχέση του με το παρελθόν και τους κανόνες που άλλοι έβαλαν στη ζωή του για να τον κάνουν σκλάβο τους…
Η γεύση μιας άλλη ζωής είναι η κατανόηση των δυνατοτήτων μας… Η συμφιλίωση με τον εαυτό μας! Η γνωριμία με την αληθινή μας φύση, με αυτό που η φύση μάς προορίζει να είμαστε και όχι με εκείνο που η οικογένειά μας, η φυλή μας, τα σχολεία μας και η κοινωνία μάς είπαν πως πρέπει να είμαστε, μοιράζοντάς μας ρόλους που εξυπηρετούν την «κοινωνική ηρεμία» και συμβατικότητα, είναι μια δυνατότητα πραγματική και όχι ουτοπική. Άλλωστε, ξέρουμε και μέσα από το λάκκο των λεόντων πως το πάθος για τη λευτεριά είναι δυνατότερο από όλα τα κελιά… Αρκεί να το πιστέψουμε, να το ποθήσουμε, να το θελήσουμε, να αγωνιστούμε να φύγουμε μακριά από την κόλαση της συνήθειας…

… ο Δανιήλ.