Εντάξει! Είπαμε να τα αλλάξει όλα, αλλά όχι και την ώρα του ανασχηματισμού. Αυτός - όπως και άλλα μεγάλα πολιτικά γεγονότα - προγραμματιζόταν για τις 8 μ.μ.. Είχαμε συνηθίσει χρόνια τώρα τους τηλεαστέρες να μας καλησπερίζουν, να μας πληροφορούν ότι κορυφώθηκε η αγωνία για τον ανασχηματισμό, και μετά από λίγα λεπτά αυτή η αγωνία να βρίσκει τη λύτρωσή της: «διακόπτουμε για να συνδεθούμε με το υπουργείο Τύπου...». Ήταν μια εποχή που ο τηλεοπτικός χρόνος είχε αιχμαλωτίσει τον πολιτικό χρόνο.
Ένα άλλο πράγμα που γκρεμίστηκε με το μεταμεσονύκτιο ανασχηματισμό ήταν το μικρό κι ευέλικτο κυβερνητικό σχήμα. Ήταν μια προεκλογική υπόσχεση όλων των κυβερνήσεων, που υλοποίησε ο κ. Παπανδρέου και απέτυχε στην πράξη. Η αποτυχία αυτή έχει να κάνει κατ’ αρχήν με αυτό που επεσήμανε χθες ο κ. Σταύρος Λυγερός: «Σε αντίθεση με την κατάσταση που επικρατεί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η δημόσια διοίκηση στην Ελλάδα είναι δομημένη κατά τρόπο που την καθιστά υπερβολικά εξαρτημένη από τον εκάστοτε κυβερνητικό μηχανισμό. Οι υπουργοί υποτίθεται ότι έχουν αποστολή να ασκούν την πολιτική διεύθυνση των κρατικών μηχανισμών, δηλαδή να σχεδιάζουν, να επιλέγουν πολιτικές και να εποπτεύουν την εφαρμογή τους. Στην πραγματικότητα, όμως, λειτουργούν και σαν “υπεργενικοί” διευθυντές.»
Όμως, ο «τρόπος που είναι δομημένη η δημόσια διοίκηση», είναι ο εκτατικός και συγκεντρωτικός. Ενώ σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες έχουν αποκεντρωθεί αρμοδιότητες - είτε προς την τοπική αυτοδιοίκηση είτε προς την αγορά είτε προς άλλους θεσμούς (π.χ. αυτοδιοίκητα ΑΕΙ) -, στην Ελλάδα ένας υπουργός πρέπει να διαφεντεύει και οργανισμούς που πουλάνε πηλό ή να υπογράφει τις προαγωγές των πανεπιστημιακών. Δεν είναι αστείο: ανάμεσα στα προβλήματα των σχολείων της Ροδόπης, στις γενικές εξετάσεις, στη βάση τού δέκα ή του ένα, ένας υπουργός Παιδείας προσυπογράφει και αν ο Χ επίκουρος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου θα γίνει αναπληρωτής καθηγητής.
Χρόνια τώρα ομνύουμε στο μικρό κι ευέλικτο κυβερνητικό σχήμα, αντί να ζητάμε μικρό κι ευέλικτο κράτος. Δεν εννοούμε να καταλάβουμε ότι το μέγεθος μιας κυβέρνησης είναι σύμπτωμα της ασθένειας που ονομάζεται «μεγάλο κράτος» και όχι το φάρμακό της. Κυρίως, δεν εννοεί να το καταλάβει το πολιτικό προσωπικό, που είναι βουλιμικό για «αρμοδιότητες». Κάθε υπουργός θεωρεί ότι διαφεντεύει μια περιοχή και πρώτη του δουλειά είναι να φυλάει ή να επεκτείνει τα σύνορά του, αντί να κάνει καλά τη δουλειά του.
Αυτό, όμως, είναι η συνταγή αποτυχίας κάθε κυβερνητικού σχήματος, μεγάλου ή μικρού. Όσο τα γραφεία των υπουργών πλημμυρίζουν με αναφορές «επειγόντων θεμάτων» από κάθε γωνιά της Ελλάδας, όταν ένας υπουργός αντί να χαράσσει πολιτικές, έχει στην αρμοδιότητά του και τις προαγωγές των εκπαιδευτικών ή ασχολείται με το «Κέντρο Αργυροχρυσοχοΐας», επόμενο είναι να αποτύχει μαζί με την κυβέρνηση.
Το στοίχημα, λοιπόν, δεν είναι οι λιγότεροι υπουργοί, αλλά οι λιγότερες αρμοδιότητές τους. Αν δεν πουληθούν ΔΕΚΟ, δεν κλείσουν οργανισμοί, δεν αποκεντρωθούν εξουσίες, όποιο σχήμα και να φτιαχτεί, ό,τι ώρα και να φτιαχτεί, θα αποδειχθεί αποτυχημένο...