Ενώ μπορεί για πάνω από μισό χρόνο να περνάει εντελώς απαρατήρητη, έρχεται η στιγμή που θέλοντας και μη θα μαγνητίσει το βλέμμα μας με το χρώμα και την ομορφιά των ανθών της πρώτα αλλά και των καρπών της μετά. «Είναι η τρελή ροδιά που μάχεται τη συννεφιά του κόσμου;», αναρωτιέται ο Οδυσσέας Ελύτης στο ομώνυμο ποίημά του. Ναι, και την ομορφιά του κόσμου θα συμπλήρωνα… Με τι μπόι επεμβαίνω τώρα εγώ; Πολύ σωστά θα απορήσετε… αλλά έτσι μου ‘ρθε εκείνη τη στιγμή. Μαζί με το στίχο... Ήταν τόσο όμορφες άλλωστε…
Ήταν τη μέρα του Σταυρού, 14 του Σεπτέμβρη. Πέρναγα ανάμεσα από κάτι όμορφες αυλές μωραΐτικου χωριού θαυμάζοντας ένα γύρω εκεί τους ολοκόκκινους καρπούς στις φορτωμένες ροδιές. Κι εκείνες «σκιρτούσαν στο φως σκορπίζοντας το καρποφόρο γέλιο τους με ανέμου πείσματα και ψιθυρίσματα…». Και… τι σύμπτωση, φυσούσε λίγο, καθώς σταμάτησα πιο πέρα στο τραπεζάκι που είχε στήσει ο καλός γεράκος ν’ αγοράσω μερικά ρόδια που… τα λαχτάρησα. Δεν άντεχα… «Πέτυχες την κατάλληλη μέρα», μου είπε εκείνος, «περίμενε να σου κόψω κι ένα απ’ το δέντρο, να το κρατήσεις στα εικονίσματα τούτο και την Πρωτοχρονιά, να το σπάσεις στην πόρτα του σπιτιού σου, για να ‘χεις ένα ρόδινο χρόνο», συμπλήρωσε προσφέροντάς μου το ρόδι που έκοψε. «Παλιό έθιμο είναι, δικό μας. Σα σήμερα το κόβουμε και το κρατάμε για ‘κείνη τη μέρα. Τα άλλα μπορείς να τα φας, τούτο κράτα το όπως σου είπα.»
Έθιμο και γούρι χιλιάδων χρόνων. Το έκανε ο πατέρας μου, θυμάμαι... Το κάνω κι εγώ. Σπάγαμε το ρόδι την Πρωτοχρονιά με την ελπίδα - και την ευχή φυσικά - όπως γεμάτο είναι το ρόδι να ‘ναι και το σπίτι μας. Με αφθονία και πλούτη… Έτσι το θεωρούσαμε. Ο καρπός του ροδιού σύμβολο καλοτυχίας, ευτυχίας, ευκαρπίας, χαράς και υγείας έχει περιβληθεί με συμβολισμούς που το συνδέουν τόσο με τη ζωή όσο και με το θάνατο. Προφανώς από το μεγάλο πλήθος σπερμάτων που περιέχονται σε κάθε καρπό, το ρόδι έγινε επίσης και σύμβολο γονιμότητας και καρποφορίας, ενώ με το κόκκινο χρώμα του χυμού του, που μοιάζει με αίμα, συμβολίζει την ίδια τη ζωή. Το συναντάμε ακόμη ως ευχαριστία και προσφορά στους νεκρούς. Άλλωστε όταν μνημονεύουμε τους νεκρούς μας, κόλλυβα δε λογίζονται χωρίς στόλισμα με κόκκους ροδιού.
Στην Ελληνική Μυθολογία, διαβάζω, έχουμε πολλές αναφορές στη ροδιά και στο ρόδι, το μαγικό φρούτο που συνδέεται στενά με τρεις αρχαίες θεές, τη Δήμητρα, την Αφροδίτη και την Ήρα. Στην πρώτη ο καρπός του ροδιού έφερε δυστυχία όταν η κόρη της Περσεφόνη έφαγε από τα ρόδια των νεκρών. Στη διάρκεια των εορτών της Δήμητρας οι Αθηναίες έτρωγαν τα μικροσκοπικά λαμπερά σπόρια για να αποκτήσουν γονιμότητα και ευημερία. Η δε Αφροδίτη συνέδεσε το όνομά της με την καταγωγή του ροδιού μιας και, όπως μας λέει ο μύθος, η ίδια φύτεψε την πρώτη ροδιά στην Κύπρο. Η Ήρα, τέλος, θεωρείται η προστάτιδα του γάμου και της γονιμότητας και η ίδια κρατάει στο δεξί της χέρι ένα ρόδι.
Μιας και το ‘φερε το θέμα, έψαξα, βρήκα και σας μεταφέρω τούτο το σπουδαίο: Η σύγχρονη επιστήμη επιβεβαιώνει όσα εμπειρικά είχαν διαπιστώσει οι άνθρωποι από διάφορους πολιτισμούς. Η κατανάλωση ροδιού, ως φρούτου ή ως χυμού, έχει αποτελέσει αντικείμενο έρευνας σε πλήθος μελετών. Σύμφωνα με αυτές, η υψηλή περιεκτικότητά του σε αντιοξειδωτικά το καθιστά ιδιαίτερα χρήσιμο για την προστασία της καρδιάς και των αγγείων, την καλύτερη υγεία του δέρματος αλλά και την προστασία από νοσήματα που σχετίζονται με τη γήρανση. Κι αν όλα αυτά δεν είναι αρκετά, εργαστηριακή έρευνα που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, ανέφερε ότι ο νέος σούπερ-καρπός «μοιάζει να δίνει υποσχέσεις» για τον αγώνα κατά των καρκίνων του δέρματος, του μαστού και του προστάτη, κατά των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, των ελκών, του AIDS, του ιού του έρπητα και της στυτικής δυσλειτουργίας. Οπότε ναι, το ρόδι είναι το μαγικό φρούτο του φθινοπώρου.