Δεν μπορώ να εμπιστευτώ τους συμπολίτες μου. Αυτό ίσως αποτελεί και έσχατο σκαλοπάτι κατάπτωσης, το πιο απαισιόδοξο συναίσθημα που μπορεί να γεννηθεί μέσα μου σαν Έλληνας.
ΛΑΞΕΥΤΗΣ
Δεν μπορώ να εμπιστευτώ τους συμπολίτες μου. Αυτό ίσως αποτελεί και έσχατο σκαλοπάτι κατάπτωσης, το πιο απαισιόδοξο συναίσθημα που μπορεί να γεννηθεί μέσα μου σαν Έλληνας.
Τους πολιτικούς από τότε που μπορεί να τους μελετήσει κανείς, χιλιάδες χρόνια τώρα, μπορεί να τους διαβάσει σαν ανοιχτό βιβλίο: το παιχνίδι της εξουσίας μεθάει, οι πολιτικοί πάντα κάνουν τη δουλειά τους, που τελικά είναι δική τους και προς δικό τους όφελος και πολύ λιγότερο για «το συμφέρον όλων μας και το κοινό καλό», που λέει και η παράβαση του Αριστοφάνη. Μα τους πολίτες; Αυτούς που, πρώτον, δίνουν δύναμη στους πολιτικούς, δεύτερον, δεν έχουν δύναμη να τους καθαιρέσουν και τρίτον, όταν έρθει η ώρα αποφασίζουν, να τους επανεκλέξουν; Με αυτούς τους γύρω μου είναι που δεν ξέρω τι θα κάνω. Γιατί, να πω την αλήθεια, αν είναι να υπάρξει κάποια αλλαγή, από αυτούς θα έρθει και από κανέναν άλλο.
Όταν τέθηκε ζήτημα δημοψηφίσματος από τον πρωθυπουργό, ακούστηκαν από εδώ και από εκεί φωνές για έξοδο από το Ευρώ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτές οι φωνές δεν ανήκαν σε παραδοσιακούς (και παραδοσιακά απαρχαιωμένους) χώρους όπως το Κ.Κ.Ε. αλλά σε ακροδεξιές πτέρυγες, σε αριστερίζουσες συνειδήσεις, ακόμα και σε απλούς «αγανακτισμένους» που πιστεύουν ακόμα στη μαγκιά του Μ. Αλεξάνδρου να κόβει τον κόμπο με το σπαθί αντί να προσπαθήσει να τον λύσει. Μια μανία εναντίον της «κακιάς» Ευρώπης και των «ύπουλων» Ευρωπαίων.
Όλοι ετούτοι οι άνθρωποι (και ήταν πολλοί και θα μπορούσαν να γίνουν επικίνδυνα περισσότεροι) δεν έχουν σκεφτεί και δεν έχουν ζήσει το ευρωπαϊκό όραμα. Ένα όραμα που είχε τις τελευταίες δεκαετίες πρακτικές διαστάσεις. Είναι μεγάλο πράγμα να σπουδάζεις σε ευρωπαϊκά πανεπιστήμια δίχως να πληρώνεις δίδακτρα.
Το ξένο κράτος να πληρώνει μέρος από το ενοίκιό σου, να είναι για σένα ανοιχτές, δίχως χρεώσεις, οργανωμένες βιβλιοθήκες και ιδρύματα, μέσα μαζικής ενημέρωσης, να ταξιδεύεις μόνο με την ταυτότητά σου και να δηλώνεις «Ευρωπαίος πολίτης». Να έρχεται ζεστό χρήμα σε μορφή επιδότησης τη στιγμή που δεν υπάρχει δραχμή στα ταμεία. Φταίνε οι κακοί Ευρωπαίοι που δεν μπορέσαμε να αναπτυχθούμε, που δεν μπορέσαμε να δούμε τις ευκαιρίες και τις κάναμε όλες αυτοκίνητα και βίλες αντί να επενδύσουμε στην προσωπική μας οικονομική και πνευματική ανέλιξη; Ίσως και να φταίνε, αλλά εμείς είχαμε χρέος να ήμασταν και να είμαστε νοικοκύρηδες και όχι σπάταλοι και φαντασμένοι. Και τώρα; Ποιος Έλληνας αγαπάει την Ελλάδα περισσότερο από όσο αγαπάει την γκρίνια και την όμορφή του βόλεψη; Ρωτάμε όλοι: εμείς θα βγάλουμε το φίδι από την τρύπα; Απαντάει ο Κορνήλιος Καστοριάδης με μια φωνή που πάει να ξεχαστεί: «Ναι Κύριε, εσύ θα σώσεις το Ρωμαίικο!». Δε θα πω πώς. Αυτοί που πρόκειται να κινηθούν, ξέρουν ήδη πώς θα το κάνουν, οι άλλοι πάλι θα δούμε το όφελός μας.
Και πώς να εμπιστευτώ τους συμπολίτες μου; Στις εκλογές που έρχονται, ποιον θα ανακηρύξουν κυβέρνηση; Ποιον άραγε; Απελπισία. Κανείς από τις επιλογές που έχουμε δεν είναι ικανός να κάνει κάποια διαφορά. Και εμείς πάλι θα ψηφίσουμε απελπισμένοι. Ήρθε η Ευρώπη και πήρε από το αυτάκι το Γιωργάκη και τον Αντωνάκη που έπαιζαν τα παιχνιδάκια τους και τους τίναξε μερικές ξυλιές και μόνο που δεν έβαλαν τα κλάματα. Μόλις γυρίζει λίγο η Ευρώπη τα μάτια, έτοιμοι πάλι να παίξουν ανέμελοι τα δικά τους. Και αυτό γιατί οι πολίτες της χώρας που θέλουν να κυβερνήσουν, δεν είναι ικανοί να τους ταρακουνήσουν αρκετά, να αποτελέσουν απειλή για τα δυο αγοράκια και τα επιτελεία τους. Δεν ξέρουν πώς. Δεν έχουν καταλάβει, οι ψηφοφόροι τους, οι Έλληνες, οι συμπολίτες μου, πως δεν περνάει πλέον η μαγκιά και η «αγανάκτηση» της μιας ημέρας και πως καλύτερος πολίτης δεν ήταν ποτέ αυτός που βροντοφωνάζει περισσότερο στους καφενέδες.