Σπύρος Β. Πιπεράς
Τοπωνυμική μονογραφία
Έκδοση Συλλόγου των Απανταχού Ερεσίων «Ο Θεόφραστος»
Αθήνα 2010, σελ. 109

Ο Σπύρος Πιπεράς γεννήθηκε το 1950 και πέρασε την παιδική του ηλικία στην Ερεσό. Έκανε τις δευτεροβάθμιες σπουδές του στο Βαρβάκειο, σπούδασε χημικός και εργάζεται ως έμπορος χημικών προϊόντων στην Αθήνα. Διετέλεσε γραμματέας και πρόεδρος στο Σύλλογο των Απανταχού Ερεσίων «Ο Θεόφραστος» για πολλά χρόνια. Το 1981 εκλέχτηκε διαμερισματικός σύμβουλος του δήμου Αθηναίων στο β΄ διαμέρισμα. Αρθρογραφεί συχνά στο περιοδικό «Ερεσός» και στον Τύπο της Μυτιλήνης, για θέματα ιστορικά και περιβαλλοντικά της Ερεσού και γενικότερα της Λέσβου.
Με το παρόν βιβλίο, που αποτελεί μια μονογραφία για το τοπωνύμιο «Γιαλός» της Ερεσού, πραγματοποιεί την πρώτη του εμφάνιση στα Λεσβιακά Γράμματα.
Στη μελέτη του αυτή, ο Σπύρος Πιπεράς επιχειρεί να αποδείξει και να τεκμηριώσει την ανάγκη διάσωσης και καθιέρωσης του αρχέγονου και πανάρχαιου τοπωνυμίου «Γιαλός» για την παραλία της Ερεσού, αντί του «άσχετου προς την ιστορική πόλη, όψιμα ξενόφερτου και κακόηχου “Σκάλα Ερεσού”».
Η μελέτη χωρίζεται σε 10 κεφάλαια: Εισαγωγή, Ο όρος «Σκάλα» στα τοπωνύμια της Λέσβου, Το τοπωνύμιο (αι)Γιαλός αιώνια περηφάνεια της Ερεσού, Τι θα πει και πώς δημιουργείται μια «επίσημη ονομασία», Τι να λέει άραγε το ίδιο το Υπ. Εσωτερικών ως προϊστάμενη αρχή όλων των ΟΤΑ για «επίσημη ονομασία»; Πρώτη ομάδα συμπερασμάτων, Εναλλακτικά ονόματα εάν το «Γιαλός» δεν είχε βγει από το στόμα της Ιστορίας του Ερεσιώτικου Λαού, Τι γίνεται με άλλους γιαλούς; Παροιμιακές εκφράσεις στο Ερεσιώτικο γλωσσικό ιδίωμα, που περιέχουν την λέξη «γιαλός», Τελικά συμπεράσματα, Επίλογος.
Ο συγγραφέας έχει κάνει μια πολύ καλή ερευνητική δουλειά, έχει μελετήσει ιστορικές πηγές, χάρτες, φωτογραφίες, δημόσια και ιδιωτικά αρχεία, όλη τη σχετική βιβλιογραφία και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, αφού από πουθενά δεν προκύπτει πως δόθηκε ποτέ, μέσω επίσημης διαδικασίας, οποιαδήποτε επίσημη ονομασία στον παράλιο οικισμό της Ερεσού, τότε θα πρέπει να αποκατασταθεί το ιστορικό τοπωνύμιο «Γιαλός», που επί χιλιάδες χρόνια χρησιμοποιεί ο ερεσιώτικος λαός για τον παράλιο γεωγραφικό χώρο και να μη συγχέεται με τις άλλες, δέκα και βάλε, Σκάλες της Λέσβου.
Το βιβλίο προλογίζει η Μαρία Αθανασιάδου, πρόεδρος του Συλλόγου των Απανταχού Ερεσίων «Ο Θεόφραστος». Το εξώφυλλο κοσμεί ένα εικαστικό έργο της Μαρίας Βορρέα - Πιπερά και το οπισθόφυλλο ένα απόσπασμα από κείμενο του Ερέσιου συγγραφέα και εκδότη Φοίβου Ανατολέα για την αξία της λαϊκής παράδοσης, μια σχολική φωτογραφία του 1958 και το δημοτικό δίστιχο του γλωσσικού ιδιώματος της Ερεσού «Πότε θα μπάμι στο Γιαλό; / Εμ… μη σι χάσου τσι γιλώ!»
Το βιβλίο τυπώθηκε με έξοδα του συγγραφέα και μοιράζεται δωρεάν από το Σύλλογο των Απανταχού Ερεσίων στα μέλη και φίλους του.