Ανοιχτή διάλεξη για τους φοιτητές του Τμήματος Κοινωνιολογίας και για κάθε ενδιαφερόμενο έδωσε, το απόγευμα της περασμένης Πέμπτης στο Επιμελητήριο, ο διακεκριμένος καθηγητής Κοινωνιολογίας Michael Mann, κατόπιν πρόσκλησης που του έγινε από το Τμήμα και το Σύλλογο Φοιτητών «Νίκος Πουλαντζάς». Στη διάλεξη με θέμα «Η παρακμή των ΗΠΑ: Μύθος ή Πραγματικότητα;» ο κ. Mann μίλησε για το στρατιωτικό και οικονομικό ιμπεριαλισμό των ΗΠΑ, αλλά και τις προϋποθέσεις που θα πρέπει να ισχύσουν για να πάψουν να είναι κυρίαρχη δύναμη.

«Δεν παρακμάζει, ακόμη, η Αμερική, χωρίς να αποκλείεται ωστόσο ότι κάτι τέτοιο είναι πιθανό να συμβεί στο μέλλον.» Αυτή ήταν η βασική θέση του Michael Mann, ενός από τους παγκόσμιους διανοητές της εποχής μας, με έργο το οποίο, καλύπτοντας το πλήρες εύρος της Ιστορικής Κοινωνιολογίας, αναγνωρίζεται παγκοσμίως ως επιστημονικά πρωτοποριακό.
Ο κ. Mann, που την προηγούμενη εβδομάδα βρέθηκε στην Αθήνα για την παρουσίαση του δίτομου έργου του «Πηγές της Κοινωνικής Εξουσίας», επισκέφθηκε, κατόπιν πρόσκλησης του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, και την πόλη της Μυτιλήνης όπου αναγορεύτηκε, το πρωί της προηγούμενης Πέμπτης, σε επίτιμο διδάκτορα του Τμήματος.

Ο «πυρήνας» της κυριαρχίας
Ο κ. Mann ξεκίνησε τη διάλεξή του προς τους φοιτητές του Τμήματος Κοινωνιολογίας, αλλά και όσους διδάσκοντες παρευρεθήκαν στην αίθουσα του Επιμελητηρίου, το απόγευμα της προηγούμενης Πέμπτης, με μία προσπάθεια ορισμού της έννοιας της «αυτοκρατορίας» και της «κυριαρχίας» και των διαφορετικών μορφών με τις οποίες εμφανίζονται σήμερα ή έχουν εμφανιστεί στο παρελθόν.
Λέγοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής είναι ο «πυρήνας» της σημερινής κυριαρχίας και ο υπόλοιπος κόσμος τα «κανάλια» διοχέτευσής της, ξεκαθάρισε τη διαφορά μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε. αφού - όπως είπε - «η Ε.Ε. μπορεί, ίσως, να θεωρηθεί μία μορφή αυτοκρατορίας, ωστόσο εδώ δεν υπάρχει το στοιχείο της επιβολής, όπως στην περίπτωση των ΗΠΑ».
Μιλώντας για διαφορετικές μορφές ιμπεριαλισμού, ανέφερε χαρακτηριστικά παραδείγματα για να εστιάσει, τελικά, στην ανάλυση του «στρατιωτικού ιμπεριαλισμού» των ΗΠΑ, ο οποίος ξεκίνησε ουσιαστικά μετά την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους, στις 11 Σεπτεμβρίου 2001.
«Φέτος, κλείνουν εννέα χρόνια από τον πόλεμο στο Αφγανιστάν και επτά χρόνια από τον πόλεμο στο Ιράκ, οι μεγαλύτερες περίοδοι αμερικανικών στρατιωτικών επιχειρήσεων στην ιστορία», ανέφερε ο κ. Mann. Παρ’ όλο που, σύμφωνα με τον ίδιο, οι στρατιωτικές επεμβάσεις των ΗΠΑ στο Ιράκ δεν κατάφεραν να φέρουν ούτε ασφάλεια, ούτε περισσότερο πετρέλαιο - με τις μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες να είναι αντίθετες στον πόλεμο -, οι επιχειρήσεις δεν πρόκειται να σταματήσουν.
 
«Θα συνεχιστούν οι επιχειρήσεις»
Μιλώντας για «οικονομικό ιμπεριαλισμό» των ΗΠΑ, ο κ. Mann τόνισε ότι δεν είναι η Αμερική αυτή που πληρώνει, αλλά ο υπόλοιπος κόσμος, αφού οι ΗΠΑ είναι κυρίαρχες στην παγκόσμια οικονομική σκηνή. Σύμφωνα με τον ίδιο, όσο ισχύει ο οικονομικός ιμπεριαλισμός και το δολλάριο παραμένει το ισχυρότερο νόμισμα, κάτι που οδηγεί στο να είναι σε θέση οι ΗΠΑ να μειώσουν την εθνική τους φορολογία και να επενδύουν σε στρατιωτικό εξοπλισμό, με επιβάρυνση των υπόλοιπων χωρών, οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν τις στρατιωτικές τους επιχειρήσεις, αφού δεν τους κοστίζουν ουσιαστικά, συνεχίζοντας παράλληλα να είναι και κυρίαρχες οικονομικά.
Σε ερώτηση που έγινε από φοιτητή του Τμήματος Κοινωνιολογίας για τις απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, ο κ. Mann απάντησε χαρακτηριστικά ότι «οι Αμερικανοί είναι λίγο δυσαρεστημένοι, αλλά το ζήτημα αυτό δεν είναι κεντρικό στις συνειδήσεις των Αμερικανών πολιτών, άλλωστε ο Στρατός προσφέρει επαγγελματική διέξοδο σε χιλιάδες νέους».
Σε ερώτηση του αντιπρύτανη και καθηγητή του τμήματος Κωνσταντίνου Ζώρα, για το εάν είναι πιθανό οι ΗΠΑ να κηρύξουν πόλεμο σε όποιον αμφισβητήσει την ηγεμονία τους, ο κ. Mann απάντησε ότι «ένας τέτοιος πόλεμος θα ήταν χαζός, αφού υπάρχουν τα πυρηνικά και θα σήμαινε το τέλος της ζωής στη γη».
Άλλωστε, σύμφωνα με τον ίδιο, οι ΗΠΑ συμβάλλουν κατά 48% στην παγκόσμια δαπάνη για στρατιωτικό εξοπλισμό, έτσι «θα έπρεπε να στραφεί όλος ο κόσμος σύσσωμος ενάντια στις ΗΠΑ, προκειμένου να είναι ένας δίκαιος πόλεμος!».
«Μάλιστα, πριν δύο εβδομάδες, ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος στην προεκλογική του εκστρατεία υποσχέθηκε να μη μειώσει το στρατιωτικό προϋπολογισμό, ανακοίνωσε έξτρα χρηματοδότηση για προγράμματα “διαδικτυακού πολέμου”», σημείωσε ο κ. Mann.

Το ευρώ και το δολλάριο
Σε ερώτηση που αφορούσε το γιατί δε γίνεται το ευρώ παγκόσμιο νόμισμα, ο κ. Mann απάντησε ότι «οι ΗΠΑ είναι, αυτήν τη στιγμή, ένα κράτος με παγκοσμιοποιημένη δύναμη. Το ευρώ δεν έχει ένα κράτος πίσω του, η Ευρώπη δεν έχει πραγματική εξουσία και δεν μπορεί να έχει τη διοίκηση ενός νομίσματος. Δεν υπάρχει κράτος μεγαλύτερο από την Αμερική ώστε να έχει δικό του νόμισμα, ούτε καν η Κίνα». Όσο για τη σχέση της τελευταίας με τις ΗΠΑ, η θέση του κ. Mann είναι ότι «οι δύο αυτές δυνάμεις αλληλοεξαρτώνται οικονομικά, για το λόγο αυτό η Κίνα είναι παγιδευμένη σε αυτήν τη σχέση και δεν μπορεί να επενδύσει αλλού τα χρήματά της».
«Μόνο εάν οι χώρες μεσαίου εισοδήματος σταματήσουν να επενδύουν στο δολλάριο θα παρακμάσει η οικονομία των ΗΠΑ», είπε ο κ. Mann. «Αυτήν τη στιγμή, δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Κάποια στιγμή θα ισχύσει και θα οδηγήσει στην ύπαρξη ενός κόσμου πολυμελούς, με πλουραλισμό κρατών, όπως στο παρελθόν…»