Λέσβος και Μυτιληναίων Αιγιαλός
Δεκαπενθήμερες επισημάνσεις

Δημοσιεύουμε σήμερα το πέμπτο κείμενο της περιγραφής της εκδρομής μας, το περασμένο καλοκαίρι στο γραφικό, μεγαλοπρεπές, ανατολίτικο, εγκαταλειμμένο, ερειπωμένο και χορταριασμένο εξοχικό του Δαφιώτη Εμπού Μπεκήρ Αγά.
Στο ερώτημα της Ερατώς για τον Γενάρχη-Εμπού Μπεκήρ Αγά της Δαφιώτικης Οθωμανικής οικογένειας, που τον εξόρισε ο Σουλτάνος στην Κύπρο στα μέσα του 18ου αιώνα, απάντησα:
- Ο Άγγλος περιηγητής ο James Dallaway, που επισκέφθηκε τη Λέσβο το 1795 τον βρήκε εδώ, σε αυτό το εξοχικό, μιας και ο Εμπού Μπεκήρ Αγάς επέστρεψε στα γεράματα στην πατρώα γη. Τη συζήτηση μαζί του τη βρήκε πολύ πιο λογική από εκείνη με άλλους παρευρισκόμενους και την κατέγραψε στο βιβλίο του: «Η παλιά και η σύγχρονος Κωνσταντινούπολη, με εκδρομές στις ακτές και τα νησιά» μεταφρασμένη στο βιβλίο του φίλου φιλολόγου Παναγιώτη Παρασκευαΐδη: «Οι περιηγηταί για τη Λέσβο». Ο περιηγητής αναφέρει ότι στο τσιφλίκι αυτό γευμάτισε αναπαυτικά με τον Χατζή Μπεκήρ Εφέντη, ο οποίος του είπε πως στα νιάτα του είχε μεγάλη περιουσία με ελιές και λάδια που τα εμπορευόταν ο ίδιος, ταξιδεύοντας στη Μεσόγειο και Αδριατική.
- Εννοεί τα κτήματα που καταπάτησε από τους χριστιανούς πριν εξοριστεί στην Κύπρο;
- Αυτό ο έξυπνος Μπεκήρ δεν το αναφέρει, αλλά υποστηρίζει ότι δύο χρόνια αφ’ ότου έγινε Αγάς της Κύπρου, ξαφνικά πλούτισε, απειλήθηκε με αποκεφαλισμό, τον οποίο απέφυγε με τη μεσολάβηση του Καρά Οσμάν Ογλού του ηγεμόνα της Περγάμου, με την πληρωμή βέβαια πολλών πουγκιών πιάστρων, που αντιστοιχούσαν σε πολλές χιλιάδες γρόσια.
- Ο Χατζή Μπεκήρ Εφέντης που βρήκε στο εξοχικό ο περιηγητής, είναι ίδιος με τον Εμπού Μπεκήρ Αγά που εξόρισε ο Σουλτάνος στην Κύπρο;
- Ναι, αυτό προκύπτει από την έξυπνη φράση του Μπεκήρ που καταγράφει ο Dallaway ότι: «Τώρα έχω αποσυρθεί στην πατρική γη για να συμπληρώσω τις μέρες μου σύμφωνα με τους νόμους της φύσης, και με μυστικότητα!»
- Τι θα πει Εφέντης;
- Στην Κύπρο και στην Αίγυπτο ο τίτλος Εφέντης σημαίνει Πασάς. Όμως πήγε στη Μέκκα για να γίνει Χατζής και εκεί βαπτίστηκε Ιμπραήμ.
- Από πού προκύπτει το Ιμπραήμ;
- Ο Αντώνης Παπαστυλιανός στο δημοσίευμά του στα «Καλλονιάτικα» επικαλούμενος διηγήσεις γέρων χωρικών στα 1984, αναφέρει το όνομα του Χατζή Ιμπραήμ Αγά, που έζησε σε αυτό το εξοχικό, εκατό και πάνω χρόνια πριν. Δηλαδή ο Βοεβόδας Εμπού Μπεκήρ Αγάς, στους ντόπιους αναφέρεται ως Χατζή Ιμπραήμ Αγάς και στον περιηγητή συστήνεται με το όνομα Χατζή Μπεκήρ Εφέντης. Είναι φοβισμένος και επιζητεί μυστικότητα από τον Dallaway, για να μην δίνει στόχο στο Σουλτάνο! Το ωραίο είναι πως και ο περιηγητής αποκρύπτει ότι είναι συγγραφέας και διανοούμενος, δηλώνοντας τη μεταγενέστερη ιδιότητά του, ιερέας και γιατρός της Βρετανικής Πρεσβείας στην Κωνσταντινούπολη! Ο καθένας, για τους δικούς του λόγους, κρύβεται από τον άλλον, αλλά από τις αποκρύψεις τους έχουμε τις καταγραφές.
- Για τη δράση του στην Κύπρο έχουμε στοιχεία;
- Ένας Εμπού Μπεκήρ Πασάς, γιος του Ιμπραήμ, σύζυγος της Saffiye κόρης του Σουλτάνου Mustaffa II, είναι ονομαστός στην Κύπρο μιας και έφτιαξε στη διετία που παρέμεινε στην Μεγαλόνησο 1746 - ‘48 το υδραγωγείο της Λάρνακας με δικά του λεφτά (50.000 γρόσια) για να έχει ο κόσμος νερό και μνημονεύεται ως «σπάνιος προοδευτικός, άνθρωπος και εκσυγχρονιστής» από τον Αλέξη Μιχαηλίδη στο βιβλίο του: «Υδατοθεραπεία Λάρνακας 4.000 χρόνια ιστορίας».
- Εννοείς τον σημερινό Αντιδήμαρχο της Λάρνακας που του τηλεφώνησες και ψάξατε για το εάν ο δικός μας Εμπού Μπεκήρ Αγάς είναι ίδιος με τον δικό τους Εμπού Μπεκήρ Πασά.
- Δεν είναι ένα και το αυτό πρόσωπο, παρ’ όλο που έχουν το όνομα και την ιδιότητα του Γενάρχη, παρά το ότι ο Πασάς της Λάρνακας πήγε στην Κύπρο στα 1747 - ‘48 κι ο Βοεβόδας της Καλλονής πήγε εξόριστος στην ίδια εποχή στα μέσα του 18ου αιώνα και έμεινε επίσης δυο χρόνια εκεί. Και τούτο διότι ο Πασάς της Κύπρου πέθανε το 1758 ενώ ο Βοεβόδας της Καλλονής έζησε τουλάχιστον μέχρι το1795 που κουβέντιασε με τον περιηγητή. Απομένει βέβαια να βρούμε περισσότερα για τη δράση του εξόριστου Βοεβόδα της Καλλονής στην Κύπρο, με την βοήθεια του Ελληνοκύπριου φίλου Αλέξη Μιχαηλίδη και του Τουρκοκύπριου Τουνσέρ Μπακιστάν που έγραψε πέρυσι ένα βιβλίο για τα «Οθωμανικά, ισλαμικά και ισλαμισθέντα μνημεία της Κύπρου» όπου έχει πληροφορίες για τους Κύπριους Μπεκήρηδες.
- Ο Γενάρχης-Χατζή Μπεκήρ Αγάς που φιλοσόφησε υπαρξιακά συμφιλιωμένος με τους νόμους της φύσης, ποιους είχε απογόνους;
- Προτίμησε να τελευτήσει στην υπέροχη φύση της Καλής Λαγκάδας, που όμοιά της δεν βρήκε σε όλα τα μέρη που περιπλανήθηκε σπουδαίος ή κυνηγημένος, αλλά πάντα πλούσιος!
- Πλούσιε περιπλανημένε μου, επαναλαμβάνω το ερώτημα για τους απογόνους του Χατζή Μπεκήρ Αγά και ελπίζω να μάθω κάτι και για αυτούς!
- Στα δικά σου πλούτη περιπλανιέμαι Ερατώ μου και επίτηδες για να τα χαρώ καθυστερώ!
Όμως λόγω περιορισμένης στήλης θα συνεχίσουμε στις επόμενες δεκαπενθήμερες επισημάνσεις.

Άρης Κυριαζής
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.