Εμπρός Εβδομαδίαια Εφημερίδα Νομού Λέσβου - Γυμνασιάρχου Ολυμπίου 4 - Mυτιλήνη - 81100
Απαγορεύεται η αναπαραγωγή με οποιονδήποτε τρόπο.
Απαγορεύεται η αναπαραγωγή με οποιονδήποτε τρόπο.
Το «Ε» με το Νίκο Ανδρίκο, υπεύθυνο και διδάσκοντα του Κέντρου Σπουδών Ανατολικής Μουσικής του Αναγνωστηρίου Αγιάσου
Γεννήθηκε το 1982 στη Μυτιλήνη και ήδη από τα επτά του χρόνια άρχισε να μαθαίνει εκκλησιαστική μουσική, δίπλα στον αείμνηστο πρωτοψάλτη Θεόδωρο Μανιάτη. Σπούδασε στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, η διδακτορική του διατριβή αφορούσε την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησιαστική Μουσική της Σμύρνης κατά το 19ο αιώνα, ενώ για χρόνια έψαλλε στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Ο Νίκος Ανδρίκος έχει ασχοληθεί για πολλά χρόνια με τη μουσική της Ανατολής, τόσο σε θεωρητικό, όσο και σε πρακτικό επίπεδο. Από φέτος, οπότε και επέστρεψε στη Λέσβο από την Άρτα όπου δίδασκε στο Τμήμα Μουσικών Οργάνων τού ΤΕΙ Ηπείρου, έχει αναλάβει την οργάνωση και διδασκαλία στο Κέντρο Σπουδών Ανατολικής Μουσικής, που λειτουργεί για πρώτη φορά στο Αναγνωστήριο Αγιάσου. Για τους σκοπούς του τελευταίου μάς μιλάει σήμερα, ιδιαίτερα ικανοποιημένος από την αποδοχή που είχε μέχρι τώρα το νέο αυτό εγχείρημα.
Ανατολική και οθωμανική μουσική. Τι σας έκανε να στραφείτε προς αυτό το είδος;
«Αρχικά, ήταν η επαφή που γενικότερα υπήρχε με τέτοια ακούσματα στον κλειστό οικογενειακό μου κύκλο. Αργότερα, η συναναστροφή μου με ανθρώπους που είχαν ήδη ξεκινήσει να έρχονται σε επαφή με αυτήν τη μουσική, και είμαι σίγουρος ότι έπαιξε μεγάλο ρόλο και το ότι από μικρός έβλεπα τούρκικα κανάλια στην τηλεόραση. Έτσι, όλο αυτό δεν ήταν ένα άγνωστο εξωτικό πρόγραμμα, αλλά κάτι πιο κοντά σε εμένα. Ήταν και μια εποχή που ξεκινούσε όλη η προσπάθεια επαναπροσέγγισης της παράδοσης.»
Τι εφόδια πήρατε από τα χρόνια που περάσατε στην Κωνσταντινούπολη και την Άρτα;
«Αυτό που κέρδισα στην Κωνσταντινούπολη, πέρα από τις σπουδές, ήταν και όλη η σχέση και η βιωματική επαφή με το χώρο που είναι η μήτρα της μουσικής αυτής. Το όφελος είναι μεγάλο, αφού πλέον αποκτάς μια σχέση αναφοράς προς το χώρο όπου εξελίσσεται η τελευταία. Είχα ευκαιρία να έρθω σε επαφή με δασκάλους της παλιάς γενιάς και να μάθω το πώς αντιλαμβάνονται οι ίδιοι τη μουσική. Όσο για την Άρτα, επειδή ήταν η πρώτη μου εμπειρία στον ακαδημαϊκό χώρο σε διδακτικό επίπεδο, σίγουρα η σχέση που ανέπτυξα με τα παιδιά ήταν πολύ ωφέλιμη. Είχα την ευκαιρία να δω στην πράξη πώς μπορούσα να μεταφέρω όλο αυτό το υλικό και να έρθω σε επαφή με νέους ανθρώπους, αλλά και να το οργανώσω σε διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα, να έχω επαφή με άλλους συναδέλφους, να γνωρίσω νέα επιστημονικά ενδιαφέροντα κ.ά.»
Οι στόχοι του Κέντρου
Κέντρο Σπουδών Ανατολικής Μουσικής. Ήταν κάτι που συζητούσατε καιρό με το Αναγνωστήριο της Αγιάσου;
«Η σκέψη υπήρχε ήδη από παλιότερα. Ήταν κάτι που με ενδιέφερε, κατέθεσα μια πρόταση για το πώς μπορεί να στηθεί όλο αυτό, με τους κεντρικούς άξονες λειτουργίας, τους στόχους του κ.λπ.. Προς τιμήν του Αναγνωστηρίου, αυτό έγινε αποδεκτό και ήδη έχει ξεκινήσει η λειτουργία του.»
Με ποια φιλοσοφία το ξεκινήσατε; Έπαιξε ρόλο και η γενικότερη συνεισφορά της Αγιάσου στο χώρο της παράδοσης;
«Η λειτουργία του εντάσσεται στην ευρύτερη δράση του Αναγνωστηρίου, με βασικό στόχο τη μελέτη, τη διερεύνηση και την αποτύπωση πτυχών του μουσικού πολιτισμού της Ανατολής. Ακολουθούμε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα σπουδών, που θα έχει ετήσια διάρκεια και θα είναι πολύπλευρο. Απώτερος στόχος είναι το Αναγνωστήριο να αποτελέσει ουσιαστικά ένα χώρο έκφρασης πάνω σ’ αυτό το είδος μουσικής, αλλά και χώρο διακίνησης ιδεών και στοχασμού πάνω στο ακαδημαϊκό πλαίσιο που μπορεί να αναπτυχθεί. Το Κέντρο φιλοδοξεί να έρθει σε επαφή με την ευρύτερη ακαδημαϊκή κοινότητα, σε ένα βάθος χρόνου, μέσα από σεμινάρια, εκδόσεις κ.λπ..»
Έχετε κάνει λόγο και για εκδηλώσεις που θα διοργανώνονται, σε συνεργασία και με μουσικούς από την υπόλοιπη χώρα.
«Στα πλαίσια των σεμιναρίων, σίγουρα θα έρθουν κάποιοι καλλιτέχνες απ’ έξω, είτε για σεμινάρια είτε για συναυλίες. Στο άμεσο διάστημα, ωστόσο, πέρα από τη λειτουργία των τμημάτων, θα αρχίσουν να διοργανώνονται κάποιες εκδηλώσεις, με απώτερο στόχο την εξασφάλιση εκ μέρους των συμμετεχόντων εμπειριών όσον αφορά στην εκτέλεση, αλλά και μια πρώτη επαφή του ευρύτερου λεσβιακού κοινού με τη δουλειά που γίνεται στο Κέντρο. Ο τρόπος που θα διεξαχθούν και θα διοργανωθούν οι τελευταίες, ενδεχομένως να είναι πιο “εναλλακτικός”, να έχει δηλαδή τη μορφή ανοιχτών προβών κ.λπ..»
Μεγάλη η ανταπόκριση
Τα μαθήματα έχουν ξεκινήσει εδώ κι ένα μήνα. Έχει βρει ανταπόκριση το εγχείρημα;
«Πολύ μεγάλη. Από τη στιγμή που ξεκίνησε η λειτουργία του Κέντρου υπάρχουν αρκετές συμμετοχές, σε όλα τα επιμέρους διακριτά τμήματα που λειτουργούν. Υπάρχει αρκετή διάθεση εκ μέρους των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα και οι σχέσεις όλων με το αντικείμενο είναι πολύ συνειδητοποιημένη και συνεπής και το επίπεδο υψηλό, τόσο αυτών που είχαν ήδη μια σχέση με τη μουσική όσο και αυτών που γράφτηκαν πρώτη φορά.»
Τι τμήματα λειτουργούν και πόσοι είναι αυτήν τη στιγμή οι μαθητές;
«Λειτουργούν τμήματα Τροπικής Προθεωρίας για αρχάριους, Λαϊκής Μουσικής, Οθωμανικής Μουσικής, Εκκλησιαστικής Μουσικής, Φωνητικού Ρεπερτορίου και Οργάνου (σάζι και πολίτικου λαούτου). Οι μαθητές έχουν φτάσει τους 40 και τα μαθήματα γίνονται τόσο στο Αναγνωστήριο, όσο και σε κάποιους χώρους μέσα στη Μυτιλήνη.»
Είστε αισιόδοξος για την πορεία που θα έχει το Κέντρο; Είναι ακόμη νωρίς, αλλά φαίνεται πως ξεκίνησε με πολύ καλές προοπτικές.
«Ναι, είμαι αισιόδοξος για την πορεία του, γιατί πέρα από την ευρύτερη κοινωνικοοικονομική συγκυρία, που δεν είναι και πολύ θετική, νομίζω ότι τέτοιου τύπου πρωτοβουλίες είναι πάρα πολύ χρήσιμες και βρίσκουν ανταπόκριση αφού δεν είναι αγκιστρωμένες στο εξαιρετικά δύσκαμπτο σύστημα που επικρατεί. Η Μυτιλήνη αποτελεί ένα αρκετά πρόσφορο έδαφος για να υπηρετήσει κανείς αυτό το είδος, κάτι που οφείλεται τόσο στην ιστορική και πολιτισμική της κληρονομιά, όσο και στην εγγύτητά της με την Τουρκία, κάτι που δίνει πολύ έντονες προοπτικές και για το μέλλον.»
Γεννήθηκε το 1982 στη Μυτιλήνη και ήδη από τα επτά του χρόνια άρχισε να μαθαίνει εκκλησιαστική μουσική, δίπλα στον αείμνηστο πρωτοψάλτη Θεόδωρο Μανιάτη. Σπούδασε στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, η διδακτορική του διατριβή αφορούσε την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησιαστική Μουσική της Σμύρνης κατά το 19ο αιώνα, ενώ για χρόνια έψαλλε στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Ο Νίκος Ανδρίκος έχει ασχοληθεί για πολλά χρόνια με τη μουσική της Ανατολής, τόσο σε θεωρητικό, όσο και σε πρακτικό επίπεδο. Από φέτος, οπότε και επέστρεψε στη Λέσβο από την Άρτα όπου δίδασκε στο Τμήμα Μουσικών Οργάνων τού ΤΕΙ Ηπείρου, έχει αναλάβει την οργάνωση και διδασκαλία στο Κέντρο Σπουδών Ανατολικής Μουσικής, που λειτουργεί για πρώτη φορά στο Αναγνωστήριο Αγιάσου. Για τους σκοπούς του τελευταίου μάς μιλάει σήμερα, ιδιαίτερα ικανοποιημένος από την αποδοχή που είχε μέχρι τώρα το νέο αυτό εγχείρημα.
Ανατολική και οθωμανική μουσική. Τι σας έκανε να στραφείτε προς αυτό το είδος;
«Αρχικά, ήταν η επαφή που γενικότερα υπήρχε με τέτοια ακούσματα στον κλειστό οικογενειακό μου κύκλο. Αργότερα, η συναναστροφή μου με ανθρώπους που είχαν ήδη ξεκινήσει να έρχονται σε επαφή με αυτήν τη μουσική, και είμαι σίγουρος ότι έπαιξε μεγάλο ρόλο και το ότι από μικρός έβλεπα τούρκικα κανάλια στην τηλεόραση. Έτσι, όλο αυτό δεν ήταν ένα άγνωστο εξωτικό πρόγραμμα, αλλά κάτι πιο κοντά σε εμένα. Ήταν και μια εποχή που ξεκινούσε όλη η προσπάθεια επαναπροσέγγισης της παράδοσης.»
Τι εφόδια πήρατε από τα χρόνια που περάσατε στην Κωνσταντινούπολη και την Άρτα;
«Αυτό που κέρδισα στην Κωνσταντινούπολη, πέρα από τις σπουδές, ήταν και όλη η σχέση και η βιωματική επαφή με το χώρο που είναι η μήτρα της μουσικής αυτής. Το όφελος είναι μεγάλο, αφού πλέον αποκτάς μια σχέση αναφοράς προς το χώρο όπου εξελίσσεται η τελευταία. Είχα ευκαιρία να έρθω σε επαφή με δασκάλους της παλιάς γενιάς και να μάθω το πώς αντιλαμβάνονται οι ίδιοι τη μουσική. Όσο για την Άρτα, επειδή ήταν η πρώτη μου εμπειρία στον ακαδημαϊκό χώρο σε διδακτικό επίπεδο, σίγουρα η σχέση που ανέπτυξα με τα παιδιά ήταν πολύ ωφέλιμη. Είχα την ευκαιρία να δω στην πράξη πώς μπορούσα να μεταφέρω όλο αυτό το υλικό και να έρθω σε επαφή με νέους ανθρώπους, αλλά και να το οργανώσω σε διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα, να έχω επαφή με άλλους συναδέλφους, να γνωρίσω νέα επιστημονικά ενδιαφέροντα κ.ά.»
Οι στόχοι του Κέντρου
Κέντρο Σπουδών Ανατολικής Μουσικής. Ήταν κάτι που συζητούσατε καιρό με το Αναγνωστήριο της Αγιάσου;
«Η σκέψη υπήρχε ήδη από παλιότερα. Ήταν κάτι που με ενδιέφερε, κατέθεσα μια πρόταση για το πώς μπορεί να στηθεί όλο αυτό, με τους κεντρικούς άξονες λειτουργίας, τους στόχους του κ.λπ.. Προς τιμήν του Αναγνωστηρίου, αυτό έγινε αποδεκτό και ήδη έχει ξεκινήσει η λειτουργία του.»
Με ποια φιλοσοφία το ξεκινήσατε; Έπαιξε ρόλο και η γενικότερη συνεισφορά της Αγιάσου στο χώρο της παράδοσης;
«Η λειτουργία του εντάσσεται στην ευρύτερη δράση του Αναγνωστηρίου, με βασικό στόχο τη μελέτη, τη διερεύνηση και την αποτύπωση πτυχών του μουσικού πολιτισμού της Ανατολής. Ακολουθούμε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα σπουδών, που θα έχει ετήσια διάρκεια και θα είναι πολύπλευρο. Απώτερος στόχος είναι το Αναγνωστήριο να αποτελέσει ουσιαστικά ένα χώρο έκφρασης πάνω σ’ αυτό το είδος μουσικής, αλλά και χώρο διακίνησης ιδεών και στοχασμού πάνω στο ακαδημαϊκό πλαίσιο που μπορεί να αναπτυχθεί. Το Κέντρο φιλοδοξεί να έρθει σε επαφή με την ευρύτερη ακαδημαϊκή κοινότητα, σε ένα βάθος χρόνου, μέσα από σεμινάρια, εκδόσεις κ.λπ..»
Έχετε κάνει λόγο και για εκδηλώσεις που θα διοργανώνονται, σε συνεργασία και με μουσικούς από την υπόλοιπη χώρα.
«Στα πλαίσια των σεμιναρίων, σίγουρα θα έρθουν κάποιοι καλλιτέχνες απ’ έξω, είτε για σεμινάρια είτε για συναυλίες. Στο άμεσο διάστημα, ωστόσο, πέρα από τη λειτουργία των τμημάτων, θα αρχίσουν να διοργανώνονται κάποιες εκδηλώσεις, με απώτερο στόχο την εξασφάλιση εκ μέρους των συμμετεχόντων εμπειριών όσον αφορά στην εκτέλεση, αλλά και μια πρώτη επαφή του ευρύτερου λεσβιακού κοινού με τη δουλειά που γίνεται στο Κέντρο. Ο τρόπος που θα διεξαχθούν και θα διοργανωθούν οι τελευταίες, ενδεχομένως να είναι πιο “εναλλακτικός”, να έχει δηλαδή τη μορφή ανοιχτών προβών κ.λπ..»
Μεγάλη η ανταπόκριση
Τα μαθήματα έχουν ξεκινήσει εδώ κι ένα μήνα. Έχει βρει ανταπόκριση το εγχείρημα;
«Πολύ μεγάλη. Από τη στιγμή που ξεκίνησε η λειτουργία του Κέντρου υπάρχουν αρκετές συμμετοχές, σε όλα τα επιμέρους διακριτά τμήματα που λειτουργούν. Υπάρχει αρκετή διάθεση εκ μέρους των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα και οι σχέσεις όλων με το αντικείμενο είναι πολύ συνειδητοποιημένη και συνεπής και το επίπεδο υψηλό, τόσο αυτών που είχαν ήδη μια σχέση με τη μουσική όσο και αυτών που γράφτηκαν πρώτη φορά.»
Τι τμήματα λειτουργούν και πόσοι είναι αυτήν τη στιγμή οι μαθητές;
«Λειτουργούν τμήματα Τροπικής Προθεωρίας για αρχάριους, Λαϊκής Μουσικής, Οθωμανικής Μουσικής, Εκκλησιαστικής Μουσικής, Φωνητικού Ρεπερτορίου και Οργάνου (σάζι και πολίτικου λαούτου). Οι μαθητές έχουν φτάσει τους 40 και τα μαθήματα γίνονται τόσο στο Αναγνωστήριο, όσο και σε κάποιους χώρους μέσα στη Μυτιλήνη.»
Είστε αισιόδοξος για την πορεία που θα έχει το Κέντρο; Είναι ακόμη νωρίς, αλλά φαίνεται πως ξεκίνησε με πολύ καλές προοπτικές.
«Ναι, είμαι αισιόδοξος για την πορεία του, γιατί πέρα από την ευρύτερη κοινωνικοοικονομική συγκυρία, που δεν είναι και πολύ θετική, νομίζω ότι τέτοιου τύπου πρωτοβουλίες είναι πάρα πολύ χρήσιμες και βρίσκουν ανταπόκριση αφού δεν είναι αγκιστρωμένες στο εξαιρετικά δύσκαμπτο σύστημα που επικρατεί. Η Μυτιλήνη αποτελεί ένα αρκετά πρόσφορο έδαφος για να υπηρετήσει κανείς αυτό το είδος, κάτι που οφείλεται τόσο στην ιστορική και πολιτισμική της κληρονομιά, όσο και στην εγγύτητά της με την Τουρκία, κάτι που δίνει πολύ έντονες προοπτικές και για το μέλλον.»