Εμπρός Εβδομαδίαια Εφημερίδα Νομού Λέσβου - Γυμνασιάρχου Ολυμπίου 4 - Mυτιλήνη - 81100
Απαγορεύεται η αναπαραγωγή με οποιονδήποτε τρόπο.
Απαγορεύεται η αναπαραγωγή με οποιονδήποτε τρόπο.
ΑΡΘΡΟ
Αναφερθήκαμε στο προηγούμενο ομότιτλο άρθρο μας («Εμπρός», 11/2/2012) στα ιδιοχαρακτηριστικά της νήσου Λέσβου, τα οποία την καθιστούν δομή δυσδιοίκητη από μόνο το φυσικό διοικητικό της κέντρο, την εκκέντρως στο χώρο τοποθετημένη Μυτιλήνη. Μία δομή, για την οποία - υπό ορισμένες συνθήκες - ελλοχεύει ο κίνδυνος να καταστεί ένα ασταθές σύστημα. Και μείναμε στη διαπίστωσή μας αυτή. Δε διατυπώσαμε σκέψεις επί του, κατά την άποψή μας, πρακτέου. Δικαίως, συνεπώς, δεχθήκαμε ερωτήσεις επ’ αυτού. Σπεύδουμε σήμερα να συμπληρώσουμε.
Η διοίκηση της Λέσβου σε τοπικό επίπεδο μεταβλήθηκε άρδην με την καλλικράτεια μεταρρύθμιση. Σε μια μεγάλη νήσο επιβλήθηκε κατά τρόπο αυθαίρετο, όπως και σε όλες τις λοιπές ελληνικές νήσους, της Κέρκυρας και της Ρόδου συμπεριλαμβανομένων, η συνένωση σε έναν και μόνο δήμο. Στις ομοιότητες και διαφορές των τριών αυτών μεγάλων νήσων, όπως και στους κατά την άποψή μας απαιτούμενους κατ’ ελάχιστο τρεις δήμους στη Λέσβο, στη λογική των συσσωματώσεων, αναφερθήκαμε σε προηγούμενα άρθρα μας («Εμπρός», 11/5/2010 και 8/10/2011). Όμως άλλα κελεύει η λογική και άλλα έπραξαν οι διοικήσαντες με την προηγούμενη κυβέρνηση. Επικράτησε η… πάριος λογική και ισχυρογνωμοσύνη (συνεπικουρούμενη από τοπικούς παράγοντες με παρεμβάσεις!).
Για το εγγύς μέλλον διαγράφονται, θεωρητικώς, δύο προοπτικές: Η πρώτη είναι η αναδιάταξη της σημερινής καλλικράτειας χωροταξίας με τη δημιουργία στη Λέσβο περισσοτέρων του ενός δήμων. Η δεύτερη είναι η συνέχιση του σημερινού status, του ενός και μόνο δήμου. Ας αναπτύξουμε σκέψεις μας για κάθε μία.
Η δημιουργία περισσοτέρων του ενός δήμων εγγράφεται στη λογική μας, όπως προεκθέσαμε, της ενισχύσεως της διοικητικής αποκεντρώσεως της Λέσβου. Ίδια είναι η λογική και του Δικτύου Κοινοτήτων της Λέσβου, το οποίο σε πρόσφατη συνάντησή του στα Κεραμειά πρότεινε την αντικατάσταση του σημερινού Δήμου από πέντε, συμφώνως και με παλαιά πρόταση του ΙΤΑ. Όμως η προηγούμενη κυβέρνηση, αυτή του ΠΑΣΟΚ, διά στόματος του αρμοδίου υφυπουργού απέκλειε με βδελυγμία τη λογική αυτή διόρθωση. Ο βουλευτής Λέσβου Σπύρος Γαληνός είχε προσφάτως μεταφέρει διαβεβαιώσεις του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας προς την κατεύθυνση αυτή, εφόσον βεβαίως έλθει στην εξουσία (το οποίο, σήμερα, φαίνεται πιθανόν). Ας θεωρήσουμε, συνεπώς, ότι υπάρχουν κάποιες ελπίδες υλοποιήσεως της θετικής αυτής προοπτικής.
Όμως θα πρέπει να είναι κανείς επιφυλακτικός με τα προεκλογικά έπεα. Στην πολιτική «τα πάντα ρει» και στην υπό εποπτεία Ελλάδα, η τρόικα των καταργήσεων, των κακών συνενώσεων, της υποστελεχώσεως, του τσεκουρέματος, της πενίας, καραδοκεί. Σε αυτήν τη λογική των αστόχων καρατομήσεων δεν εγγράφεται εξάλλου και η πρόσφατη απόπειρα (με προσωρινή αναστολή) της σημερινής κυβερνήσεως να μειώσει τον αριθμό αντιδημάρχων και στη Λέσβο; Η πιθανότητες παραμονής της νήσου σε μονοδημαρχιακό καθεστώς είναι, κατά την άποψή μας, σοβαρές.
Κατά συνέπεια των παραπάνω, ο Δήμος Λέσβου θα πρέπει ούτως ή άλλως - στο πλαίσιο των παρεχομένων από το ισχύον νομικό πλαίσιο δυνατοτήτων - να οργανωθεί περισσότερο αποκεντρωτικώς. Προέχει να εντοπιστούν οι σημαντικότεροι από τους πολλούς περιφερειακούς πόλους της νήσου, με κριτήρια μεγέθους, χωροταξικά, αναπτυξιακής υποδομής, κεντροβαρικής τοποθετήσεως σε σχέση με γύρω μικρότερους οικισμούς, ιστορικά κ.ά.. Αντιλαμβανόμεθα ότι ο εντοπισμός αυτός και η αποδοχή του από ένα ευρύ και με ιστορία πληθυσμιακό σύνολο, όπως της Λέσβου, είναι μία δύσκολη και με πολιτικό κόστος διαδικασία. Όμως είναι απαραίτητο να γίνει από εμάς τους ιδίους και μάλιστα με πειθώ, υπομονή, συλλογικότητα.
Ας μας επιτραπεί εδώ να κάνουμε ένα παραλληλισμό του Δήμου Λέσβου με έναν άλλο χώρο, γνωστό μας. Στο - κατά γενική (πανεπιστημιακή) ομολογία - επιτυχημένο σύστημα διοικήσεως του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, η διοίκηση ασκείται από τον πρύτανή του (έως την… οψέποτε εφαρμογή του νέου Νόμου-Πλαισίου), ο οποίος συνεπικουρείται από τους δύο αντιπρυτάνεις, με παράλληλη ελεγκτική και εγκριτική λειτουργία των συλλογικών οργάνων του, της Συγκλήτου και του Πρυτανικού Συμβουλίου. Οι περιφερειακοί πόλοι του ιδρύματος, οι σχολές, διοικούνται από τους προέδρους τους, οι οποίοι λαμβάνουν οικονομικούς πόρους και γενική αρωγή από την Πρυτανεία, με κατανομές εγκρινόμενες από τη Σύγκλητο, για να έχουν σχετική αυτονομία στη διοίκησή τους.
Εάν στο παραπάνω οργανόγραμμα αναγράφαμε δήμος αντί ΕΜΠ, δήμαρχος αντί πρύτανης, θεματικοί αντιδήμαρχοι αντί αντιπρυτάνεις, τοπικοί αντιδήμαρχοι αντί πρόεδροι, περιφερειακός δημοτικός πόλος (π.χ. Καλλονή, Πλωμάρι κ.ά.) αντί σχολή, δημοτικό συμβούλιο αντί σύγκλητος, θα προέκυπτε μία δημοτική δομή με ενισχυμένους τοπικούς αντιδημάρχους προικισμένους με οικονομικούς πόρους, μέσα και ανθρώπους και άλλες αρμοδιότητες εγκρινόμενες και ελεγχόμενες από το δημοτικό συμβούλιο, υπό καθεστώς διαφάνειας και κοινωνικής λογοδοσίας και πάντοτε εντός των νομίμων πλαισίων. Ο γενικός έλεγχος θα ασκείται από το δήμαρχο και το δημοτικό συμβούλιο, όμως οι τοπικοί αντιδήμαρχοι, με έδρα τα παλαιά τοπικά δημαρχεία, θα έχουν σημαντικές αρμοδιότητες παρεμβάσεων και κατανομών, σε συνεργασία με τους τοπικούς προέδρους, κύτταρα σημαντικότατα της αυτοδιοικήσεως, με ενίσχυση των αρμοδιοτήτων τους.
Οι σκέψεις και οι παραλληλισμοί μας αυτοί προφανώς δεν είναι θέσφατοι ή, ενδεχομένως, απολύτως υλοποιήσιμοι. Οι προτάσεις του Δικτύου Κοινοτήτων Λέσβου («Δημοκράτης Μυτιλήνης», 13/2/2012) τις συμπληρώνουν με πολλές παράλληλες βελτιώσεις, βασισμένες σε πολύτιμες εμπειρίες.
Ολοκληρώνοντας, ας μας επιτραπεί μία προτροπή. Σε διάφορους καποδιστριακούς δήμους στη Λέσβο ανεγέρθηκαν ή αναδιαμορφώθηκαν τα τελευταία έτη με σημαντικό οικονομικό κόστος εξαιρετικά κτήρια δημαρχείων (π.χ. Καλλονή, Μήθυμνα κ.α.). Θα εγγραφόταν στην κατεύθυνση της αποκεντρώσεως, έστω και με την υπάρχουσα σήμερα καλλικρατική χωροταξία, η χρησιμοποίησή τους για συνεδριάσεις, συναντήσεις και άλλες εκδηλώσεις του Δήμου Λέσβου. Αξίζει τον κόπο. Είχαμε μια πολύ θετική σχετική εμπειρία από τεχνική συνεδρίαση προ μηνός σε μια αίθουσα του Δημαρχείου Καλλονής για το θέμα της κατακλύσεως της κωμοπόλεως από όμβρια.
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
* Ο καθηγητής Κ. Ι. Μουτζούρης είναι πρώην πρύτανης ΕΜΠ.
Αναφερθήκαμε στο προηγούμενο ομότιτλο άρθρο μας («Εμπρός», 11/2/2012) στα ιδιοχαρακτηριστικά της νήσου Λέσβου, τα οποία την καθιστούν δομή δυσδιοίκητη από μόνο το φυσικό διοικητικό της κέντρο, την εκκέντρως στο χώρο τοποθετημένη Μυτιλήνη. Μία δομή, για την οποία - υπό ορισμένες συνθήκες - ελλοχεύει ο κίνδυνος να καταστεί ένα ασταθές σύστημα. Και μείναμε στη διαπίστωσή μας αυτή. Δε διατυπώσαμε σκέψεις επί του, κατά την άποψή μας, πρακτέου. Δικαίως, συνεπώς, δεχθήκαμε ερωτήσεις επ’ αυτού. Σπεύδουμε σήμερα να συμπληρώσουμε.
Η διοίκηση της Λέσβου σε τοπικό επίπεδο μεταβλήθηκε άρδην με την καλλικράτεια μεταρρύθμιση. Σε μια μεγάλη νήσο επιβλήθηκε κατά τρόπο αυθαίρετο, όπως και σε όλες τις λοιπές ελληνικές νήσους, της Κέρκυρας και της Ρόδου συμπεριλαμβανομένων, η συνένωση σε έναν και μόνο δήμο. Στις ομοιότητες και διαφορές των τριών αυτών μεγάλων νήσων, όπως και στους κατά την άποψή μας απαιτούμενους κατ’ ελάχιστο τρεις δήμους στη Λέσβο, στη λογική των συσσωματώσεων, αναφερθήκαμε σε προηγούμενα άρθρα μας («Εμπρός», 11/5/2010 και 8/10/2011). Όμως άλλα κελεύει η λογική και άλλα έπραξαν οι διοικήσαντες με την προηγούμενη κυβέρνηση. Επικράτησε η… πάριος λογική και ισχυρογνωμοσύνη (συνεπικουρούμενη από τοπικούς παράγοντες με παρεμβάσεις!).
Για το εγγύς μέλλον διαγράφονται, θεωρητικώς, δύο προοπτικές: Η πρώτη είναι η αναδιάταξη της σημερινής καλλικράτειας χωροταξίας με τη δημιουργία στη Λέσβο περισσοτέρων του ενός δήμων. Η δεύτερη είναι η συνέχιση του σημερινού status, του ενός και μόνο δήμου. Ας αναπτύξουμε σκέψεις μας για κάθε μία.
Η δημιουργία περισσοτέρων του ενός δήμων εγγράφεται στη λογική μας, όπως προεκθέσαμε, της ενισχύσεως της διοικητικής αποκεντρώσεως της Λέσβου. Ίδια είναι η λογική και του Δικτύου Κοινοτήτων της Λέσβου, το οποίο σε πρόσφατη συνάντησή του στα Κεραμειά πρότεινε την αντικατάσταση του σημερινού Δήμου από πέντε, συμφώνως και με παλαιά πρόταση του ΙΤΑ. Όμως η προηγούμενη κυβέρνηση, αυτή του ΠΑΣΟΚ, διά στόματος του αρμοδίου υφυπουργού απέκλειε με βδελυγμία τη λογική αυτή διόρθωση. Ο βουλευτής Λέσβου Σπύρος Γαληνός είχε προσφάτως μεταφέρει διαβεβαιώσεις του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας προς την κατεύθυνση αυτή, εφόσον βεβαίως έλθει στην εξουσία (το οποίο, σήμερα, φαίνεται πιθανόν). Ας θεωρήσουμε, συνεπώς, ότι υπάρχουν κάποιες ελπίδες υλοποιήσεως της θετικής αυτής προοπτικής.
Όμως θα πρέπει να είναι κανείς επιφυλακτικός με τα προεκλογικά έπεα. Στην πολιτική «τα πάντα ρει» και στην υπό εποπτεία Ελλάδα, η τρόικα των καταργήσεων, των κακών συνενώσεων, της υποστελεχώσεως, του τσεκουρέματος, της πενίας, καραδοκεί. Σε αυτήν τη λογική των αστόχων καρατομήσεων δεν εγγράφεται εξάλλου και η πρόσφατη απόπειρα (με προσωρινή αναστολή) της σημερινής κυβερνήσεως να μειώσει τον αριθμό αντιδημάρχων και στη Λέσβο; Η πιθανότητες παραμονής της νήσου σε μονοδημαρχιακό καθεστώς είναι, κατά την άποψή μας, σοβαρές.
Κατά συνέπεια των παραπάνω, ο Δήμος Λέσβου θα πρέπει ούτως ή άλλως - στο πλαίσιο των παρεχομένων από το ισχύον νομικό πλαίσιο δυνατοτήτων - να οργανωθεί περισσότερο αποκεντρωτικώς. Προέχει να εντοπιστούν οι σημαντικότεροι από τους πολλούς περιφερειακούς πόλους της νήσου, με κριτήρια μεγέθους, χωροταξικά, αναπτυξιακής υποδομής, κεντροβαρικής τοποθετήσεως σε σχέση με γύρω μικρότερους οικισμούς, ιστορικά κ.ά.. Αντιλαμβανόμεθα ότι ο εντοπισμός αυτός και η αποδοχή του από ένα ευρύ και με ιστορία πληθυσμιακό σύνολο, όπως της Λέσβου, είναι μία δύσκολη και με πολιτικό κόστος διαδικασία. Όμως είναι απαραίτητο να γίνει από εμάς τους ιδίους και μάλιστα με πειθώ, υπομονή, συλλογικότητα.
Ας μας επιτραπεί εδώ να κάνουμε ένα παραλληλισμό του Δήμου Λέσβου με έναν άλλο χώρο, γνωστό μας. Στο - κατά γενική (πανεπιστημιακή) ομολογία - επιτυχημένο σύστημα διοικήσεως του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, η διοίκηση ασκείται από τον πρύτανή του (έως την… οψέποτε εφαρμογή του νέου Νόμου-Πλαισίου), ο οποίος συνεπικουρείται από τους δύο αντιπρυτάνεις, με παράλληλη ελεγκτική και εγκριτική λειτουργία των συλλογικών οργάνων του, της Συγκλήτου και του Πρυτανικού Συμβουλίου. Οι περιφερειακοί πόλοι του ιδρύματος, οι σχολές, διοικούνται από τους προέδρους τους, οι οποίοι λαμβάνουν οικονομικούς πόρους και γενική αρωγή από την Πρυτανεία, με κατανομές εγκρινόμενες από τη Σύγκλητο, για να έχουν σχετική αυτονομία στη διοίκησή τους.
Εάν στο παραπάνω οργανόγραμμα αναγράφαμε δήμος αντί ΕΜΠ, δήμαρχος αντί πρύτανης, θεματικοί αντιδήμαρχοι αντί αντιπρυτάνεις, τοπικοί αντιδήμαρχοι αντί πρόεδροι, περιφερειακός δημοτικός πόλος (π.χ. Καλλονή, Πλωμάρι κ.ά.) αντί σχολή, δημοτικό συμβούλιο αντί σύγκλητος, θα προέκυπτε μία δημοτική δομή με ενισχυμένους τοπικούς αντιδημάρχους προικισμένους με οικονομικούς πόρους, μέσα και ανθρώπους και άλλες αρμοδιότητες εγκρινόμενες και ελεγχόμενες από το δημοτικό συμβούλιο, υπό καθεστώς διαφάνειας και κοινωνικής λογοδοσίας και πάντοτε εντός των νομίμων πλαισίων. Ο γενικός έλεγχος θα ασκείται από το δήμαρχο και το δημοτικό συμβούλιο, όμως οι τοπικοί αντιδήμαρχοι, με έδρα τα παλαιά τοπικά δημαρχεία, θα έχουν σημαντικές αρμοδιότητες παρεμβάσεων και κατανομών, σε συνεργασία με τους τοπικούς προέδρους, κύτταρα σημαντικότατα της αυτοδιοικήσεως, με ενίσχυση των αρμοδιοτήτων τους.
Οι σκέψεις και οι παραλληλισμοί μας αυτοί προφανώς δεν είναι θέσφατοι ή, ενδεχομένως, απολύτως υλοποιήσιμοι. Οι προτάσεις του Δικτύου Κοινοτήτων Λέσβου («Δημοκράτης Μυτιλήνης», 13/2/2012) τις συμπληρώνουν με πολλές παράλληλες βελτιώσεις, βασισμένες σε πολύτιμες εμπειρίες.
Ολοκληρώνοντας, ας μας επιτραπεί μία προτροπή. Σε διάφορους καποδιστριακούς δήμους στη Λέσβο ανεγέρθηκαν ή αναδιαμορφώθηκαν τα τελευταία έτη με σημαντικό οικονομικό κόστος εξαιρετικά κτήρια δημαρχείων (π.χ. Καλλονή, Μήθυμνα κ.α.). Θα εγγραφόταν στην κατεύθυνση της αποκεντρώσεως, έστω και με την υπάρχουσα σήμερα καλλικρατική χωροταξία, η χρησιμοποίησή τους για συνεδριάσεις, συναντήσεις και άλλες εκδηλώσεις του Δήμου Λέσβου. Αξίζει τον κόπο. Είχαμε μια πολύ θετική σχετική εμπειρία από τεχνική συνεδρίαση προ μηνός σε μια αίθουσα του Δημαρχείου Καλλονής για το θέμα της κατακλύσεως της κωμοπόλεως από όμβρια.
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
* Ο καθηγητής Κ. Ι. Μουτζούρης είναι πρώην πρύτανης ΕΜΠ.