Β.Η ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΣΤΟΝ ΚΑΜΠΟ ΤΗΣ ΑΝΕΜΩΤΙΑΣ

Ο Κάμπος της Ανεμώτιας, αποτελεί ένα βύθισμα ηφαιστειακού κρατήρα, που πριν από εκατομμύρια χρόνια, μαζί με άλλους τρείς, πέτρωσαν τα δένδρα του τότε τροπικού δάσους. Αυτή η λεκάνη, βρήκε διέξοδο των νερών της, από το βόρειο της τμήμα, στην Ποταμιά, που τα φέρνει στον κόλπο της Καλλονής. Πέρασμα ανθρώπων και τόπος υδρόμυλων.

Ο κάμπος απλώνεται στα πόδια του σημερινού χωριού και φαίνεται από τα άφθονα ευρήματα, ότι υπήρχαν οικισμοί, που όπως και στα άλλα μέρη του νησιού, συνέβαλαν στην δημιουργία της σημερινής Ανεμώτιας. Αυτό το γόνιμο, ηφαιστειακό υπόστρωμα δίνει μέχρι τώρα, τα υπέροχα προϊόντα της Αμπελουργίας, στον τόπο. Ένα παμπάλαιο λιθόστρωτο, κατέβαινε και χανόταν από το χωριό στον κάμπο του. Υπάρχει ακόμα σε μερικά σημεία, βγαίνοντας από την βόρεια άκρη του χωριού.

Ένας απ’ αυτούς τους οικισμούς, βρισκότανε ακριβώς κάτω από αυτό το λιθόστρωτο, που αφού περάσει επάνω από ένα γεφύρι, (39^ο24.9442-26^ο11.1721) στρέφεται σαν χωματόδρομος μέσα στα αμπέλια του κάμπου. Κοντά λοιπόν στο γεφύρι, στα σέτια που απλώνονται στο αριστερό μας χέρι, το μέρος ονομάζεται Μητρόπολη. Όνομα που παρασύρει σε υποθέσεις παλιάς έδρας επισκοπής, όπως και το αντίστοιχο του στον κάμπο του Ίππειους. Και πραγματικά το μόνο σίγουρο είναι, ότι εδώ βρισκότανε μεγάλη χριστιανική εκκλησιά. Θα παραθέσω τα γραφόμενα από τον Σ. Χαριτωνίδη, γι’ αυτό το μνημείο. «Τον Οκτώβριον του 1946, ο τότε Έφορος των Αρχαιοτήτων κ. Στρατής Παρασκευαΐδης διεπίστωσε την ύπαρξιν βασιλικής εις την θέσιν Μητρόπολις, περί τα 20 λεπτά ανατολικώς της Ανεμώτιας. Τούτης απεκαλύφθη το πλακόστρωτον δάπεδον και πλήθος αρχιτεκτονικών τεμαχίων, με απλούν διάκοσμον, ως βάσεις και τμήματα κιόνων, κιονόκρανα και επίκρανα, ακόμη και μέρη δωρικού θριγκού με μετόπας και τριγλύφους (ύψους 0,38, παχ. 0,24 μ.) γείσα, θωράκια, πεσσοί αμφικιονίσκοι παραθύρων, υπέρθυρα κλπ. Μεταξύ δε των περί την βασιλικήν τάφων εσημειώθη, κατά την δυτικήν της πλευράν, μονολιθική λάρναξ, μετ’ επιπέδου καλύμματος, μηκ. 1,94 και πλ. 0,70 μ.».¹

Τι έχει μείνει σήμερα, μετά από 41 ολόκληρα χρόνια;(39^ο25.0162-26^ο11.0632) Το ένα σέτι του ρημαγμένου πια αμπελιού, είναι φτιαγμένο εξ ολοκλήρου από το υλικό αυτής της μεγάλης εκκλησιάς. Είναι όμως οι περισσότεροι ορθογώνιοι λιθόπλινθοι. Επάνω τους ξεχωρίζει κανείς τα σημάδια των συνδέσμων. Στην μια άκρη υπάρχει ένας πεσσός, ενώ στο έδαφος είναι πλαγιασμένοι δυο αρράβδωτοι κίονες (Ο ένας φέρει στο ένα άκρο διπλή ταινία). Πιο επάνω, ένας άλλος σωρός από πέτρες, έχει ανάμεσα του ένα επίθημα με ανάγλυφο σταυρό στις δυο στενές του επιφάνειες. Τίποτε άλλο. Πληθώρα δε τα κεραμίδια, και τα τούβλα αυτής της εποχής, γεμίζουν όλο τον γύρω χώρο, μέχρι κάτω στον δρόμο. Οι κάτοικοι, αυτά τα απομεινάρια, τα έχουν αφιερώσει στον Αι-Γιώργη, ένα μικρό εικονοστάσι.

Βορειότερα, δίπλα στον αμαξιτό, υπάρχει το εξωκκλήσι του Αι Γιώργη. Βορειότερα του λόφου της Μητρόπολης, όλη η περιοχή είναι γεμάτη από θεμέλια και κεραμική μεγάλου οικισμού. Ένα βύθισμα, στο οποίο υπάρχουν αρκετά μέλη του μνημείου, χωρίζει την περιοχή της μητρόπολης από ένα λοφίσκο στα βόρεια (39^ο 25.2750-26^ο11.1235).Εδώ, δίπλα σε μαντρί υπάρχουν τα θεμέλια άλλης παλαιοχριστιανικής, με πεσσό, κίονες και τρία ορθογώνια (βάσεις) πιεστήρια τσιπουριών του οικισμού. Εδώ είναι ο λόφος του Αι Γιώργη, με πηγές στο πλάτωμα δυτικά του ναού. Αυτή η μεγάλη Πάλαιοχριστινική, μέσα στον οικισμό της περιοχής που ονομάζεται Μητρόπολη, σύμφωνα με την γνώμη μας αποτελούσε κάποια χωροεπισκοπή, που άνηκε στην τότε Μητρόπολη Μηθύμνης.

1.Σεραφείμ Χαριτωνίδης :Παλαιοχριστιανική Τοπογραφία της Λέσβου. Σελ 44

το ιερό του Αι Γιώργη στην Μητρόπολη

με το σέτι με τα μέλη,

με τις σκάλες

τις βάσεις κιόνων

και τους κίονες

το κατώφλι

και άλλα μέλη της μεγάλης εκκλησίας της Χωροεπισκοπής