Το «Θερμόκαστρο» της Αργένου*

Στις λιόφυτες πλαγιές, κάτω από την Άργενο, βρίσκονται τα ερείπια ενός μικρού Μεσαιωνικού «κάστρου». Είναι κτισμένο στην κορυφή ενός λόφου, στο βάθος της κοιλάδας που ανοίγεται από τον Κάμπο του χωριού, δίπλα στην χαράδρα του ορμητικού ρέματος των Μύλων, και προβάλλει επάνω από την παραλιακή ζώνη. Ο αγροτικός δρόμος που ξεκινά από το χωριό, περνάει δίπλα του. Εκεί φαίνεται και το πανάρχαιο λιθόστρωτο, από το χωριό στον κάμπο. Το όνομα του υψώματος είναι Τιλκί Μπαγίρ (της αλεπούς) αλλά έχει το όνομα της περιοχής: «Θερμόκαστρο». Είναι ένα μικρό, μακρόστενο Μεσαιωνικό Οχυρό, ένα Καστρέλλι (39^ο 37.0874-26^ο 26.0746). Σκεπάζεται από θάμνους. Έχει μήκος περί τα 86,5 μέτρα (από ΒΔ προς ΝΑ), ενώ το πλάτος του είναι μικρό, μόλις 15 μέτρα. Περιβαλλότανε από περίβολο, πάχους 1,5 μ, φτιαγμένο από μικρή πέτρα και κουρασάνι. Στην βορινή του γωνία σώζεται κυκλικός πύργος (φαίνεται ότι είχε από ένα στις 4 γωνίες του). Μέσα είχε χωρίσματα, από εσωτερικά κτίσματα (αποθήκες) και στην ΒΔ του πλευρά μεγάλο κτίσμα. Η κεραμική από κεραμίδια και τούβλα των κτισμάτων και όστρακα χρηστικών σκευών, ανήκει στον Μεσαίωνα. Ίσως ο παραλιακός οικισμός, με τις δυο εκκλησιές και το κάστρο του, να ερημώθηκε τους πρώτους αιώνες, αφού τον εγκατέλειψαν οι κάτοικοι του, μετακομίζοντας στις ασφαλέστερες, υψηλότερες θέσεις τους, στις πλαγιές του Λεπέτυμνου. ΒΑ του Θερμόκαστρου, στον αυχένα που οδηγεί σ’ αυτό, υπάρχει πάλι πληθώρα οικιστικών υπολειμμάτων γύρω από άλλο ένα υπαίθριο εξωκκλήσι του Αγίου Νικολάου, όπου κάτω από ένα τεράστιο πρίνο σημειώνεται η θέση ενός άλλου παλαιοχριστιανικού ναού. Όλα αυτά βέβαια, αφορούν και την προϊστορία του γειτονικού Λεπέτυμνου, του παλιού Χάλικα, που τον κατεδάφισε η κατολίσθηση του 1965. Χαμηλότερα στην θέση Περιβόλια, υπάρχει κεραμική οικιστικής εγκατάστασης. Υπήρχε Τουρκικό τσιφλίκι, με το κονάκι, χαλασμένους χαζινέδες βρυσών, κυλίστριες για το πάτημα της επίπεδης στέγης και μυλόπετρες από τον ελαιόμυλο του κτήματος.

Την Άργενο, ο Ι. Κοντής στους Αρχαιολογικούς του χάρτες την σημειώνει από το 480 π.Χ. έως τον 4^ο μ.Χ. αιώνα ενώ τις θερμοπηγές το 480 π.Χ. Όμως, όπως θα δούμε στην συνέχεια, ο ευρύτερος περίγυρος, φιλοξένησε τα σημαντικά μεταλλεία, από τα οποία βέβαια πήρε την ονομασία του και ο Μεσαιωνικός Μόλυβος.

*Επίσκεψη στον χώρο πριν το 1992 (Περπατώντας τη Λέσβο) και τον Δεκ. του 2013 (Δημοσίευση στο οδοιπορικό του Εμπρός-Βόρειος Άξονας).

ο γωνιακός πύργος

τα εσωτερικά κτίσματα

με επιμελημένη δομή

του Θερμόκαστρου

με Μεσαιωνική κεραμική

δίπλα στο παλιό λιθόστρωτο

και έλεγχε τον κάμπο