3. Ιερά της Μηθυμναίας α*

Στο τρίτο και τέταρτο μέρος της εργασίας, θα αναφέρω τα Ιερά που έχουν εντοπιστεί, στην επικράτεια της Μηθυμναίας, πριν την προσάρτηση της Αντισσαίας , το 167 π.Χ.

Α. Οι Ναοί της Κλοπεδής μετά τις ανασκαφές 2010-2014

Οι σημαντικοι Ιεροί χώροι, αρχικά της Αρίσβης και μετά της Μήθυμνας, είχαν σαν υπόστρωμα οικοδομικά λείψανα της Υστεροελλαδικής Περιόδου του 1200-1100 π.Χ. Το πρώτο ιερό, στην επικράτεια της αρχαίας Αρίσβης, ανασκάφηκε στην ΒΑ γωνία του χώρου! Πρόκειται για ένα διμερές, ευρύχωρο, με ελλεψοειδή κάτοψη κτήριο του 8^ου π.Χ. Εδώ βρέθηκε η πήλινη κεφαλή ειδωλίου γυναικείας μορφής (λατρευτικό είδωλο) πιθανόν της Αρτέμιδος! Τον 7^ο π.Χ. αι. εμφανίζεται νοτιότερα ένα διμερές, ορθογώνιο κτήριο, με εσχάρα πριν την είσοδο το οποίο αντικαταστάθηκε στα τέλη του 7^ου -αρχές του 6^ου π.Χ. αι. από μεγαλύτερο κτήριο με εσωτερικά υποστυλώματα κατά μήκος του επιμήκους άξονα! Ο χώρος ανήκει τώρα στην Μήθυμνα και ιδρύεται εδώ το Ιερό Τέμενος του Ναπαίου Απόλλωνος! Μετά τα μέσα του 6^ου π.Χ. αι. χτίζεται εδώ ο ΝΑΟΣ Α! Περίπτερος ναός, με τριμερή σηκό. Οι κίονες της περίστασης ήταν αρράβδωτοι και επιστέφονταν με τα Αιολικά κιονόκρανα! Η κεραμοσκεπή έφερε ανθεμωτές ακροκεράμους με παραστάσεις παλαιστών και γοργονείων! Στο εσωτερικό του ΝΑΟΥ Α, βρέθηκε πήλινη πλάκα με χαραγμένο το όνομα του Θεού Απόλλωνος ( {ΑΠΟΛ}ΛΩΝΟΣ), ένδειξη της ταύτισης του ιερού με τις αναφορές των αρχαίων συγγραφέων! Στα τέλη του 6^ου ή στις αρχές του 5^ου π.Χ. αι. θεμελιώνεται στο βόρεια άκρο του χώρου ο μεγάλος ΝΑΟΣ Β! Η θεμέλιωση του συμπεριλαμβάνει μέρος του Γεωμετρικού ιερού και των δύο ιερών των πρώιμων Αρχαϊκών χρόνων! Είχε μονόχωρο σηκό, με εσωτερική κιονοστοιχία σε σχήμα Π! Στη δυτική του πλευρά υπάρχει η κτιστή (με λεσβία αλλα και ισόδομη κατασκευή) βάση του λατρευτικού αγάλματος! (Αιολικό Ιερό Κλοπεδής Λέσβου ΚΕΠΚΑ Μυτιλήνη 2014)

Β.Το Ιερό Κορυφής στον Αι Λια του Λεπέτυμνου (938 μ)

Η κορφή του Αι Λιά ( 938 μ)! Με απέραντη θέα από τον απόκρημνο στον βοριά βράχο που φιλοξενεί το εκκλησάκι του Αι Λιά, αποδείχτηκε ότι λαξεύτηκε για να υπηρετεί τις ανάγκες ενός Ιερού Κορυφής, ίσως ενός βωμού! Επίπεδο το μικρό πλάτωμα, φέρει στο βοριά στηθαία, που το προστατεύουν από τον άνεμο! Ισως εδώ επάνω να ήταν ο Βωμός! Στο μικρό πλάτωμα, στα νότια του πρέπει να υπήρχε το κτίσμα του Ιερού! Εδώ η κεραμική είναι πυκνή! Οστρακα από καλής ποιότητας ερυθρά, μελαμβαφή και τεφρά αγγεία, μικρά και μεγάλα, είναι παντού! Λαβές απλές και σχοινιοειδείς, κεραμίδες στέγης έγχρωμες και τούβλα του κτίσματος καθώς και πιθάρια με έγχρωμα τοιχώματα!! Αλλά το κυριότερο εύρημα ήταν τα κεφαλάκια των τεσσάρων πήλινων ειδωλίων που βρέθηκαν στον περιορισμένο αυτόν χώρο! «Μυρσίλος δε ο Λέσβιος εν τω όρει φησίν Λεπετύμνω, ιερόν Απόλλωνος είναι και ηρώον Λεπετύμνου εφ’ω καθόπερ εν τω Κρανώνι, δύο μόνον είναι κόρακας όντων ουκ ολίγων τοις πλησίον τόποις»! Ο ήρωας του Τρωικού Πολέμου Λεπέτυμνος, ο οποίος παντρεύτηκε την Μήθυμνα, τιμήθηκε από την πόλη με την ίδρυση Ηρώου -Μαντείου, του οποίου τους χρησμούς έφερναν κόρακες»! Λέει η γραπτή μυθική παράδοση! Ήταν λοιπόν αυτό το Ιερό Κορυφής , αφιερωμένο σαν μαντείο, στον ήρωα Λεπέτυμνο, που πιθανόν να απεικόνιζε η ανδρική μορφή του ειδωλίου (Ελληνιστικά ειδώλια ;) Και οι γυναικείες μορφές; Απλές προσφορές στο Μαντείο;

Στην βορινή πλευρά του βράχου, προς τα ανατολικά, υπάρχει μικρό σπήλαιο! Εδώ μέσα η κεραμική πάει πολύ μακριά! Μαύρα και τεφρά αγγεία, μερικά χειροποίητα, μαρτυρούν Ιερό Σπήλαιο, ίσως των Γεωμετρικών- Αρχαίκών χρόνων, ίσως πριν την ίδρυση του Ιερού κορυφής. (Το ιερό Κορυφής Δημοσιεύτηκε και στο Περιοδικό Αρχαιολογία Τευχ 67 .1998)

*H πλήρης περιγραφή αυτών των σημαντικών Ιερών, γίνεται στον Α τόμο του «Η ΛΕΣΒΟΣ Ο ΤΟΠΟΣ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ» Μυτιλήνη 2024