Για την Παναγιά στα Κουτρούλια (38ο97.9902-26ο38.7765) υπάρχουν μαρτυρίες και όχι γραπτές αποδείξεις, ότι αποτελούσε θέση μικρού Μοναστηριού, σε άγνωστο χρόνο. 

Είναι μια θέση ΒΑ του Πλωμαριού, που παρουσιάζει ενδιαφέρον. Από το «πλατανάκι», στην είσοδο της κωμόπολης, ξεκινά ο αγροτικός δρόμος και σε λίγο, απέναντι, στην πλαγιά του αντικρινού υψώματος, βλέπουμε το μικρό «συγκρότημα». Είναι η μικρή εκκλησιά της Παναγίας (Εισόδια) και μερικά ακόμη κτίσματα. Μια συστάδα μεγάλων πεύκων, ένα κυπαρίσσι και μια μεγάλη βελανιδιά, καλύπτει όλο το χώρο. Τούτη η εκκλησιά χτίστηκε στα 1955. Υπήρχε όμως παλαιότερος ναός, ίσως ο ενοριακός του μικρού οικισμού, που αναφέρει την ύπαρξη του ο Τάξης το 1874 και το 1909, την ερήμωσή του. Ή βέβαια και του μικρού μοναστηριού. Τότε όμως που θεμελιώνανε την εκκλησιά, βγήκαν στην επιφάνεια λείψανα από γκρίζο ντόπιο μάρμαρο, από κτίσματα της αρχαιότητας. Στο πεζούλι, πίσω από το ναό υπάρχουν τρία δομικά μέλη, το ένα δε φέρει χαραγμένη μαργαρίτα. Αυτά χαρακτηρίστηκαν από την Αρχαιολόγο Λ. Αχειλαρά, σαν υπολείμματα της Ρωμαϊκής και Παλαιοχριστιανικής εποχής.220.30 Επίσης βρεθήκανε και δυο επιτύμβιες στήλες, κι αυτές της Ρωμαϊκής εποχής. Η μια με επιγραφή (αναφέρεται ότι έγραφε: ΑΜΥΝΤΑ ΑΡΙΣΤΟΜΑΧΟΥ ΧΡΗΣΤΕ ΧΑΙΡΕ), δεν υπάρχει πια. Η άλλη βρίσκεται στο Λαογραφικό Μουσείο του Πλωμαριού. Μάρμαρο γκρίζο με τρεις ανθρώπινες μορφές, τη μια μεγάλη και τις άλλες πολύ μικρότερες, αλλά πολύ φθαρμένη. Σε παλιά φωτογραφία της εποχής* φαίνονται οι δύο επιτύμβιες στήλες που βγήκαν στην επιφάνεια. Από εδώ φαίνεται ένα κομμάτι του Πλωμαριού και του πελάγους. Τούτη η θέση με τα Ρωμαϊκά ευρήματα, δεν απέχει πολύ από την Πλαγιά, που υπήρχε ο Ρωμαϊκός Οικισμός, και πιο πέρα τον Αι-Γιώργη της Λαγκάδας, με τον κυλινδρικό ρωμαϊκό βωμό (που μετά την ανακαίνιση του αγνοείται η τύχη του). Επίσης την διέξοδο αυτών των Ρωμαϊκών εγκαταστάσεων στον όρμο του Πάτου. 

Ο αείμνηστος Γιώργος Γιαννουλέλλης θεωρούσε και αυτός τούτη την Παναγιά σαν καθολικό Μοναστηριού, χωρίς όμως μαρτυρίες γι’ αυτό. 

* Την φωτογραφία μου έστειλε ο συνάδελφος Αριστείδης Φρυδάς, τον οποίο ευχαριστώ. Τον μόνο που γνωρίζω είναι ο πατέρας μου στην άκρη δεξιά, που πιθανόν αυτήν την εποχή να αγιογραφούσε την Αγία Μαγδαληνή του Πλωμαρίου, ή το γκρεμισμένο πια παρεκκλήσι της Υπαπαντής στην Πλαγιά. Είχε αγιογραφήσει και τον Άγιο Παντελεήμονα στην Λαγκάδα. 

μέσα στον ελαιώνα 

με θέα το Πλωμάρι 

των Εισοδίων της Θεοτόκου στα Κουτρούλια 

που όταν την ανήγειραν βρέθηκαν επιτύμβιες στήλες 

η μια στο Αναγνωστήριο παλιά 

με αρχαία θεμέλια 

Ρωμαϊκής και Παλαιοχριστιανικής εποχής