Μονή Λειμώνος και ο γύρω χώρος ν

Νερόμυλοι Ζηλωτή-Χριστός των Καλογραιών

Δεξιά, χαμηλά από τον αμαξιτό, περνάει το ποτάμι που έρχεται πίσω από το στάδιο της Καλλονής και σαν Καθάριος, συμβάλλει στις Εννιά Καμάρες με αυτό του μετοχιού! Κατηφορίζει από τα δυτικά, και το διατρέχει το λιθόστρωτο που ένωνε τα δύο μοναστήρια και έχει στην βορινή του όχθη Νερόμυλους, για τους οποίους υψηλά, ονομάζεται Ρέμα των Μύλων! Αρχίζοντας από το μοναστήρι της Μυρσινιώτισσας, ακολουθώντας τον δρόμο, μέσα από τα πεύκα και επάνω από το ποτάμι, συναντούμε ένα μικρό εξωκκλήσι με πηγές νερού και στο ένα χιλιόμετρο βρισκόμαστε μπροστά σε μια εγκατάσταση, που θυμίζει φρούριο! Εδώ βρίσκεται ο Χριστός των Καλογραιών (39^ο25.4090-26^ο19.1783), μέσα στο ομώνυμο πευκόδασος. Η οικοδομική «μανία» του πάλαι ποτέ Ηγούμενου του Λειμώνα, περιέβαλε τον παμπάλαιο ναό με ένα τετράγωνο συγκρότημα με κεραμοσκέπαστα, ισόγεια κτίσματα (τα οποία δεν ολοληρώθηκαν), προσθέτοντας στην ΒΔ και ΝΔ γωνία δύο κυκλικούς «τσιμεντένιους πύργους». Μάλιστα υπάρχουν επιγραφές των «δωρητών αυτών των ανιστόρητων κατασκευών»! Στο κέντρο υπάρχει, κάτω από μνημειακή Δρυ, ο παμπάλαιος ναός του Χριστού, πετρόχτιστος, με εντοιχισμένα δομικά μέλη παλαιότερου ναού και για κάλαμο στην Αγία Τράπεζα, κιονίσκο με σταυρό. Γύρω υπάρχουν θεμέλια παλαιών κτισμάτων καθώς και βάση ελαιοπιεστηρίου. Διπλα του έχει κτιστεί νεότερος ναός, στο πρόγραμμα της «ανιστόριτης ανακαίνισης»!

Ο δρόμος συνεχίζει προς τα δυτικά, ενώ κάτω στο ποτάμι υπάρχει το υπέροχο λιθόστρωτο που ερχόταν από την Μονή Λειμώνος στην Μυρσινιώτισσα. Σε κάποιο σημείο είναι γκρεμισμένη η τοξωτή γέφυρα, με την οποία περνούσαν το ποτάμι. Ακριβώς επάνω από το γεφύρι και δίπλα στον δρόμο βρίσκεται άλλο ένα συγκρότημα που και αυτό δέχτηκε την ανιστόριτη επέμβαση, με κτήρια και μικρό ναό. Εδώ βρίσκονταν οι Νερόμυλοι του Ζηλωτή (39^ο 25.1169-26^ο18.2405)! Ανήκαν στην Μονή Λειμώνος και τον Οκτώβριο του 1548 αναφέρεται ο Αλευροπόταμος, με τους Μύλους του. Επίσης το 1564, υπάρχουν δύο Νερόμυλοι στην θέση «Αλευριώνη», που σίγουρα είναι το ίδιο ποτάμι. Επάνω στον δρόμο υπάρχει η μεγάλη σχεδόν στρογγυλή κτιστή δεξαμενή, επενδυμένη με υδρόφοβο κονίαμα και με επικάλυψη με λαξευμένους λίθους! Από εδώ το νερό οδηγείται στο βαγένι του 1^ου Νερόμυλου, υπέροχου μνημείου. Το εργαστήριο του έχει ανακαινιστεί. Μετά το νερό περνούσε «εν σειρά», στον 2^ο Νερόμυλο, παρόμοιο με τον πρώτο , στην όχθη του ποταμού. Δίπλα στον 1^ο Νερόμυλο, διασώζεται ο κτιστός υδατόπυργος του Παλιού Νερόμυλου. Αυτοί οι νερόμυλοι μαζί με τους τρεις μύλους του Δεσπότη, κάτω από την Αρχαία Αρίσβη (τους οποίους θα σκεπάσει το φράγμα του Τσικνιά), ήταν οι κύριες προβιομηχανικές εγκαταστάσεις (και οι δύο νερόμυλοι της Μυρσινιώτισσας) που επεξεργάζονταν το σιτάρι, από τις τεράστιες αγροτικές περιοχές που κατείχε η Μονή!

Μάκη Αξιώτη. Εμπρός 4/4, 11/4 και 18/4/2002-Μάκη Αξιώτη Υδρόμυλοι Αιολίδα 2009 σελ.26).

Με τον Χριστό των Καλογραιών

πετρόχτιστο με παλιά μέλη ναού

με ελαιοπιεστήριο

το λιθόστρωτο στο ποτάμι

Εκκλησιά και στους μύλους του Ζηλωτή

με την μεγάλη υδατοδεξαμενή

και τον 1^ο και 3^ο νερόμυλο