Τα ονόματα που είχε στον χρόνο, το ωραίο χωριό του δυτικού νησιού, δείχνουν μια πορεία, που συνδέεται με την κεραμική δραστηριότητα. Η πρώτη αναφορά, το 1548, στα πολύτιμα Οθωμανικά Φορολογικά κατάστιχα, που συνέταξε ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής, το παρουσιάζουν σαν ένα εύρωστο χωριό, τα Agridya, με 548 Χριστιανικά σπίτια, που πληρώνει φόρο για τα προϊόντα, τους νερόμυλους και τα μακρινά του μοναστήρια, 27.901 Άσπρα. Πρώτη παραγωγή ο μούστος από τα Αμπέλια (5226 Α-Σίγουρα από τα Πέδια), μετά τα σιτηρά (3.808 Α) και έπεται μια πληθώρα αγροτικών προϊόντων. Λειτουργούν 28 Νερόμυλοι (σίγουρα στην Λαγκάδα, που τώρα υπάρχουν 15) και 8 ελαιόμυλοι (Ελιές 510 Α). Ο «Ταλιαντζής»Imbrahim bin rustem, που μένει στο χωριό πληρώνει για τα ψάρια του Ιχθυοτροφείου (που ανήκε στην γειτονική, περιτείχιστη πόλη των Αγίων Θεοδώρων και το οποίο θεωρώ ότι βρισκόταν στο Τσαμούρ Λιμάνι) 70^Α. Εδώ ανήκουν και 4 μοναστήρια, του μακρινού «Λίβανου της Λέσβου», το Καλάμι, και των Αγίων Βλασίου, Αντωνίου και Ανδρέα. Το 1581, το χωριό εμφανίζεται με το σημερινό του όνομα-Agridya nam- i digger Colmecki (αυτό ή το Comleci σημαίνει κεραμεύς ***). Τον 17^ο αι. το χωριό έχει πια αρκετούς Τούρκους (όπως άλλωστε και σε όλο το νησί). Ο Γαβριήλ το 1621, στο Τζουκαλοχώρι, οιονεί «χυτροκώμη», αναφέρει Αγαρηνούς πλείστους και επί κακία σεμνυνομένους με μασγίδιο και διακόσια χριστιανικά σπίτια. Το τζαμί, ήταν το παλιό, που δεν υπάρχει πια, χαμηλά στην αγορά. Στο ανακαινισμένο καφενείο του Συκά, ήταν πιθανόν ο Τεκές του. Το δεύτερο έγινε το 1904, γνωστό ως Γενί ή Κασίρ Τζαμί. Πολλές πλέον οι αναφορές για τον πληθυσμό, που είναι μισός-μισός. Οι Τούρκοι, διατηρούν και σχολείο (Ροστιέ), το 1911-12 φθάνουν στους 1350 με 975 χριστιανούς. Τώρα το χωριό έχει 474 κατοίκους (2021). Το 1621 αναφέρονται τρείς ενοριακές εκκλησίες, που είναι τώρα παρεκκλήσια (Αγία Θεοτόκος, των Αρχαγγέλων και της Αγίας Βαρβάρας). Τώρα υπάρχει ο Άγιος Γεώργιος του 1857 (εγκαίνια το 1864), μεγάλη τρίκλιτη βασιλική, με επίχρυσο τέμπλο. Πρέπει να υπήρχε παλαιότερος του 18^ου αι. (Δεσποτικό του 1757). Το Σκαλοχώρι απέκτησε ωραιότατες Οθωμανικές Κρήνες, περίπου 13 μέσα στο χωριό (και 4 στην περιφέρεια του), υψηλές, ορισμένες με ενδιαφέρουσες Οθωμανικές επιγραφές (οι περισσότερες λείπουν). Κατασκευασμένες με τον ντόπιο, γκριζωπό ηφαιστειακό ανδεσίτη, ανακαινισμένες, αποτελούν στολίδια των σοκακιών του. Αυτό είναι περιληπτικά** το Σκαλοχώρι, τα Αγρίδια, το Τσομλέκκιόι, των 2068 κατοίκων του 1915, όπου υπάρχουν ακόμα δύο Αγγειοπλαστεία.

*Το 1548 συνυπάρχει με τα Agridia η Agra, σαν ξεχωριστός μεγάλος οικισμός, προς αποφυγή της ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ.

** Πλήρης ανάπτυξη στο Λέσβος-Ο Τόπος στον Χρόνο.

***Κώστας Καμπουρίδης, σελ. 55).

Το Σκαλοχώρι έχει τους «ιστορητές» του, όπως ο Μιχάλης Βαθρακούλης, ο Δημήτρης Χατζηλίας και ο Χρήστος Χατζηλίας. Διαθέτει επίσης την χειρόγραφη «Χρυσή του Βίβλο».

με το Τασμούρ λιμάνι

Ιχθυοτροφείο (Dylan)

των Αγίων Θεοδώρων

με τον Τεκέ του παλιού Μασγιδίου

και το Νέο Τζαμί του 1904

με τις Κρήνες (της Καμάρας)

της Φατμά Χανούμ του 1801-1802