Η σκέψη που αποτυπώνεται στον τίτλο, είναι κάτι που κυριαρχεί στο μυαλό των ατόμων που πάσχουν από σωματοδυσμορφική διαταραχή. Βασικό χαρακτηριστικό της διαταραχής αυτής είναι η έντονη ενασχόληση του ατόμου με κάποιο φανταστικό ελάττωμα στη φυσιολογική (κατά τα άλλα) εμφάνισή του.
Η σκέψη που αποτυπώνεται στον τίτλο, είναι κάτι που κυριαρχεί στο μυαλό των ατόμων που πάσχουν από σωματοδυσμορφική διαταραχή. Βασικό χαρακτηριστικό της διαταραχής αυτής είναι η έντονη ενασχόληση του ατόμου με κάποιο φανταστικό ελάττωμα στη φυσιολογική (κατά τα άλλα) εμφάνισή του. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει κάποια ελάχιστη σωματική ανωμαλία, η ενασχόληση όμως του ατόμου να είναι σαφώς υπερβολική.
Τα πιο κοινά ενοχλήματα αφορούν στο πρόσωπο ή το κεφάλι, όπως ακμή, αγγειακές κηλίδες, οίδημα, δυσαναλογία του προσώπου ή κάτι όσον αφορά το σχήμα, το μέγεθος ή κάποια πλευρά της μύτης, των ματιών, των αυτιών, του στόματος κ.λπ.. Πέρα όμως από το πρόσωπο, οποιοδήποτε μέρος του σώματος μπορεί να γίνει αντικείμενο της σωματοδυσμορφικής ενασχόλησης, όπως το στήθος, οι γλουτοί, τα χέρια, τα πόδια κ.λπ..
Συχνά τα άτομα ξοδεύουν ώρες μπροστά στον καθρέφτη ή, για να αποφύγουν την όλη αγχώδη ενασχόληση, αποφεύγουν τους καθρέφτες. Η διαταραχή μπορεί να οδηγήσει τα άτομα να περιορίσουν τις δραστηριότητές τους, ν’ απομονωθούν κοινωνικά, να παρατήσουν τις σπουδές τους ή την εργασία τους, να μη βγαίνουν κ.ο.κ.. Ακόμα, μπορεί να τα οδηγήσει σε γενικές ιατρικές, οδοντιατρικές ή χειρουργικές/πλαστικές επεμβάσεις, που μπορεί να επιδεινώσουν τη διαταραχή, με επίταση της ενασχόλησης ή με την εμφάνιση νέων ενασχολήσεων, που οδηγούν σε νέες επεμβάσεις κ.ο.κ..
Μπορεί, ακόμα, να υπάρξουν επανειλημμένες νοσηλείες, απόπειρες αυτοκτονίας και αυτοκτονία. Τα στοιχεία από μια αμερικανική έρευνα δείχνουν το μέγεθος της διαταραχής. Σε δείγμα 30.000 ανθρώπων που έγινε η έρευνα, το 93% των γυναικών και το 82% των ανδρών νοιάζονται για την εμφάνισή τους, ενώ ένα ποσοστό που κυμαίνεται σε ένα ποσοστό από 0,8% έως 2,2% του γενικού πληθυσμού, εκδηλώνει την κλινικά ακραία μορφή. Δηλαδή ένα ποσοστό που αγγίζει το 80% φανερώνει αυτοκτονικό ιδεασμό, ένα ποσοστό 24% - 28% έχει κάνει απόπειρα και το 0,3% τελικά αυτοκτονεί.
Η διαταραχή συνήθως αρχίζει στην εφηβεία, αλλά καθώς τα άτομα με τη διαταραχή αυτή δεν αποκαλύπτουν τα συμπτώματά τους, μπορεί να περάσουν χρόνια πριν διαγνωσθεί. Η έναρξη μπορεί να είναι απότομη ή βαθμιαία. Η πορεία είναι χρόνια με διακυμάνσεις και το μέρος του σώματος που απασχολεί το άτομο, μπορεί να παραμείνει ίδιο ή να αλλάξει.
Η θεραπεία της σωματοδυσμορφικής διαταραχής παλαιότερα θεωρούνταν αρκετά δύσκολη, τώρα όμως τα δεδομένα δείχνουν να αλλάζουν. Βασικό στοιχείο της θεραπευτικής αντιμετώπισης είναι η δημιουργία μιας καλής και σταθερής σχέσης με τον ασθενή. Ο ασθενής πρέπει να πεισθεί για την ψυχολογική φύση των προβλημάτων του και να προσπαθήσει να διαχειριστεί το άγχος που του προκαλούν τα συμπτώματά του.
* Η Μαρία Βερβέρη είναι ψυχολόγος - παιδοψυχολόγος, απόφοιτος. Α.Π.Θ., M.Sc. Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων, University of Leiden, Netherlands.