(β΄ μέρος)

Στο προηγούμενο άρθρο αναφέρθηκα στη φυσιολογική σωματική και ψυχοκινητική εξέλιξη του παιδιού στον πρώτο και δεύτερο χρόνο. Ανέφερα επίσης πως ο χρόνος έναρξης, το μέγεθος και η διάρκεια των διεργασιών της ανάπτυξης εξαρτώνται όχι μόνο από το βιολογικό υπόστρωμα του παιδιού, αλλά και από το περιβάλλον. Έτσι, πολλές φορές, τα όρια της φυσιολογικής απ’ την καθυστερημένη ανάπτυξη είναι συγκεχυμένα. Θα χρειαστεί να γίνει έλεγχος σε ένα παιδί ακόμη και αν θέλουμε να επιβεβαιώσουμε μια υποψία ή να βεβαιωθούμε ότι δεν υπάρχει πρόβλημα.
Στην ηλικία δυο έως πέντε χρονών ο ρυθμός ανάπτυξης επιβραδύνεται και εξατομικεύεται.
Οι διαφορές στο ύψος και το βάρος μεταξύ παιδιών ίδιας ηλικίας είναι περισσότερο εμφανείς. Το βάρος αυξάνει κατά μέσο όρο δυο κιλά και το ύψος κατά επτά έως εννέα εκατοστά το χρόνο.
Λόγω της επιβράδυνσης του ρυθμού ανάπτυξης, το παιδί χρειάζεται λιγότερες θερμίδες και προσαρμόζει την πρόσληψη τροφής στις ανάγκες του σύμφωνα με το αίσθημα της πείνας και του κορεσμού.
Η καθημερινή πρόσληψη τροφής μπορεί να αυξομειώνεται, όμως σε περίοδο μιας εβδομάδας είναι σχετικά σταθερή.
Πολλοί γονείς ανησυχούν και προσπαθούν να παρέμβουν στη διαδικασία πρόσληψης τροφής και έτσι ουσιαστικά καταργούν αυτόν τον αυτορρυθμιστικό μηχανισμό.
Το αποτέλεσμα είναι είτε πρόσληψη θερμίδων πάνω από τις ενεργειακές ανάγκες του οργανισμού, με συνέπεια την παχυσαρκία, είτε σπανιότερα κάτω από αυτές, οπότε έχουμε υποθρεψία.
Ο γονιός οφείλει να παρέχει στο παιδί κατάλληλη για την ηλικία του τροφή και να προσδιορίζει το χρόνο και τον τόπο της διατροφής, ενώ στο παιδί πρέπει να δίνεται η δυνατότητα να καθορίζει την ποσότητα της προσλαμβανόμενης τροφής.
Όσον αφορά στην κινητική ικανότητα, το τρίχρονο παιδί περπατά σταθερά, ανεβοκατεβαίνει, κλοτσάει μπάλα, κάνει ποδήλατο με τρεις ρόδες.
Στον τέταρτο χρόνο το παιδί μπορεί επιπλέον να στέκεται για λίγο στο ένα πόδι, να βαδίζει μπρος - πίσω, να πιάνει και να πετάει μία μπάλα.
Χειρίζεται τα χέρια του με μεγαλύτερη επιδεξιότητα, καθώς συγχρονίζει τις κινήσεις του καρπού, της παλάμης και των δακτύλων.
Η επιλεκτική χρησιμοποίηση του ενός χεριού στις εκούσιες κινήσεις (αριστερό - δεξιό) εμφανίζεται στις αρχές του τρίτου χρόνου.
Ένα τρίχρονο παιδί μπορεί να βγάζει τα παπούτσια του, να ανοίγει μια πόρτα, να ζωγραφίσει οριζόντιες και κάθετες γραμμές και να σχηματίσει έναν άτεχνο κύκλο, που θα τον τελειοποιήσει στον τέταρτο χρόνο. Θα σχεδιάσει τότε και τετράγωνα σχήματα, θα μπορεί να χτίσει πύργο με εννέα κύβους και να φτιάχνει παζλ με τέσσερα - πέντε μεγάλα κομμάτια.
Στο επόμενο άρθρο θ’ αναφερθούμε στην ανάπτυξη της γλώσσας και στη γνωστική εξέλιξη κατά τη διάρκεια της προσχολικής ηλικίας. Και τα δυο θεωρούνται πολύ σημαντικά, όχι μόνο για εκείνη την περίοδο της ηλικίας του παιδιού, αλλά και για τις καλές επιδόσεις στη μετέπειτα εκπαιδευτική πορεία του.

* Η κ. Μαρία Λόζου είναι παιδίατρος, πρώην διευθύντρια της Παιδιατρικής Κλινικής του Νοσοκομείου Μυτιλήνης.