Το κάπνισμα δε βλάπτει σοβαρά μόνο την υγεία, αλλά και την οικονομία. Αυτή είναι μια αλήθεια που δυστυχώς ποτέ δεν έχει τονιστεί.
Το κάπνισμα δε βλάπτει σοβαρά μόνο την υγεία, αλλά και την οικονομία. Αυτή είναι μια αλήθεια που δυστυχώς ποτέ δεν έχει τονιστεί στο βαθμό που θα έπρεπε. Ίσως όχι αδίκως, λένε οι ειδικοί, μια και οι σοβαρές επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για τις άλλες αρνητικές συνέπειες που έχει στην κοινωνία η θανατηφόρα αυτή συνήθεια. Οι οικονομικές όμως συνέπειες είναι εξίσου τραγικές. Υπολογίζεται ότι τα κράτη ξοδεύουν πέντε φορές περισσότερα χρήματα για να αντιμετωπίσουν ασθένειες που οφείλονται στο κάπνισμα, σε σχέση με τους φόρους που εισπράττουν από τα τσιγάρα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, το άμεσο και έμμεσο κόστος του καπνίσματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση μόνο για το 2000 υπολογίστηκε μεταξύ 97,7 και 130,3 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχούσε στο 1,04 ως 1,39% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Ένωσης. Ενώ για την Ελλάδα οι ασθένειες που προκαλεί το κάπνισμα κοστίζουν κάθε χρόνο στην εθνική μας οικονομία 2,14 δισ. ευρώ.
Το ποσό αυτό δεν είναι υπερβολικό. Σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδας (ΕΣΥΕ), κάθε χρόνο οι ημέρες νοσηλείας στην Ελλάδα εξ αιτίας του καπνίσματος φτάνουν τις 700.000. Στο νούμερο αυτό δεν έχουν υπολογιστεί οι έμμεσες συνέπειες που προκαλεί το τσιγάρο. Αξίζει επίσης να σημειωθεί, ότι σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, «πρόκειται για κατ’ εξοχήν υψηλού κόστους νοσήλια, με εκτεταμένη χρήση ακριβής διαγνωστικής και θεραπευτικής τεχνολογίας και ανάγκη για νοσηλεία σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας ή και Αυξημένης Φροντίδας, με πολλαπλάσιο κόστος για το σύστημα υγείας. Επιπλέον, όλα τα νοσήματα που οφείλονται στο κάπνισμα συνδέονται με μακροχρόνια και υψηλού κόστους εξωνοσοκομειακή φροντίδα.»
Στο οικονομικό κόστος θα πρέπει να υπολογιστούν επίσης και οι 20.000 ζωές που αφαιρεί το κάπνισμα κάθε χρόνο από τη χώρα μας, καθώς και οι 700 επιπλέον θάνατοι που προκαλεί το παθητικό κάπνισμα με τη σειρά του. Κάθε χρόνο, δηλαδή, μια μεσαία ελληνική πόλη χάνεται εξ αιτίας του καπνίσματος. Σε μια εποχή μάλιστα, που το δημογραφικό πρόβλημα της Ελλάδας έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις. Το πρόβλημα γίνεται ακόμη πιο οξύ αν αναλογιστούμε ότι οι Ελληνίδες, οι σημερινές και αυριανές μητέρες, είναι πρώτες παγκοσμίως στην εξάρτηση από το τσιγάρο, ενώ το κάπνισμα φαίνεται πως γίνεται συνήθεια κυρίως των νέων ανθρώπων. Τα νούμερα από τα στατιστικά στοιχεία είναι αποκαλυπτικά: Τέσσερις στους 10 Έλληνες είναι συστηματικοί καπνιστές, ενώ επτά στους 10 αναφέρουν ότι εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα.
Η πρόωρη απώλεια ζωής, η αύξηση της νοσηρότητας, η μείωση της παραγωγικότητας, οι άδειες που παίρνονται λόγω των ασθενειών που προκαλούνται από το κάπνισμα, τα έξοδα για φάρμακα, διαφημίσεις, ακόμη και για την καθαριότητα, αλλά και η καταστροφή του περιβάλλοντος από πυρκαγιές που προκλήθηκαν από τσιγάρα είναι μερικές από τις επιβαρυντικές συνέπειες του καπνίσματος για την εθνική μας οικονομία.
Τα προφίλ του Έλληνα καπνιστή
Η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερη κατά κεφαλήν κατανάλωση τσιγάρων στον κόσμο. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας οι Έλληνες καπνίζουν κατά μέσο όρο 3.000 τσιγάρα ανά άτομο ετησίως, ενώ ξοδεύουν 17 ευρώ την εβδομάδα για τσιγάρα. Μια άλλη πρωτιά που κατέχει η χώρα μας είναι πώς το κάπνισμα στην Ελλάδα είναι διαταξικό. Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησαν οι επιστήμονες του Τομέα Οικονομικών της Υγείας στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, όσο καπνίζουν οι άνεργοι και οι χαμηλόμισθοι άλλο τόσο και περισσότερο καπνίζουν και εκείνοι που αμείβονται με υψηλούς μισθούς. Όπως προέκυψε από την έρευνα, με επικεφαλής τον καθηγητή κ. Γιάννη Κυριακόπουλο, σχεδόν έξι στους δέκα από εκείνους που το εισόδημά τους φτάνει τα 2.000 με 3.000 ευρώ το μήνα είναι συστηματικοί καπνιστές, όσο ακριβώς ίδιο είναι και το ποσοστό των άνεργων καπνιστών.
Η ειδοποιός διαφορά είναι πως οι χαμηλόμισθοι καπνιστές, το ποσοστό των οποίων φτάνει το 47%, συνήθως στερούνται βασικά αγαθά όπως κρέας και γάλα για να ικανοποιήσουν το πάθος τους. Τα άτομα χαμηλού εισοδήματος ξοδεύουν αναλογικά μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους για καπνό από ό,τι τα άτομα με υψηλό εισόδημα. Παράλληλα, το κόστος των νοσηλίων για τις ασθένειες που έχουν προκληθεί από το κάπνισμα είναι για τους φτωχότερους συνήθως δυσβάστακτο. Υπολογίζεται πως το 60,9% των ανέργων καπνίζει μανιωδώς, ξοδεύοντας πολλές φορές ακόμη και το 50% του επιδόματος που παίρνει για την ανεργία.
Τα χρήματα που ξοδεύονται για τσιγάρα είναι πραγματικά υπερβολικά. Με τα σημερινά δεδομένα, αν υπολογίσουμε ότι ένα πακέτο με 20 τσιγάρα κοστίζει τρία ευρώ κατά μέσο όρο και ότι ένας καπνιστής καπνίζει ένα πακέτο την ημέρα, αυτό αυτόματα σημαίνει πως ξοδεύει κάθε μήνα 90 ευρώ και κάθε χρόνο 1.080 μόνο για τα τσιγάρα του.
Εάν καπνίζει για 30 χρόνια, το ποσό αυτό θα φτάσει τα 32.400 ευρώ και αν προλάβει να καπνίζει για 50 χρόνια, θα έχει ξοδέψει 54.000 ευρώ μόνο για τσιγάρα κατά τη διάρκεια του βίου του. Όσο δηλαδή στοιχίζει ένα αξιοπρεπές διαμέρισμα στην επαρχία.
Τα νούμερα αυτά αναφέρονται μόνο σε ένα άτομο που καπνίζει ένα μόνο πακέτο την ημέρα. Σε πολλές οικογένειες καπνίζουν συχνά τέσσερα άτομα. Έτσι η αντίστοιχη αναλογία για 30 χρόνια καπνίσματος για μια τετραμελή οικογένεια φτάνει το ποσό των 129.600 ευρώ μόνο για τσιγάρα. Με τα χρήματα αυτά θα μπορούσε η οικογένεια να εξασφαλίσει τουλάχιστον το μέλλον ενός παιδιού.
Επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία
Υπολογίζεται πως εάν το κάπνισμα μειωθεί κατά 15%, το Εθνικό Σύστημα Υγείας της χώρας μας θα εξασφαλίζει κάθε χρόνο 200 με 300 εκατ. ευρώ.
Προς την κατεύθυνση αυτή αναμένεται να βοηθήσει σημαντικά η καθολική απαγόρευση του καπνίσματος που θα εφαρμοστεί και στη χώρα μας από την 1ης Ιουλίου. Η εφαρμογή του νομοσχεδίου, εκτός από τα πολύ σημαντικά οικονομικά οφέλη που θα έχει στην ελληνική οικονομία, αναμένεται να μειώσει κατά 3.000 τα εμφράγματα και κατά 3.000 τα εγκεφαλικά επεισόδια στη χώρα μας, ενώ θα σώζονται κάθε χρόνο πάνω από 450 άνθρωποι που διαφορετικά θα πέθαιναν εξ αιτίας της χρήση του τσιγάρου.