Όταν κανείς παίρνει την απόφαση να ξεκινήσει μια προσπάθεια απώλειας βάρους, ο ενθουσιασμός και η αισιοδοξία κυριαρχούν. Στην πορεία, όμως, τα πράγματα εξελίσσονται λίγο διαφορετικά. Όσο γενναιόδωρα κι αν αποβάλλει ο οργανισμός τα πρώτα κιλά, η συνέχεια θέλει υπομονή και επιμονή, ακόμη και στους πιο καλούς μεταβολισμούς. Και εκείνη τη χρονική περίοδο, μικρά και φαινομενικά ασήμαντα λάθη μπορεί να γίνουν καθοριστικά για την πορεία της απώλειας βάρους και να οδηγηθούμε εύκολα στην παραίτηση.
Τα «light» προϊόντα αποτελούν την πιο συχνή παγίδα. Αντικαθιστούμε τα προϊόντα με πλήρη λιπαρά με «light» και νιώθουμε ότι μπορούμε να καταναλώσουμε περισσότερη ποσότητα, με αποτέλεσμα να καταλήγουμε να προσλαμβάνουμε τις ίδιες ή και περισσότερες θερμίδες και μάλιστα χωρίς την απόλαυση των «κανονικών» προϊόντων. Ακόμη και 0% λίπος να αναγράφεται σε ένα τρόφιμο, δε σημαίνει πως δεν έχει θερμίδες. Ένα light παγωτό, για παράδειγμα, έχει περίπου 200 θερμίδες ανά 100 gr, σε σχέση με ένα τυποποιημένο που μπορεί να δώσει 200 - 400 θερμίδες στην ίδια ποσότητα. Φυσικά εμπεριέχει λιγότερο κορεσμένο λίπος, αλλά δεν παύει να έχει θερμίδες που πρέπει να συνυπολογίζονται στη συνολική πρόσληψη. Τα 30 γρ. τυριού light έχουν 50 - 95 θερμίδες (αναλόγως τα λιπαρά), ενώ τα αντίστοιχα «κανονικά» τυριά έχουν 70 - 120 θερμίδες.
Άλλη μια κατηγορία προϊόντων που έχουν παρεξηγηθεί για τη συμβολή τους στην απώλεια βάρους είναι τα ολικής άλεσης. Μια φέτα ψωμιού ολικής άλεσης στα ίδια γραμμάρια βάρους έχει περίπου τις ίδιες θερμίδες με μια φέτα λευκού ψωμιού με απόκλιση δυο - τριών θερμίδων! Τα τρόφιμα που παράγονται από αλεύρι ολικής άλεσης αυξάνουν τον κορεσμό (χορταίνουμε για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα), περιέχουν μεγαλύτερες ποσότητες βιταμινών Β, έχουν περισσότερες φυτικές ίνες και έχει φανεί ότι προστατεύουν από τον καρκίνο, και λόγω του ότι αυξάνουν λιγότερο την τιμή του σακχάρου στο αίμα συμβάλ.ουν σε μια πιο εύκολη απώλεια λίπους σε σχέση με τα μη ολικής άλεσης προϊόντα, αν φυσικά δεν ξεφύγουμε στην ποσότητα που πρέπει επειδή πιστεύουμε πως τα «διαιτητικά» τρόφιμα είναι λιγότερο επιβαρυντικά. Σε αυτή την κατηγορία, πολλοί είναι εκείνοι που αποφεύγουν το ψωμί γιατί θεωρούν ότι είναι πιο παχυντικό από το παξιμάδι.

Ένα στρογγυλό παξιμάδι μπορεί να έχει τις θερμίδες που έχουν τρεις - τέσσερις φέτες ψωμιού, ενώ λόγω μικρότερου όγκου (καθώς είναι αφυδατωμένο) μας φαίνεται λιγότερο ένοχο.
Οι εκπτώσεις στο καθημερινό διαιτολόγιο είναι επίσης ένα συχνό λάθος. Πολλοί πιστεύουν πως όταν έρχεται η ώρα να καταναλώσουν ένα γεύμα και δεν πεινάνε, είναι καλύτερο να το παραλείψουν, καθώς έτσι θα καταναλώσουν λιγότερες θερμίδες και θα χάσουν περισσότερο βάρος. Οι διαιτολόγοι πάντα τονίζουν, όμως, ότι τα συχνά γεύματα σε συγκεκριμένες ώρες οργανώνουν το μεταβολισμό μας και βοηθούν περισσότερο στην απώλεια βάρους και λίπους, από το να παραλείψουμε ένα γεύμα. Και όταν σε ένα διαιτολόγιο γίνουν παραλείψεις, καταλήγουμε να πεινάμε, να μην παίρνουμε όλες τις βιταμίνες, να εξαντλούμε τον οργανισμό μας, να νιώθουμε στέρηση και να οδηγούμαστε πιο εύκολα στην παραίτηση.
Η σαλάτα είναι επίσης ένας παρεξηγημένος όρος σε μια διατροφή. Οι διαιτολόγοι όταν συστήνουν σαλάτα εννοούν ανάμικτα ωμά ή βραστά λαχανικά, χωρίς καλαμπόκι ή πατάτα ή αρακά που ανήκουν στην κατηγορία του αμύλου, με περιορισμένη προσθήκη ελαιολάδου. Γι’ αυτό και όταν το ελαιόλαδο είναι περιορισμένο συστήνεται άφθονη κατανάλωση σαλάτας (εκτός από ειδικές καταστάσεις). Η Χωριάτικη Σαλάτα, η Σαλάτα του Σεφ, η Σαλάτα του Καίσαρα, η Σαλάτα Ντάκος δεν είναι σαλάτες λαχανικών, αλλά θεωρούνται γεύματα που ανάλογα με την ποσότητα μπορούν να αντικαταστήσουν ένα μεσημεριανό ή ένα βραδινό και μπορεί να αποδώσουν 400 - 700 θερμίδες η καθεμία!
Και επειδή όλοι γνωρίζουν ότι μια σοκολάτα ή μια πάστα έχει πολλές θερμίδες, αντικαθιστούν την επιθυμία τους για γλυκό με χαλβά, ειδικά τώρα που είναι περίοδος νηστείας. Σίγουρα ο χαλβάς, που έχει ως βάση του το ταχίνι, μας προσφέρει πολύ περισσότερες βιταμίνες από ό,τι μια πάστα ή μια σοκολάτα, χωρίς να σημαίνει ότι μας παχαίνει λιγότερο. Στα 100 γρ. χαλβά προσλαμβάνουμε 450 - 500 θερμίδες (αναλόγως αν έχει και άλλες προσμείξεις), ενώ με μια σοκολάτα στην αντίστοιχη ποσότητα, 500 - 600. Το ίδιο παρεξηγήσιμοι είναι και οι ξηροί καρποί που ανήκουν και αυτοί στην κατηγορία λίπους, που μας προσφέρουν πολύ σημαντικά λιπαρά οξέα και βιταμίνες μεν, αλλά στα 100 γρ. μάς δίνουν 550 - 600 θερμίδες!

Ένα πολύ σημαντικό λάθος που κάνουμε και υποβάλλουμε τον εαυτό μας σε μια στερητική κατάσταση που πιστεύεται πως πρέπει να ακολουθεί μια απώλεια βάρους, είναι όταν περιορίζουμε τις κοινωνικές μας επαφές. Αρνούμαστε προτάσεις φίλων για φαγητό και ποτό, γεγονός που δυσκολεύει ακόμη περισσότερο την οριακή ψυχολογία που έχουμε όταν η ζυγαριά δεν είναι τόσο γενναιόδωρη μαζί μας μετά τον πρώτο καιρό. Υπάρχουν πάντα σωστές επιλογές που μπορούμε να κάνουμε όταν βγαίνουμε έξω και χωρίς να χαλάσουμε την προσπάθειά μας να απολαύσουμε την παρέα των φίλων μας. Και αν η ψυχολογία συνεχίζει να είναι οριακή, ίσως να είναι καλύτερα να ενδώσουμε μια φορά σε διατροφικούς πειρασμούς χωρίς πανικό, τύψεις και ενοχές, να το χαρούμε και σα να μην έγινε τίποτα να συνεχίσουμε με μεγαλύτερη δύναμη την προσπάθεια.
Οι θερμίδες που παίρνουμε από τα υγρά τρόφιμα μπορούν επίσης να οδηγήσουν στο να ξεφύγουμε από την ημερήσια πρόσληψη που πρέπει να έχουμε για να χάσουμε βάρος. Ένα ποτήρι (250 ml) χυμού χορταίνει πολύ λιγότερο από δυο πορτοκάλια (που είναι η αντιστοιχία του σε θερμίδες). Το ίδιο ισχύει με ένα ποτήρι γάλα που ισοδυναμεί με ένα κεσεδάκι γιαούρτι. Σίγουρα δεν πρέπει να αντικαθιστούμε το νερό με χυμούς και γάλα, καθώς όλα τα άλλα μάς προσθέτουν θερμίδες. Προσοχή θέλει και ο καφές, που όταν καταναλώνεται γλυκός με αφρόγαλα ή σαντιγί ή με πολύ γάλα μπορεί να αποδώσει και τις θερμίδες που θα μας δώσει ένα τοστ, αλλά σίγουρα δε θα μας χορτάσει το ίδιο.
Συνοψίζοντας, είναι πολύ εύκολο να υπερβάλουμε στη λαχτάρα μας να αδυνατίσουμε και να υποπέσουμε σε σφάλματα που θα μας εμποδίσουν. Ένα διαιτολόγιο, όμως, που είναι προσαρμοσμένο στα μέτρα μας και ακόμη καλύτερα έχει την πινελιά του ειδικού, μπορεί να μας βοηθήσει να χάνουμε βάρος χωρίς να υποφέρουμε. Γιατί σίγουρα δεν ισχύει πως απώλεια βάρους = πείνα + στέρηση.

* Η Χαρά Κουτρολού είναι κλινική διαιτολόγος - διατροφολόγος, πτυχιούχος Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών.