Επειδή βρισκόμαστε στα μέσα της άνοιξης είναι απαραίτητο να θυμόμαστε ότι αυτή την εποχιακή περίοδο, όπως και την αρχή του χειμώνα, παρουσιάζονται πολλές φορές είτε ως μεμονωμένα κρούσματα, είτε ως επιδημία, περιστατικά μηνιγγίτιδας.
Θεωρώ ότι η γνώση περιορίζει τον πανικό και ενδυναμώνει την αυτοπροστασία μας, ζητώντας πιο γρήγορα τη βοήθεια των γιατρών.
Τρεις κυρίως μικροοργανισμοί προκαλούν βακτηριακή μηνιγγίτιδα: ο Αιμόφιλος της ινφλουέντσας τύπου β, που προσβάλλει κυρίως τα πολύ μικρά παιδιά, καθώς επίσης ο Πνευμονιόκοκκος, που προσβάλλει τα μεγαλύτερα και, τέλος, ο Μηνιγγιτιδόκοκος, που προκαλεί σποραδικά κρούσματα αλλά και επιδημίες.
Μηνιγγίτιδα είναι η προσβολή και φλεγμονή των μηνίγγων, που είναι το προστατευτικό τείχος του εγκεφάλου.

Συμπτώματα
Τα πιο συχνά συμπτώματα είναι αιφνίδια έναρξη του πυρετού - δυνατός πονοκέφαλος - ναυτία - εμετοί - αυχενική δυσκαμψία, ενώ συχνά εμφανίζεται και πετεχειώδες (αιμορραγικό) εξάνθημα. Τέλος, μπορεί να παρουσιασθεί παραλήρημα, κώμα και θάνατος.
Κεραυνοβόλος μορφή παρουσιάζει αιφνίδια καταβολή των δυνάμεων και φαινόμενα κυκλοφορικής καταπληξίας. Αυτά τα συμπτώματα παρατηρούνται στα μεγαλύτερα παιδιά.
Στα βρέφη και νεογνά τα συμπτώματα είναι άτυπα με πυρετό, ανορεξία, λήθαργο, ενώ τα μωρά είναι υποτονικά η ευερέθιστα.
Τα περισσότερα κρούσματα παρουσιάζονται στο τέλος του χειμώνα και στις αρχές της άνοιξης.
Μεγάλη είναι η θνησιμότητα (50%) εάν δε γίνει γρήγορα η διάγνωση και θεραπεία. Εάν αμέσως αρχίσει θεραπεία, τότε η θνησιμότητα φθάνει το 10%.
Μεταδίδεται από υγιείς μικροβιοφορείς, γιατί σε ποσοστό 3% - 15% των ανθρώπων φέρουν στο ρινοφάρυγγά τους το μηνιγγιτιδόκοκο, ενώ αυτοί δεν είναι άρρωστοι. Τα σταγονίδια αυτών των φορέων που εκπέμπονται με την ομιλία, το βήχα, και το φτάρνισμα είναι φορτισμένα με το μικρόβιο και έτσι διασπείρεται στο περιβάλλον.
Οι φορείς δεν εμφανίζουν κλινικά συμπτώματα της νόσου εκτός μόνο από λίγα ευαίσθητα προς το μικρόβιο άτομα.
Εμφάνιση της νόσου εξαρτάται από το είδος του μικροβιακού στελέχους, τη φυσική άμυνα του οργανισμού, την ευπάθεια προς το μικρόβιο, την κόπωση, την κακουχία και το συνωστισμό σε κλειστούς χώρους (σχολεία, στρατόπεδα).
Ο χρόνος επώασης είναι δύο - δέκα ημέρες, αλλά συνήθως εμφανίζονται τα συμπτώματα τρεις - πέντε μετά τη μόλυνση. Η περίοδος μεταδόσεως της νόσου αρκεί για όσο διάστημα το μικρόβιο αποβάλλεται από τις ρινοφαρυγγικές εκκρίσεις. Μετά από 24 - 48 ώρες, με την έναρξη της θεραπείας, ο μικροοργανισμός σταματά να αποβάλλεται με τις εγκρίσεις από τον άρρωστο.
Είναι απαραίτητο η θεραπεία να αρχίσει αμέσως εάν κλινικά υπάρχει υποψία της νόσου και μάλιστα με αντιβιοτικά που θα καλύπτουν τις μήνιγγες και από άλλα μικρόβια (πνευμονόκοκκο αμμόφιλο) και αυτό γιατί αργεί η εργαστηριακή επιβεβαίωση για το είδος του μικροβίου που προκάλεσε τη νόσο.
Προληπτική χορήγηση αντιβιοτικών γίνεται σε άτομα μόνο του στενού περιβάλλοντος του ασθενούς και όχι σε όλα τα άτομα.

Προληπτικά μέτρα
- Δήλωση του κρούσματος από το θεράποντα γιατρό στην τοπική διεύθυνση Υγιεινής για τη λήψη μέτρων.
- Αναπνευστική απομόνωση του ύποπτου κρούσματος για 24 ώρες μετά από την έναρξη της χορηγήσεως των ειδικών αντιβιοτικών.
- Δε χρειάζεται ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ των χώρων που έμεναν τα ύποπτα η επιβεβαιωμένα εργαστηριακώς κρούσματα.
- Απολύμανση πρέπει να γίνεται στις ρινικές και φαρυγγικές εκκρίσεις, καθώς και όλων των αντικειμένων που ήρθαν σε επαφή με αυτές.
- Εάν παρουσιασθεί κρούσμα μηνιγγίτιδας σε κάποιο ίδρυμα ομαδικής διαβίωσης (σχολεία, νηπιαγωγεία, στρατώνες, πλοία,) συνίσταται αραίωση των ατόμων, αερισμός των χωρών, καθώς και χορήγηση αντιβιοτικών (ριφαμπικίνη) μόνο σε άτομα που είχαν στενή επαφή.
Το εμβόλιο γίνεται κυρίως σε άτομα υψηλού κινδύνου και σε άτομα που πρόκειται να ταξιδέψουν σε περιοχές που υπάρχει επιδημία μηνιγγιτιδοκοκκικής μηνιγγίτιδας.

* Ο Θεόδωρος Μπαβέας είναι ιατρός μικροβιολόγος - βιοπαθολόγος.